Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

Druk nr 1677

Warszawa, 14 listopada 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych
wobec osób represjonowanych za
działalność na rzecz niepodległego bytu
Państwa Polskiego.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Marzenę Dorotę Wróbel.

(-) Waldemar
Andzel;
(-) Zbigniew
Babalski;
(-) Piotr
Babinetz;
(-) Barbara Bartuś; (-) Andrzej Bętkowski; (-) Mariusz Błaszczak;
(-) Zbigniew Chmielowiec; (-) Witold Czarnecki; (-) Edward Czesak;
(-) Zbigniew Dolata; (-) Jan Dziedziczak; (-) Krystyna Grabicka; (-) Dawid
Jackiewicz; (-) Lech Kołakowski; (-) Robert Kołakowski; (-) Jan Filip
Libicki; (-) Gabriela Masłowska; (-) Mirosława Masłowska; (-) Kazimierz
Moskal; (-) Jacek Osuch; (-) Józef Rojek; (-) Adam nieżek; (-) Zbigniew
Wassermann; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Marzena Dorota Wróbel; (-) Maria
Zuba.
projekt

Ustawa
z dnia ………………. 2008 roku

o zmianie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność
na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego


Art. 1
W ustawie z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec
osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 8 skreśla się ustępy 1a, 1b, 1c oraz 1d.

2) w art. 8 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2.
ądanie odszkodowania lub zadośćuczynienia należy zgłosić odpowiednio
w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie
o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.”.

3) w art. 8 ust. 2c otrzymuje brzmienie:
„2c.
ądanie odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę i krzywdę wynikłe z
wykonania decyzji, o której mowa w ust. 1, należy zgłosić w sądzie okręgowym, w
którego okręgu zamieszkuje osoba składająca żądanie.”.

4) w art. 8 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
„6. W przypadku, gdy po uprawomocnieniu się orzeczenia przyznającego
odszkodowanie i zadośćuczynienie ujawnione zostaną okoliczności, o których mowa
w ust. 5, zasądzona kwota odszkodowania i zadośćuczynienia podlega zwrotowi.”.

5) w art. 11 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„1a. Przepisy art. 8-10 mają odpowiednie zastosowanie również wobec osób,
które pozbawiono życia, okaleczono, zraniono lub represjonowano w wyniku szeroko
zakrojonej akcji zastraszania Narodu Polskiego w związku z jego dążeniem do
uzyskania pełnej suwerenności Państwa Polskiego oraz swobód demokratycznych i nie
zostało prawomocnie zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie.”.

Art. 2
Sprawy wszczęte na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu
za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na
rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego rozpatruje się na podstawie przepisów
niniejszej ustawy.

Art. 3
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE



Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o
uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za
działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 1991 nr 34
poz. 149) jest kolejną nowelizacją tego aktu prawnego (ostatnia z dnia
17.09.2007).
Projekt niniejszy powstał w wyniku monitorowania przez autorów
wcześniejszej nowelizacji procesu wdrażania ustawy z dnia 17.09.2007.
Podstawowym problemem, z jakim zetknęli się autorzy wcześniejszych
nowelizacji, były trudne do określenia obciążenia budżetu państwa roszczeniami
finansowymi ze strony osób represjonowanych. Trudność ta wynikała z faktu, że
nie ma w Polsce jednoznacznych danych, dotyczących liczby obywateli, którzy
byli prześladowani w okresie PRL-u za działalność na rzecz niepodległego bytu
Państwa Polskiego. W związku z dużą spodziewaną liczbą wniosków w ustawę
z dnia 17.09.2007. wpisano mechanizmy zabezpieczające Skarb Państwa przed
dużymi obciążeniami finansowymi ze strony osób składających wnioski o
unieważnienie orzeczeń i odszkodowanie. Przede wszystkim wprowadzono
zapis w art. 8 ust. 1a określający kwotę maksymalnego odszkodowania – 25
tysięcy złotych, a także uregulowania, polegające na rozkładaniu wypłaty
odszkodowawczej na kilka etapów: najpierw miały je otrzymywać osoby
internowane w stanie wojennym (Art. 8 ust. 2c), później również inni
represjonowani, którzy jednakże wcześniej musieliby wystąpić o unieważnienie
orzeczenia, na mocy którego zostali wcześniej skazani.
Po analizie obciążeń budżetu państwa z tytułu funkcjonowania
znowelizowanej ustawy „O uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec
osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa
Polskiego” należy stwierdzić, że wcześniejsze obawy, dotyczące lawinowego
składania wniosków przez osoby represjonowane i wynikające z tego obciążenia
finansowe dla państwa okazały się przesadzone. Z informacji uzyskanych od
przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w ciągu pierwszego
półrocza obowiązywania noweli z dnia 17.09.2007. sądy orzekły łącznie w skali
kraju z tytułu odszkodowań kwotę niewiele przekraczającą 18 milionów złotych.
W tym kontekście Klub Parlamentarny PiS proponuje zniesienie
dotychczasowych ograniczeń w zakresie wysokości odszkodowania, terminów
składania wniosków, skreślona powinna być również zasada, że „osobie, o
której mowa w ust 1 przyznane może być odszkodowanie i zadośćuczynienie
wyłącznie w oparciu o jeden tytuł, spośród wymienionych w ust 1” (Art. 8 ust.
1d)
Wnioskodawcy proponują również rozszerzenie podmiotowe ustawy o
osoby, które pozbawiono życia, okaleczono, zraniono lub represjonowano w
wyniku szeroko zakrojonej akcji zastraszania Narodu Polskiego w związku z
jego dążeniem do uzyskania pełnej suwerenności Państwa Polskiego oraz
swobód demokratycznych i nie zostało prawomocnie wobec nich zasądzone
odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Uregulowanie powyższe pozwoli na to, by do sądu występowały te
osoby, które zostały najciężej poszkodowane w wyniku represji, a nie było w
stosunku do nich prowadzone w okresie PRL-u postępowanie karne, bądź
sprawa o wykroczenie.
Wnioskodawcy proponują również nowy ustęp 6 w art. 8 regulujący
zasady zwrotu nienależnie wypłaconego zadośćuczynienia bądź odszkodowania.
Klub Parlamentarny PiS proponując kolejną nowelizację ustawy „O
uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za
działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego” pragnie oddać hołd
wszystkim, którzy w trosce o dobro Ojczyzny, ryzykując własnym zdrowiem i
życiem walczyli o pełnię swobód demokratycznych i niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej.