Zarząd spółki: prokura a pełnomocnictwo

Przeczytaj także: Zakaz prokury łącznej z członkiem zarządu spółki

Wyróżnia się także tzw. prokurę łączną nieprawidłową – do ważności czynności prawnej niezbędne jest współdziałanie prokurenta i osoby trzeciej, np. członka zarządu mocodawcy. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

Prokura obejmuje wszelkie czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, poza ww. wyjątkami. Prokurę można jednakże ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).

Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności, nie wymaga do tego odrębnego upoważnienia. Pełnomocnik ustanowiony przez prokurenta działa w imieniu i ze skutkami dla mocodawcy (przedsiębiorcy). Jego ustanowienie nie uchyla ani nie uszczupla umocowania prokurenta.

Prokura może być w każdym czasie odwołana. W spółkach kapitałowych prokurę może odwołać każdy z członków zarządu samodzielnie.

Pełnomocnictwo może zostać udzielone przez każdą osobę, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Prokurę może ustanowić jedynie przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego (np. spółka z o.o.). Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych, przy czym wystarczająca jest ograniczona zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem może być również osoba prawna.
Pełnomocnik spółek handlowych i innych jednostek organizacyjnych ustanawiany jest zgodnie z zasadami reprezentacji tych jednostek. Przykładowo w spółce posiadającej zarząd wieloosobowy, którego każdy członek uprawniony jest do samodzielnej reprezentacji spółki, pełnomocnik będzie mógł zostać ustanowiony przez każdego z członków zarządu. Natomiast gdy w spółce istnieje reprezentacja zbiorowa, wtedy do ustanowienia pełnomocnictwa niezbędne jest współdziałanie określonej w umowie bądź statucie liczby członków zarządu. Ważne wtedy jest, aby pełnomocnictwo zostało podpisane przez te osoby, nie zaś tylko przez jedną z nich.

Forma ustanowienia pełnomocnictwa zależna jest od jego rodzaju:

• do udzielenia pełnomocnictwa ogólnego niezbędne jest zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności,
• jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie, np. umowa sprzedaży nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego, w takiej też formie należy udzielić pełnomocnictwa,
• w pozostałych przypadkach wystarczające jest udzielenie pełnomocnictwa ustnego.

Uprawnienia pełnomocnika zależne są od rodzaju udzielonego mu pełnomocnictwa. Ze względu na zakres uprawnień wyróżniamy pełnomocnictwo:

• ogólne – uprawnia pełnomocnika do wykonywania czynności zwykłego zarządu, np. do regulowania bieżących rachunków,
• rodzajowe – do poszczególnych rodzajów czynności przekraczających zwykły zarząd, np. do sprzedaży kilku nieruchomości,
• szczególne – do jednostkowych czynności, np. procesowe, uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego, do reprezentowania mocodawcy przed sądem.

Pełnomocnictwo może zostać udzielone jednej lub kilku osobom. Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników, mogą oni działać:

• każdy samodzielnie,
• łącznie – tylko wszyscy razem, bądź określona ich liczba razem, np. wymagane jest współdziałanie dwóch pełnomocników do ważności czynności prawnej.

Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Podstawa prawna:

• Kodeks cywilny,
• Kodeks spółek handlowych,
• Ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Więcej informacji o zmianach przepisów przydatnych w zarządzaniu spółką z o.o. oraz o tym jak zyskać bezpieczeństwo na stanowisku członka zarządu, znajdziesz w poradniku "Doradca Prezesa spółki z o.o."