Odpowiedzialność członka zarządu za długi spółki

Przeczytaj także: Odpowiedzialność członków zarządu za niewypłacalność spółki

Skarga kasacyjna

Pan Andrzej wniósł skargę kasacyjną, zarzucając naruszenie m.in. następujących przepisów:

• art. 298 kh, art. 1 i 2 rozporządzenia Prezydenta RP z 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz.U. z 1991 r. nr 118, poz. 512 ze zm.),
• art. 442 i 455 kc,
• art. 2, 78 i 176 Konstytucji oraz
• art. 227, art. 248, art. 797, art. 801, art. 802 i art. 824 § 1 pkt 3 kpc.

Czy SN zgadza się z zarzutami?

Sąd Najwyższy rozpoczął rozpatrywanie sprawy od stwierdzenia, że podstawa naruszenia przepisów postępowania odnosi się do czynności procesowych sądu prowadzącego postępowanie w sprawie zakończonej orzeczeniem, od którego wniesiono skargę kasacyjną. Tymczasem sąd apelacyjny nie mógł zastosować art. 797, 801, 802 i 824 § 1 pkt 3 kpc, gdyż przepisy te znajdują zastosowanie wyłącznie w postępowaniu egzekucyjnym. A zatem zarzut sformułowany jako naruszenie tych przepisów z powodu ich niezastosowania był bezzasadny.

Zdaniem SN pan Andrzej słusznie natomiast podniósł, że oddalenie wszystkich zgłoszonych przez niego wniosków dowodowych było pozbawione podstaw, gdyż dotyczyły one faktów mających istotne znaczenie dla sprawy. Za pomocą tych dowodów zmierzał on do wykazania, że:

• egzekucja nie została skierowana do całego majątku spółki, co miało znaczenie dla oceny jej bezskuteczności, a także
• w okresie pełnienia przez niego funkcji w zarządzie sytuacja finansowa spółki nie uzasadniała zgłoszenia wniosku o upadłość.

Sąd Najwyższy stwierdził jednak, że zarzut skargi kasacyjnej w tym zakresie został sformułowany wadliwie, bez powołania odpowiednich przepisów (nieuzasadnione oddalenie wniosków dowodowych prowadzi do naruszenia art. 217 kpc, a takiego zarzutu pan Andrzej nie wniósł). W konsekwencji zarzuty naruszenia wyłącznie art. 227 i 248 kpc nie dawały podstaw do uwzględnienia skargi kasacyjnej na podstawie art. 3983 § 1 pkt 2 kpc.

Dalej SN przypomniał, że członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają za jej zobowiązania, gdy prowadzona przeciwko spółce egzekucja okaże się bezskuteczna. Stwierdził, że sąd apelacyjny zasadnie przyjął, że udowodnienie tej przesłanki jest możliwe za pomocą różnych środków dowodowych i nie musi być ona stwierdzona wyłącznie w postępowaniu egzekucyjnym. W postępowaniu kasacyjnym nie mogło być jednocześnie podważane ustalenie, że komornik prowadził nie tylko postępowanie zabezpieczające, ale również postępowanie egzekucyjne i umorzył je z powodu bezskuteczności egzekucji.

Słuszne było również stanowisko sądu, że wyniki tego postępowania oraz postępowania o wyjawienie majątku i zeznania świadków wskazujące, że spółka "P.W." nie posiadała majątku trwałego i była znacznie zadłużona, mogły uzasadniać stwierdzenie, że egzekucja przeciwko tej spółce była bezskuteczna. Taka ocena byłaby prawidłowa jednak wyłącznie przy zastrzeżeniu, że przy prowadzeniu określonego sposobu egzekucji spółka nie posiadała żadnych innych składników majątku, z których można było prowadzić egzekucję. Pan Andrzej zasadnie podniósł, że mogły być to wierzytelności, co do których bezspornie nie prowadzono egzekucji, podobnie jak środki na rachunku bankowym, z którego również nie prowadzono egzekucji.

W opinii SN stwierdzenie przez sąd, że pozwany nie wykazał takiej możliwości, przy jednoczesnym nieuzasadnionym oddaleniu wniosków dowodowych, które powołał w tym celu, nie znajdowało usprawiedliwienia i pozbawiało podstaw stwierdzenie, że egzekucja była bezskuteczna.

Wadliwa i bezzasadna była również ocena, że w czasie gdy pan Andrzej pełnił funkcję członka zarządu istniała podstawa do zgłoszenia wniosku o upadłość spółki, czego pan Andrzej nie zrobił. Argumentował on trafnie, że brak składników rzeczowych w majątku spółki, która zajmowała się produkcją filmową, nie uzasadniał opinii, iż spółka nie miała środków na regulowanie swoich zobowiązań, ponieważ o ocenie jej kondycji finansowej decydowały głównie wpływy osiągane ze zrealizowanych produkcji.