Prawo poboru akcji

Przeczytaj także: Sposoby ograniczenia zbywania akcji

Każdy inwestor, który będzie chciał nabyć akcje emitenta jeszcze z prawem poboru, czyli wejść w ich posiadanie najpóźniej w dniu prawa poboru, musi pamiętać o 3-dniowym cyklu rozliczenia transakcji giełdowych. W związku z tym, akcje z prawem poboru należy kupić na giełdzie przynajmniej 3 dni przed dniem prawa poboru.

Dzień prawa poboru określany jest przez giełdę jako dzień „P”, czyli ostatni dzień notowań akcji z prawem poboru. Następnego dnia przed rozpoczęciem notowań kurs odniesienia dla akcji spółki jest przez giełdę obniżany o teoretyczną wartość odłączonego od akcji prawa poboru. W tym też dniu, giełda podaje kurs akcji spółki z dodatkowym oznaczeniem „bp” (bez prawa poboru).

Prawo poboru a cena akcji i podatek giełdowy

W przypadku, kiedy emisja nowych akcji jest z prawem poboru dla dotychczasowych akcjonariuszy, to cena emisyjna, o ile jest niższa od ceny akcji już notowanych, teoretycznie nie ma znaczenia. Jeżeli zaś akcjonariusz będzie chciał sprzedać część akcji, nie będzie mu obojętna ich cena i liczba, gdyż należy tu również brać pod uwagę podatek giełdowy. Emisja tanich nowych akcji obniża wartość starych, w związku z czym można je sprzedać nominalnie taniej niż wynosiła cena zakupu. Dzięki takiej operacji omija się podatek Belki i stanowi to główny powód, dla którego spółki decydują się na emisję nowych akcji w niskiej cenie. Z punktu widzenia inwestora, nawet jeżeli posiada on w portfelu akcje stare i nowe, Urząd Skarbowy rozlicza go metodą FIFO. Oznacza to, że US w pierwszej kolejności uzna, iż zostały sprzedane stare akcje.

Emisja tanich akcji jest także korzystna z punktu widzenia spółki, która ma obawy, że nie znajdzie nabywców na nowe walory. W przypadku nie objęcia akcji przez akcjonariuszy w ramach prawa poboru, ogłasza się zapisy dodatkowe dla wszystkich, już bez prawa poboru. Dzięki temu, nawet słaba firma sprzeda swoje akcje w ramach zapisów dodatkowych, o ile ich cena będzie niższa niż cena rynkowa starych akcji, gdyż zysk z arbitrażu jest niemal pewny.

Realizacja prawa poboru

Jak już wiadomo, emisja akcji z prawem poboru przeznaczona jest dla dotychczasowych akcjonariuszy. Stosunek pomiędzy posiadanymi prawami poboru i przypadającymi na nie do objęcia akcjami nowej emisji jest tak ustalony, że jeśli zapisy złożą wszyscy uprawnieni inwestorzy, to cała emisja zostałaby objęta. Jednak nie wszyscy akcjonariusze korzystają z przysługującego im prawa i zapisują się na akcje. Z kolei są też tacy, którzy chętnie nabyliby więcej akcji niż wynika to z posiadanych przez nich praw poboru. Dlatego też, aby akcje oferowane zostały sprzedane w całości, akcjonariusze, którym przysługuje prawo poboru są uprawnieni w terminie jego wykonania do złożenia zapisu dodatkowego obejmującego dowolną liczbę akcji, ale nie większą niż całkowita liczba akcji w ofercie.

Prawo poboru akcji nowej emisji stanowi bardzo dużą wartość dla akcjonariuszy spółki. Wykorzystanie tego instrumentu pozwala na utrzymanie dotychczasowej struktury akcjonariatu, dając równocześnie właścicielom możliwość kontroli swojej pozycji w spółce. Emisja z prawem poboru gwarantuje sposobność objęcia takiej liczby nowych akcji, która zapewni utrzymanie niezmienionego udziału w kapitale zakładowym spółki. Zmusza to więc do podjęcia wyboru czy zwiększać zaangażowanie w spółce, czy może rozwodnić inwestycje otrzymując w zamian wynagrodzenie.