Zgoda inwestora na zawarcie umowy z podwykonawcą

Przeczytaj także: Solidarna odpowiedzialność - czy inwestor musi płacić dwa razy?

Jak wspomniano, konsekwencją wyrażenia przez inwestora zgody na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest powstanie po stronie inwestora i wykonawcy solidarnej odpowiedzialności za wypłatę wynagrodzenia za wykonane przez podwykonawcę roboty budowlane. W przypadku więc, gdy podwykonawca nie uzyska od generalnego wykonawcy należnego wynagrodzenia za wykonane prace, może go dochodzić w całości lub w części bezpośrednio od każdego z dłużników solidarnych lub od jednego z nich, przy czym wybór należy do podwykonawcy. Trzeba pamiętać, że jest to przepis bezwzględnie obowiązujący i odmienne postanowienia umów, są nieważne. Co ważne, zapłata wykonawcy wynagrodzenia nie wyłącza odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy na podstawie art. 647¹ § 5 Kodeksu Cywilnego, a więc odpowiedzialności solidarnej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28.06.2006, III CZP 36/06). Ponadto, należy zaznaczyć, że inwestor nie może zwolnić się od wypłaty całego wynagrodzenia należnego wykonawcy, powołując się na to, że zapłacił wynagrodzenie należne podwykonawcom (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.06.2008, V CSK 179/07).

Analiza konstrukcji solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy prowadzi do wniosku, iż brak w omawianych przepisach regulacji dotyczącej roszczeń regresowych między inwestorem i generalnym wykonawcą, co oznacza zastosowanie ogólnych zasad o zobowiązaniach solidarnych. Zgodnie z art. 376 § 1 Kodeksu Cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść umowy między współdłużnikami rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach dłużnik spełniający świadczenie może żądać zwrotu od współdłużników.

Jeżeli z umowy nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. W praktyce prowadzić to może do sytuacji, w której zapłata przez inwestora długu wynikającego z umowy między generalnym wykonawcą a podwykonawcą, spowoduje po stronie inwestora powstanie uprawnienia do dochodzenia od generalnego wykonawcy jedynie połowy zapłaconej kwoty. Z tego względu proponowane jest wyłączenie w umowie z generalnym wykonawcą w całości lub w części ewentualnych roszczeń regresowych generalnego wykonawcy wraz z zaznaczeniem, że roszczenia regresowe inwestora przeciw pozostałym dłużnikom solidarnym mogą być dochodzone w pełnej wysokości.

Wydaje się jednak, iż choć linia orzecznicza w zakresie art. 647¹ Kodeksu Cywilnego znacznie faworyzuje interesy podwykonawców, kosztem uzasadnionych interesów inwestorów, to w doktrynie nie brak głosów krytycznych. Wskazuje się, że przepis ten stanowi jedynie doraźne rozwiązanie problemów praktyki budowlanej