Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy

Druk nr 1082

Warszawa, 7 sierpnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Stanisława Szweda.

(-) Andrzej Adamczyk; (-) Waldemar Andzel; (-) Dariusz Bąk; (-) Andrzej
Bętkowski; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Antoni Błądek; (-) Arkadiusz
Czartoryski; (-) Edward Czesak; (-) Jacek Falfus; (-) Adam Gawęda;
(-) Marian Tomasz Goliński; (-) Kazimierz Gołojuch; (-) Jerzy Gosiewski;
(-) Artur Górski; (-) Krystyna Grabicka; (-) Kazimierz Gwiazdowski;
(-) Izabela
Kloc;
(-) Sławomir Kłosowski;
(-) Zbigniew
Kozak;
(-) Krzysztof Lipiec; (-) Marzena Machałek; (-) Barbara Marianowska;
(-) Mirosława Masłowska; (-) Kazimierz Moskal; (-) Anna Paluch;
(-) Jacek Pilch; (-) Krzysztof Popiołek; (-) Jan Religa; (-) Józef Rojek;
(-) Jarosław Rusiecki; (-) Krzysztof Sońta; (-) Andrzej Szlachta; (-
) Stanisław Szwed; (-) Adam Śnieżek; (-) Robert Telus; (-) Teresa
Wargocka; (-) Waldemar Wrona.

PROJEKT
Ustawa
z dnia ………….. 2008r.
o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy

Art. 1 .
W ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie
niewypłacalno ci pracodawcy (Dz.U. z 2006r. nr 158 poz.1121), art. 43 ust. 1 otrzymuje
brzmienie:
„Art. 43. 1. Osoby będące byłymi pracownikami lub członkami rodzin zmarłych
pracowników lub zmarłych byłych pracowników, uprawnionymi do renty rodzinnej,
których roszczenia pracownicze nie zostały zaspokojone przez syndyka, likwidatora
lub byłego niewypłacalnego pracodawcę, pomimo prawomocnego wyroku sądu
przeciwko tym podmiotom, mogą w terminie do dnia 30 czerwca 2010 r. wystąpić z
pisemnym wnioskiem do kierownika Biura Terenowego Funduszu Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych o wypłatę wiadczeń ze rodków Funduszu z tytułu
niezaspokojonych roszczeń, w zakresie zgodnym z art. 6 i 6a ustawy, o której mowa w
art. 50 pkt 1 w brzmieniu obowiązującym w okresie, za który roszczenia nie zostały
zaspokojone.”

