Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu Zmieniającego Konwencję wiedeńską z 1963 roku o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, sporządzonego w Wiedniu dnia 12 września 1997 roku

Druk nr 2258

Warszawa, 20 sierpnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-105-09



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej

Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o ratyfikacji Protokołu Zmieniającego
Konwencję wiedeńską z 1963 roku o
odpowiedzialności cywilnej za szkodę
jądrową, sporządzonego w Wiedniu
dnia 12 września 1997 roku.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni Minister Spraw
Zagranicznych i Minister rodowiska.
Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt



W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:


W dniu 12 września 1997 roku został sporządzony w Wiedniu Protokół Zmieniający
Konwencję wiedeńską z 1963 roku o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową.
Po zaznajomieniu się z powyższym Protokołem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:
– został on uznany za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim
zawartych,
– jest
przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony,
– będzie niezmiennie zachowywany.
Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej
Polskiej.

Dano w Warszawie dnia

PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PREZES RADY MINISTRÓW
08/06-kt
Projekt


U S T A W A
z dnia


o ratyfikacji Protokołu Zmieniającego Konwencję wiedeńską z 1963 roku
o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, sporządzonego w Wiedniu dnia
12 września 1997 roku

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Protokołu Zmieniającego Konwencję wiedeńską z 1963 roku
o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, sporządzonego w Wiedniu dnia
12 września 1997 roku.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
08/05-kt
U Z A S A D N I E N I E

Przed katastrofą reaktora jądrowego w Czarnobylu (dnia 26 kwietnia 1986 r.)
w dziedzinie odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową obowiązywały na świecie
następujące umowy międzynarodowe:
–
Konwencja paryska o odpowiedzialności wobec osób trzecich w dziedzinie energii
jądrowej z dnia 29 lipca 1960 r., zmieniona Protokołem dodatkowym z dnia
28 stycznia 1964 r. oraz Protokołem z dnia 16 listopada 1982 r., która weszła
w życie dnia 1 kwietnia 1968 r., zwana dalej „Konwencją paryską”,
– Konwencja brukselska z dnia 31 stycznia 1963 r. uzupełniająca Konwencję
paryską, zmieniona Protokołem dodatkowym z dnia 28 stycznia 1964 r. oraz
Protokołem z dnia 16 listopada 1982 r., która weszła w życie dnia 4 grudnia
1974 r., zwana dalej „Konwencją brukselską”,
– Konwencja
wiedeńska o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową,
sporządzona w Wiedniu dnia 21 maja 1963 r., zwana dalej „Konwencją wiedeńską
1963” (Dz. U. z 1990 r. Nr 63, poz. 370).

Konwencja paryska powstała pod egidą Organizacji Współpracy i Rozwoju
Gospodarczego (OECD) i jej stronami zostały w zasadzie tylko państwa-członkowie tej
organizacji; z kolei Konwencja brukselska była otwarta jedynie dla państw-stron
Konwencji paryskiej. Konwencja wiedeńska 1963 powstała natomiast jako odpowiedź
Organizacji Narodów Zjednoczonych na Konwencję paryską (jej depozytariuszem jest
Dyrektor Generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej) i skupia obecnie
35 państw-stron.

Po katastrofie czarnobylskiej Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej w Wiedniu
(MAEA) podjęła prace mające na celu wprowadzenie takiego międzynarodowego
uregulowania kwestii odpowiedzialności za szkody jądrowe, które zapewniałoby
należyte odszkodowania tym, którzy ucierpieli wskutek awarii obiektu jądrowego
związanego z pokojowym wykorzystaniem energii jądrowej. Kwestią o znaczeniu
szczególnym była odpowiedzialność za szkody jądrowe o zasięgu transgranicznym,
w szczególności z uwagi na prezentowane wówczas stanowisko władz byłego Związku
Radzieckiego. Związek Radziecki kwestionował obowiązek wypłaty odszkodowania za
szkody transgraniczne spowodowane w wyniku katastrofy w Czarnobylu, motywując to
brakiem międzynarodowego uregulowania kwestii odpowiedzialności za takie szkody.
W 1988 r. w następstwie działań podjętych przez MAEA obie Konwencje – paryska
i wiedeńska 1963 – zostały połączone Wspólnym protokołem dotyczącym stosowania
Konwencji wiedeńskiej i Konwencji paryskiej (o
odpowiedzialności za szkody
jądrowe), sporządzonym w Wiedniu dnia 21 września 1988 r., zwanym dalej
„Wspólnym Protokołem”, którego sens polegał na tym, że poszkodowani z państw
członkowskich Konwencji paryskiej mogli korzystać z ochrony, jaką zapewniała
poszkodowanym Konwencja wiedeńska 1963, i odwrotnie. Było to rozwiązanie
tymczasowe, bo obie Konwencje zapewniały odszkodowanie za następstwa wypadku
jądrowego w granicach sum niewspółmiernie niskich w porównaniu z zakresem szkód,
jakie może spowodować katastrofa jądrowa; szkody powstałe w wyniku katastrofy
w Czarnobylu oszacowano w 1992 r. na 30 mld USD. Konwencja paryska uzupełniona
Konwencją brukselską zapewnia kompensację z funduszy prywatnych i publicznych do
wysokości 300 mln jednostek obliczeniowych SDR (wymienialna jednostka
rozrachunkowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego stosowana w rozliczeniach
międzynarodowych), czyli około 450 mln USD, natomiast Konwencja wiedeńska 1963
jedynie do 5 mln USD wg kursu złota w 1963 r., czyli około 40 mln USD.

W 1989 r. zapadła decyzja o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Konwencji
wiedeńskiej 1963, co stało się faktem w 1990 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 63, poz. 370
i 371), oraz do Wspólnego Protokołu (Dz. U. z 1994 r. Nr 129, poz. 633 i 634).

Mając na uwadze niedoskonałość powyższych instrumentów prawa
międzynarodowego, wynikającą z doświadczeń związanych ze skutkami katastrofy
czarnobylskiej, MAEA kontynuowała prace ukierunkowane na wynegocjowanie
rozwiązania zapewniającego ewentualnym poszkodowanym efektywną i realną
ochronę, bądź to przez uzupełnienie odszkodowania należnego od osoby eksploatującej
urządzenie jądrowe (operatora) świadczeniami z funduszy publicznych, bądź też przez
wprowadzenie prawno-międzynarodowej odpowiedzialności państwa za szkody
transgraniczne spowodowane przez wypadek jądrowy w urządzeniu znajdującym się na
jego terytorium lub pod jego jurysdykcją.
2