Naruszenie praw autorskich w Internecie

Przeczytaj także: Naruszenia a ochrona praw autorskich w Internecie

Niektórzy porównują Internet do największej na świecie maszyny do kopiowania, co z oczywistych względów stwarza szeroki wachlarz nadużyć w sferze praw własności intelektualnej, a w szczególności w zakresie prawa autorskiego. Nowoczesne technologie przetwarzania i przesyłania informacji ułatwiają takie działania, ale w żadnej mierze nie zwalniają od przestrzegania przepisów prawa.

Znamienne jest, że wśród wielu osób, nierzadko również na co dzień, w sposób profesjonalny obcujących z treściami chronionymi przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, brak jest świadomości, iż poprzez kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie rożnego rodzaju treści, w tym np. artykułów, ilustracji z gazet, gier, oprogramowania czy to poprzez umieszczenie w Internecie, czy też przesyłanie za pośrednictwem wewnętrznej sieci, bez zgody uprawnionego z tytułu autorskich praw do tych treści, narusza się te prawa, często pozbawiając należnej części przychodów, jakie za wykorzystanie utworu powinny się należeć. Należy podkreślić, że stworzenie przez uprawnionego możliwości korzystania z jego utworu on-line, poprzez zakomunikowanie tego utworu w Internecie, nie stanowi przyzwolenia na jego nieograniczone rozpowszechnianie na innych stronach internetowych, niż ta, na której pierwotnie utwór został udostępniony.

Jako, że kwestie związane z ewentualną odpowiedzialnością użytkownika końcowego, czyli każdej osoby przeglądającej strony internetowe i dokonującej niejednokrotnie czasowego kopiowania treści, nie są przedmiotem niniejszej publikacji, poniżej zostaną wskazane inne, najczęściej spotykane formy naruszeń autorskich praw majątkowych w sieci Internet.

Kopiowanie zawartości stron internetowych (kontentu) i poszczególnych ich elementów

Jedną z powszechnie spotykanych form naruszeń autorskich praw majątkowych jest kopiowanie kontentu stron internetowych czyli np. tekstów/artykułów umieszczanych na konkretnej stronie internetowej lub innego rodzaju ich zawartości i wykorzystywanie ich na innych stronach internetowych. Ewidentnym przykładem takiego procederu jest „skanowanie” artykułów prasowych, umieszczanych na serwisach internetowych poszczególnych gazet oraz skanowanie artykułów ukazujących się w prasie papierowej, w celu ich dalszego umieszczenia w formie skanu (np. pliku PDF) na innej stronie www.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 PrAut przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Ochroną prawnoautorską objęte są m.in. utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe), plastyczne, fotograficzne, muzyczne i słowno-muzyczne (art. 1 ust. 2 PrAut). W związku z szerokim pojęciem utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wielu przejawom intelektualnej pracy twórczej człowieka można przypisać cechy utworu, podlegającego ochronie prawnej. W szczególności różnego rodzaju dzieła – czy to słowne, graficzne lub fotograficzne, tak powszechnie zamieszczane w Internecie, objęte są ochroną prawnoautorską. Tej ochrony w żaden sposób utwór nie traci w przypadku publikacji w Internecie.

Podobnie, wykorzystywanie treści, wcześniej rozpowszechnianych w inny sposób niż w sieci, w sposób nieuprawniony, bez posiadania koniecznych licencji lub legitymowania się innym tytułem umożliwiającym korzystanie z utworu, stanowi naruszenie autorskich praw majątkowych twórcy lub jego następcy prawnego. Zgodnie bowiem z art. 17 PrAut zasadniczo to twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Brak zgody twórcy (lub jego następcy prawnego) na wykorzystanie utworu przez podmiot trzeci, poza ściśle określonymi wyjątkami opisanymi w PrAut, stanowi naruszenie autorskich praw majątkowych. Niekiedy poprzez nieuprawnione wykorzystywanie cudzych utworów na stronach internetowych dochodzi również do naruszenia autorskich praw osobistych, w szczególności w przypadku, gdy naruszyciel nie wskazuje autora dzieła lub pod to autorstwo się podszywa.