Art. 2.
1.Przepis art. 43 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą
ustawą, stosuje się także do osób, które złożyły wnioski, o których mowa w tym przepisie, z
przekroczeniem ustawowego terminu i w związku z tym otrzymały decyzje odmowne. Osoby
te mają prawo do złożenia w terminie do 30 czerwca 2010r. do wła ciwego Terenowego
Biura Funduszu ponownego wniosku o przyznanie wiadczeń ze rodków Funduszu z tytułu
niezaspokojonych roszczeń, w zakresie zgodnym z art. 6 i 6a ustawy, o której mowa w art. 1
niniejszej ustawy.
2. Terenowe Biura Funduszu, w terminie 6 miesięcy od dnia wej cia w życie niniejszej
ustawy, mają obowiązek poinformować wszystkie osoby, o których mowa w ust. 1 o
możliwo ci ponownego złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1. Informacja taka winna
być sformułowana w sposób jasny, zrozumiały i przystępny dla przeciętnego odbiorcy.
Wezwania należy skierować na podany wcze niej adres korespondencyjny.
Art. 3.
Niniejsza ustawa wchodzi w życie w dniu ogłoszenia.
Uzasadnienie
Do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wielokrotnie zwracały się
osoby, którym byli pracodawcy (w tym często nieistniejące już firmy) nie wypłacili
należnych wynagrodzeń, bądź odpraw, a przepisy ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie
roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalno ci pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, póz. 85 z
późn. zm.), nie pozwalały na zaspokojenie tych roszczeń ze rodków Funduszu. Z dniem 13
lipca 2006 r. weszła w życie ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalno ci
pracodawcy, uchylająca wcze niejszą ustawę.
Przepis art. 43 stanowił przej ciową regulację pozwalającą Funduszowi na wypłatę
wiadczeń pracowniczych w wypadkach, gdy roszczenia pracownicze byłego pracownika nie
zostały zaspokojone - mimo wyroków sądowych przeciwko pracodawcy - ani przez byłego
niewypłacalnego pracodawcę, ani przez syndyka czy likwidatora. Osoba taka mogła w
terminie do dnia 30 czerwca 2007 roku wystąpić z pisemnym wnioskiem do kierownika Biura
Terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o wypłatę wiadczeń ze
rodków Funduszu.
Wypłata wiadczeń była realizowana w przypadkach, gdy zostały spełnione
następujące przesłanki:
1)
pomimo prawomocnego wyroku sądu przeciwko pracodawcy osoba nie doszła od
pracodawcy skutecznie roszczeń (np. gdy komornik umorzył postępowanie
egzekucyjne z braku majątku, na którym egzekucja mogłaby być skuteczna).
2) pracodawca
był niewypłacalny w rozumieniu ustawy,
3)
pomimo wystąpienia niewypłacalno ci pracodawcy Fundusz roszczeń
nie zaspokoił między innymi z niżej wymienionych przyczyn:
- ponieważ syndyk czy likwidator w ogóle nie wystąpił z wnioskiem do
Funduszu,
- zainteresowana osoba nie wystąpiła z wnioskiem do Funduszu.
-zainteresowana osoba wystąpiła z wnioskiem do Funduszu ale z naruszeniem
terminu, w którym winna złożyć wniosek (dochodzenie roszczeń od pracodawcy z
powództwa cywilnego powodowało niejednokrotnie, że dochodzenie było
długotrwałe i często w końcu okazywało się bezskuteczne, a w tym czasie terminy
ustawowe wystąpienia do Funduszu minęły - w takich przypadkach, gdyby nie
wprowadzono przepisu przej ciowego to roszczenia nigdy nie zostałyby
zaspokojone);
- nie zostały spełnione wymogi dotyczące okresów, za które Fundusz zaspokajał
podstawowe roszczenia pracownicze (tzw. okresy referencyjne). Wypłata
wiadczeń realizowanych w trybie art. 43 dotyczyła niezaspokojonych
roszczeń nie tylko w zakresie tytułów wypłat ale także ich wysoko ci. Katalog
wiadczeń ulegał zmianie zatem wypłacane były te wiadczenia, które
wiadczeniobiorca uzyskałby, gdyby wypłata nastąpiła we wła ciwym czasie.
Wysoko ć wypłat była każdorazowo ustalana z uwzględnieniem „ redniej płacy
krajowej" obowiązującej w okresie, za który roszczenia pracownicze były należne.
Przy rozpatrywaniu wniosków złożonych w trybie art. 43 zastosowanie miały przepisy
art. 291 § 5 Kodeksu pracy stanowiące, że roszczenie stwierdzone prawomocnym
