Senacki projekt ustawy zmieniającej ustawę o systemie oświaty oraz ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Warszawa, 10 września 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-139(4)/09


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej





Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
senackiego projektu ustawy


- zmieniającej ustawę o systemie oświaty
oraz ustawę o zmianie ustawy o
systemie oświaty oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (druk nr 2210).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Edukacji
Narodowej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk


Stanowisko Rządu
wobec senackiego projektu ustawy
zmieniającej ustawę o systemie oświaty oraz ustawę
o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(druk sejmowy nr 2210)



Senacki projekt ustawy zmieniającej ustawę o systemie oświaty oraz ustawę
o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw zawiera
propozycje zmian przepisów art. 90 ust. 2c ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) oraz art. 1 pkt 36 lit. b i pkt 38
lit. b ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458). Proponuje się w nim również
zamieszczenie przepisu przejściowego (art. 3), dotyczącego zasad pokrywania kosztów
dotacji udzielonych przedszkolom niepublicznym w roku 2009 oraz wskazania daty, od której
zastosowanie znajdować będzie art. 90 ust. 2c ustawy o systemie oświaty w nowym
brzmieniu.

Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania przepisów ustawy z dnia
7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz 2572, z późn. zm.)
do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 2008 r. (sygn. akt K 19/07),
stwierdzającego niezgodność przepisu art. 90 ust. 2c tej ustawy z art. 16 ust. 2 i art. 167 ust. 1
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 3 ust. 1 Europejskiej Karty Samorządu
Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1987 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124,
poz. 607 oraz z 2006 r. Nr 154, poz. 1107).
Sentencja orzeczenia opublikowana została w Dzienniku Ustaw z 2008 r. Nr 235, poz. 1618.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.


1
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 90 ust. 2c ustawy o systemie oświaty
z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz z Europejską Kartą Samorządu Lokalnego
w zakresie, w jakim przepis ten nakazuje pokrycie wyższych kosztów dotacji – w przeliczeniu
na jednego ucznia – niż dotacje przysługujące przedszkolom niepublicznym usytuowanym
na terenie gminy zobowiązanej, w tej części kosztów, która przekracza iloczyn ustalonego
przez gminę zobowiązaną wskaźnika procentowego i kwoty wydatków bieżących, o których
mowa w art. 90 ust. 2b, ustalonych przez gminę uprawnioną do refundacji.
W ocenie Trybunału, uregulowanie zawarte w art. 90 ust. 2c ustawy o systemie oświaty
nadmiernie ogranicza swobodę gminy zobowiązanej do refundacji, a tym samym pozostaje
w sprzeczności z normą wywodzoną zarówno z art. 16 ust. 2 ustawy zasadniczej,
jak i z drugiego wzorca konstytucyjnego, tj. art. 167 ust. 1. Dotyczy to jednak jedynie
„nadwyżki” wynikającej z zastosowania wyższego wskaźnika procentowego, a nie wyższej
kwoty wydatków bieżących, ponoszonych – w przeliczeniu na jednego ucznia –

w przedszkolach publicznych gminy uprawnionej do refundacji.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 2008 r. odracza utratę mocy
obowiązującej art. 90 ust. 2c ustawy o systemie oświaty, w zakresie w jakim został uznany
za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz Europejską Kartą Samorządu
Lokalnego, do dnia 31 grudnia 2009 r. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że przepisy
determinujące zakres zobowiązań finansowych winny być kształtowane z dużą troską o ich
precyzję i jasność. Ponadto rozliczenia między gminami, w tym zwłaszcza zasady ustalania
wysokości kosztów, o których refundację gmina dotująca przedszkole niepubliczne może się
ubiegać ze strony gminy, której mieszkańcy uczęszczali do tego przedszkola, są „szczególnie
newralgiczne”, a wszelkie nieścisłości czy też zawiłości ustawowej regulacji mogą skutkować
spór pomiędzy zainteresowanymi jednostkami lub stać się podstawą pociągnięcia
do odpowiedzialności organów oraz osób odpowiedzialnych za stan finansów w danej gminie.
Dodatkowo Trybunał miał na względzie także harmonogram przygotowywania i uchwalania
budżetów gminnych.

