Umowa o dzieło: kiedy możliwe odstąpienie?

Przeczytaj także: Wadliwe wykonanie umowy o dzieło

Znaczne przekroczenie kosztorysu

W umowach o dzieło stosowane są dwa zasadnicze sposoby ustalania wynagrodzenia: ryczałtowe i kosztorysowe. Różnica między nimi zasadza się w głównej mierze na tym, że w przypadku ryczałtu wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła obliczana jest z góry w konkretnej kwocie, natomiast przy kosztorysie obliczane jest na koniec (po wykonaniu dzieła) na podstawie zestawienia potrzebnych do wykonania dzieła materiałów i nakładu pracy.

W przypadku gdy niezbędne okazuje się znaczne podwyższenie wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiający ma prawo od umowy odstąpić (art. 631 K.c.). Powinien to jednak uczynić niezwłocznie i do tego zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia. Przyjmujący zamówienie nie może jednak żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego.

Zdaniem Sądu Najwyższego odstąpienie od umowy na tej podstawie może nastąpić tylko wówczas, gdy umowa nie została jeszcze wykonana (por. wyrok SN z dnia 10 lutego 1972 r., sygn. akt II CR677/71).

Gdy dzieło ma wady

We wszystkich wcześniej omówionych przypadkach odstąpienie od umowy mogło nastąpić jedynie przed odebraniem dzieła (robót). Do odstąpienia od umowy może też dojść na etapie odbierania dzieła, jak i po tym fakcie. Wprawdzie do obowiązków zamawiającego należy odebranie rzeczy, to dotyczy ono tylko tych przypadków, w których przyjmujący zamówienie wydaje dzieło zgodnie ze swym zobowiązaniem. Zamawiający nie musi zatem odbierać dzieła, które dotknięte jest istotnymi wadami.

Wady mogą jednak wyjść na jaw później. Zamawiający ma prawo odstąpić od umowy wówczas, gdy wady nie da się usunąć, gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim bądź gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego (art. 637 § 2 K.c.). Zawsze jednak wada musi być istotna, aby możliwe było odstąpienie od umowy. W przeciwnym wypadku zamawiający będzie mógł żądać obniżenia ceny.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.