Rządowy projekt ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe

Druk nr 1277

Warszawa, 31 października 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-184-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- Prawo prywatne międzynarodowe.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości.


(-) Donald Tusk




Projekt


U S T A W A
z dnia

Prawo prywatne międzynarodowe

Rozdział 1
Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa niniejsza reguluje właściwość prawa dla stosunków z zakresu prawa
prywatnego powiązanych z więcej niż jednym państwem.

Art. 2. 1. Jeżeli ustawa przewiduje właściwość prawa ojczystego, obywatel polski
podlega prawu polskiemu, chociażby prawo innego państwa uznawało go za obywatela
tego państwa.
2. Cudzoziemiec mający obywatelstwo dwóch lub więcej państw podlega, jako prawu
ojczystemu, prawu tego z nich, z którym jest najściślej związany.
3. Jeżeli ustawa uzależnia właściwość prawa od tego czy określone osoby są
obywatelami tego samego państwa, do przyjęcia, iż wymaganie to jest spełnione
wystarczy, że prawo tego państwa osoby te uznaje za swoich obywateli.

Art. 3. 1. Jeżeli ustawa przewiduje właściwość prawa ojczystego, a obywatelstwa danej
osoby ustalić nie można albo osoba ta nie ma obywatelstwa żadnego państwa, stosuje
się prawo państwa, w którym znajduje się jej miejsce zamieszkania; w razie braku
miejsca zamieszkania stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się miejsce jej
zwykłego pobytu.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby, która uzyskała ochronę w innym
państwie niż państwo ojczyste w związku z faktem, że jej więzy z państwem
ojczystym uległy trwałemu zerwaniu z powodu naruszania w tym państwie
podstawowych praw człowieka.

Art. 4. 1. W przypadkach przewidzianych w ustawie można dokonać wyboru prawa
właściwego.
2. Wybór prawa powinien być wyraźny lub w sposób jednoznaczny wynikać
z okoliczności sprawy, chyba że przepis dopuszczający wybór prawa stanowi inaczej.
3. Wybór prawa dokonany po powstaniu stosunku prawnego nie narusza praw osób
trzecich.
4. Jeżeli przed wyborem prawa zostały przy dokonaniu czynności prawnej dopełnione
wymagania w zakresie formy przewidziane w prawie właściwym dla formy tej
czynności, jej ważność nie może być podważana na podstawie prawa, któremu
czynność prawna podlega w wyniku wyboru prawa.
5. Przy ustalaniu, czy dokonano wyboru prawa oraz do oceny ważności wyboru prawa
stosuje się przepisy art. 13, 19, 22 i 23.
6. Przepisy ust. 2 – 5 stosuje się do zmiany i uchylenia wyboru prawa.

Art. 5. 1. Jeżeli prawo obce, wskazane jako właściwe przez ustawę niniejszą, każe
stosować do danego stosunku prawnego prawo polskie, stosuje się prawo polskie.
2. Jeżeli obce prawo ojczyste, wskazane jako właściwe przez ustawę niniejszą, każe
stosować do danego stosunku prawnego inne prawo obce, stosuje się to prawo, chyba że
prawo to nie uznaje się za właściwe do oceny tego stosunku prawnego.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli wskazanie prawa właściwego:
1) nastąpiło w drodze dopuszczonego w ustawie wyboru prawa;
2) dotyczy formy czynności prawnej;
3) nastąpiło na podstawie obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej
ratyfikowanych umów międzynarodowych lub przepisów prawa Unii
Europejskiej;
4) dotyczy zobowiązań umownych, pozaumownych lub wynikających
z jednostronnych czynności prawnych, dla których prawo właściwe określa
niniejsza ustawa.

Art. 6. Prawo właściwe stosowane na podstawie przepisów ustawy niniejszej obejmuje
także normy prawa publicznego, które według tego prawa znajdują zastosowanie do
danego stosunku prawnego.

Art. 7. Jeżeli prawo właściwe dla ocenianego stosunku prawnego zawiera przepisy
przewidujące domniemania prawne lub inne reguły określające ciężar dowodu,
odnoszące się do tego stosunku, stosuje się te przepisy.