Zmiana zaproponowana w art. 1 projektu senackiego polega na dodaniu w art. 90 ust. 2c
ustawy o systemie oświaty zastrzeżenia, że wskaźnik procentowy, według którego ustala się
wysokość kosztów refundowanych przez gminę zobowiązaną, nie może być wyższy
niż wskaźnik przyjęty przez tę gminę na potrzeby dotowania przedszkoli niepublicznych
znajdujących się na jej terenie.

2
W art. 2 projektu uwzględniono natomiast uchwalenie przez Sejm w dniu 19 marca 2009 r.
ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U
Nr 56, poz. 458), proponując wprowadzenie identycznego, jak w odniesieniu do przedszkoli
niepublicznych, modelu refundowania dotacji udzielonej niepublicznym innym formom
wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 90 ust. 2d ustawy o systemie oświaty.
Proponowana nowelizacja art. 1 pkt 38 lit. b ustawy z dnia 19 marca 2009 r. uwzględnia
wskazania Trybunału Konstytucyjnego zawarte w przywołanym wyżej wyroku.
W art. 2 projektu zawarto również zmianę art. 1 pkt 36 lit. b ustawy z dnia 19 marca 2009 r.
o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw, który
to przepis wprowadza w art. 80 ust. 2d ustawy o systemie oświaty identyczny model
refundowania dotacji udzielonej publicznym innym formom wychowania przedszkolnego
prowadzonym przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego

lub osoby fizyczne, jak w przypadku refundowania dotacji udzielonej niepublicznym innym
formom wychowania przedszkolnego zgodnie z nowelizowanym art. 90 ust. 2e tej ustawy.
Pozostawienie art. 80 ust. 2d ustawy o systemie oświaty, w brzmieniu w jakim miałby zacząć
obowiązywać z dniem 1 stycznia 2010 r., narażałoby ten przepis na zarzut
niekonstytucyjności w takim samym zakresie, jak będący przedmiotem wspomnianego
wcześniej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 2008 r., przepis art. 90
ust. 2c.

Dodatkowo, w celu ujednolicenia redakcji art. 80 ust. 2d (art. 2 pkt. 1 projektu ustawy) i art.
90 ust. 2e (art. 2 pkt 2 projektu ustawy) z redakcją odpowiednio art. 80 ust. 2b i art. 90 ust. 2d
ustawy o systemie oświaty, należy zastąpić użyte w nowelizowanym art. 80 ust. 2d ustawy
o systemie oświaty sformułowanie: „Jeżeli do formy wychowania przedszkolnego, o której
mowa w ust. 2b, uczęszcza uczeń ”, sformułowaniem: „Jeżeli formą wychowania
przedszkolnego, o której mowa w ust. 2b, jest objęty uczeń”, a w nowelizowanym art. 90 ust.
2e zastąpić sformułowanie: „Jeżeli do niepublicznej formy wychowania przedszkolnego,
o której mowa w ust. 2d, uczęszcza uczeń”, sformułowaniem: „Jeżeli niepubliczną formą
wychowania przedszkolnego, o której mowa w ust. 2d, jest objęty uczeń”.

W uzasadnieniu projektu senackiego wskazano, że wejście w życie projektowanej ustawy
nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa. Natomiast w przypadku gmin,
zmiana wysokości refundacji będzie miała wpływ na ich budżet.

3
W opinii Rządu, oszacowanie skutków tych zmian, nawet przybliżone, nie jest możliwe,
jednakże biorąc pod uwagę, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest zgodny

z oczekiwaniami jednostek samorządu terytorialnego w powyższym zakresie, zmiany
refundacji nie powinny spowodować dla nich negatywnych skutków.

Rząd popiera rozwiązanie przewidziane w senackim projekcie ustawy zmieniającej ustawę
o systemie oświaty oraz ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie
niektórych innych ustaw. Powyższy projekt jest zbieżny z koncepcją zmian przepisów
przygotowywaną przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
W opinii Rządu, zmiany zaproponowane w projekcie senackim oraz cele i zakres regulacji,
opisane w uzasadnieniu projektu uwzględniają wskazania zawarte w wyroku Trybunału
Konstytucyjnego oraz jego uzasadnieniu, wykonując tym samym orzeczenie wydane
w sprawie K 19/07.

Wobec powyższego, Rząd pozytywnie opiniuje senacki projekt ustawy zmieniającej ustawę
o systemie oświaty oraz ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2210).


4