orzeczeniem organu powołanego do rozstrzygania sporów ulega przedawnieniu z upływem 10
lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.
Wymóg posiadania przez roszczeniobiorcę prawomocnego wyroku sądu przeciwko
pracodawcy nie dotyczył przypadków okre lonych w ust. 3 art. 43. ust. 3 art. 3 dotyczył
sytuacji, gdy wiadczenia nie zostały z Funduszu wypłacone z uwagi na przepis przej ciowy,
który ograniczał definicję „spraw w toku" (zawarty w ust. 2 art.29 ustawy z dnia 30 sierpnia
2002 r. o restrukturyzacji niektórych należno ci publicznoprawnych od przedsiębiorców -
Dz.U. Nr 155, póz. 1287 z późn. zm.). Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 maja
2005 r. (sygn. Akt P&/04) przepis ten uznany został za niezgodny z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis stanowił, że do spraw wszczętych a niezakończonych
stosuje się przepisy dotychczasowe, przy czym przez sprawy wszczęte rozumiano sprawy, co do
których kierownik Biura Terenowego FGSP stwierdził zgodno ć zbiorczego wykazu lub wykazu
uzupełniającego z przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych(...). Je li zatem
wniosek złożony został przed dniem l października 2002 r. i w związku z powyższym przepisem
wiadczenia zostały wypłacone w węższym zakresie (czyli zgodnie z brzmieniem ustawy
obowiązującym od l października 2002 r.) - to tylko z uwagi na to, że wykaz nie był
zweryfikowany przez kierownika BT FGSP - osoby, którym wypłacono wiadczenia mogły
wystąpić o dodatkową wypłatę wiadczeń:
- z tych tytułów, które zostały ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. skre lone,
- za okresy, o które skrócono tzw. okresy referencyjne, tj. okresy przed i po dniu
niewypłacalno ci.
W trakcie prac nad nowelizacją ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń
pracowniczych w razie niewypłacalno ci pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, póz. 85 z późn.
zm), mających na celu uczynienie tej ustawy bardziej przyjaznej dla beneficjenta poprzez
rozszerzenie katalogu wiadczeń oraz wydłużenie okresów referencyjnych - duże nadzieje
wiązano z wprowadzeniem przepisu przej ciowego - art. 43. Według prognoz planowana
realizacja wypłat wiadczeń z tego tytułu miała wynosić 22.000 ty . zł. Jednakże przepis ten nie
spełnił oczekiwań pokładanych z jego wprowadzeniem, bowiem w roku 2007 na podstawie
art. 43 dokonano 3.886 wypłat na kwotę 6.749 ty . zł. Szczegółowo realizację wypłat
wiadczeń z przepisu przej ciowego w podziale według katalogu wiadczeń prezentuje
załączona tabela l.
Na taki stan rzeczy złożyło się kilka przyczyn. Jedną z nich niewątpliwie było
wydłużenie się prac nad zapisami nowej ustawy, w wyniku czego zamiast zamierzonych
przez ustawodawcę 12 miesięcy obowiązywania przepisu przej ciowego - okres
obowiązywania stał się znacznie krótszy, bowiem nowelizacja ustawy o ochronie roszczeń
pracowniczych weszła w życie dopiero od dnia I października 2006 r. - za wnioski w trybie
art. 43 można było składać tylko do dnia 30 czerwca 2007 r.
Następną przyczyną były braki załączonych do wniosków o wypłatę wiadczeń
dokumentów wymaganych przepisami obu ustaw i rozporządzeń wykonawczych. Dotyczyło to
w większo ci braku dokumentów sądowych i potwierdzenia bezskuteczno ci egzekucji, które
były wymagane. W roku 2007 z tego powodu odmówiono wypłat wiadczeń o łącznej warto ci
2.336 tys. zł.
Kolejną z przyczyn było przekroczenie ustawowego terminu złożenia wniosków o
wypłatę w trybie art. 43. Z tego tytułu w roku 2007 udzielono 255 odmów na łączną kwotę l
.652 ty . zł. Pomimo podjętej akcji informacyjnej o zmianach w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o
ochronie roszczeń pracowniczych (...) dla byłych pracowników, członków rodzin zmarłych
pracowników i osób uprawnionych do wiadczeń po zmarłych byłych pracownikach w postaci
rozkolportowania ulotek w liczbie 400.000 tys. oraz zamieszczania ogłoszeń prasowych -
informacja o możliwo ci skorzystania ze wiadczeń Funduszu w trybie art. 43 do ogromnej
rzeszy beneficjentów nie dotarła o czasie. Według informacji z Biur Terenowych FGSP - do dnia