2
Art. 8. Prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne
z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 9. 1. Wskazanie prawa obcego nie wyłącza zastosowania tych norm prawa
polskiego, z których treści lub celów w sposób niewątpliwy wynika, że regulują one
podlegający ocenie stosunek prawny bez względu na to, jakiemu prawu on podlega.
2. Przy stosowaniu prawa właściwego można uwzględnić przepisy bezwzględnie
wiążące innego państwa, z którymi oceniany stosunek prawny jest ściśle związany,
jeżeli przepisy te, według prawa tego państwa, stosuje się bez względu na to, jakiemu
prawu ten stosunek podlega. Podczas rozstrzygania o uwzględnieniu tych przepisów
należy mieć na uwadze ich naturę i cel oraz skutki, które wynikną z ich uwzględnienia
oraz te, które wyniknęłyby w razie ich pominięcia.

Art. 10. Jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązują różne systemy
prawne, prawo tego państwa rozstrzyga, który z tych systemów należy stosować.
W razie braku takiego rozstrzygnięcia, stosuje się system prawny związany najściślej
z ocenianym stosunkiem prawnym.

Art. 11. 1. Sąd jest obowiązany z urzędu ustalić okoliczności, od których zależy
właściwość prawa oraz stosować zarówno przepisy prawa prywatnego
międzynarodowego, jak i prawo na podstawie tych przepisów właściwe.
2. Jeżeli stwierdzenie w rozsądnym terminie treści właściwego prawa obcego nie jest
możliwe, stosuje się prawo polskie.

Art. 12 . Do stosunków prawnych objętych niniejszą ustawą nie stosuje się art. 3 ust. 1,
art. 6 i 7 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100,
poz. 696, z późn. zm.) oraz art. 356 ustawy z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks
morski (Dz. U. Nr 138, poz. 1545, z późn. zm.).

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708
i 711, Nr 141, poz. 1008, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1829, z 2007 r. Nr 50, poz. 331 i Nr 82,
poz. 558 oraz z 2008 r. Nr 97, poz. 625 i Nr 144, poz. 901.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 365, z 2003 r. Nr 229,
poz. 2277, z 2004 r. Nr 93, poz. 895 i Nr 173, poz. 1808 oraz z 2005 r. Nr 155, poz. 1298.


3
Rozdział 2
Osoby fizyczne

Art. 13. 1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej
podlegają jej prawu ojczystemu.
2. Jeżeli osoba fizyczna dokonuje czynności prawnej w zakresie prowadzonego przez
siebie przedsiębiorstwa, wystarczy że ma ona zdolność do dokonania tej czynności
według prawa państwa, w którym przedsiębiorstwo jest prowadzone.
3. Jeżeli umowę zawarły osoby przebywające w tym samym państwie, osoba fizyczna
która ma zdolność do jej zawarcia według prawa tego państwa może się powołać na
swoją niezdolność wynikającą z prawa wskazanego w przepisie ust. 1 tylko wtedy, gdy
w chwili zawarcia umowy druga strona o niezdolności wiedziała lub nie wiedziała
z powodu niedbalstwa.
4. Osoba fizyczna dokonująca jednostronnej czynności prawnej, mająca zdolność do jej
dokonania według prawa miejsca dokonania czynności, może powołać się na
niezdolność wynikającą z prawa wskazanego w przepisie ust. 1 tylko wtedy, gdy nie
przyniesie to uszczerbku osobom, które postępując z należytą starannością działały
w przeświadczeniu, że osoba dokonująca czynności prawnej zdolność taką miała.
5. Jeżeli osoba fizyczna działa za pośrednictwem przedstawiciela, przy ustalaniu
przesłanek stosowania przepisów ust. 3 i ust. 4 rozstrzygają okoliczności występujące
po stronie przedstawiciela.
6. Przepis ust. 1 nie wyłącza zastosowania prawa, któremu czynność prawna podlega,
jeżeli z tego prawa wynikają szczególne wymagania w zakresie zdolności w odniesieniu
do tej czynności prawnej.
7. Przepisów ust. 3 i ust. 4 nie stosuje się do czynności prawnych z zakresu prawa
rodzinnego i spadkowego ani do rozporządzeń dotyczących nieruchomości położonych
w innym państwie niż państwo, w którym czynność prawna została dokonana.

Art. 14. 1. Wykonywanie władzy rodzicielskiej albo opieki wobec osoby niemającej
pełnej zdolności do czynności prawnych oraz stosowanie innych środków służących do
jej ochrony lub ochrony jej majątku podlegają prawu państwa, na którego terytorium
osoba ta ma miejsce swojego zwykłego pobytu w chwili, gdy uprawnienia z tytułu
władzy rodzicielskiej albo opieki są wykonywane lub gdy zachodzi potrzeba
zastosowania odpowiedniego środka ochronnego.

4