Udziały w sp. z o.o. a małżeńska wspólność majątkowa

Przeczytaj także: Wyłączenie wspólnika ze spółki

Wprowadzenie do umowy spółki klauzuli ograniczającej lub wyłączającej wstąpienie do spółki współmałżonka w przypadku, gdy udział lub udziały są objęte wspólnością majątkową małżeńską powoduje ograniczenie swobody objęcia udziałów w spółce z o.o. przez małżonków w ramach wspólności łącznej jako współuprawnionych (art. 184 Ksh). Ograniczenia wstąpienia do spółki współmałżonka mogą polegać m. in. na konieczności uzyskania zgody niektórych lub wszystkich pozostałych wspólników spółki, wymogu spełnienia określonych kwalifikacji zawodowych lub personalnych.

Całkowite wyłączenie w umowie spółki wstąpienia do spółki współmałżonka prowadzi do sytuacji, w której objęcie lub nabycie udziałów przez jednego z małżonków (pozostających w ustroju wspólności majątkowej) ma ten skutek, że tylko on będzie uważany za wspólnika spółki, mimo iż udziały (udział) wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. W razie zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej i podziału majątku wspólnego małżonków, postanowienia umowy spółki wprowadzone na podstawie art. 183 (1) Ksh powinny wiązać Sąd w zakresie decyzji, co do podziału majątku wspólnego, w skład którego wchodzą udziały w spółce z o.o.

Przepis art.183 (1) Ksh nie reguluje kwestii wzajemnych rozliczeń między małżonkami i nie uzależnia skuteczności wyłączenia od zawarcia w umowie spółki stosownych postanowień co do zasad spłaty małżonka pozbawionego wstąpienia do spółki. Ze względu jednak na to, że udziały w spółce stanowiły przedmiot majątku wspólnego małżonków, to w razie zniesienia ustawowej wspólności majątkowej małżonek pozbawiony możliwości wstąpienia do spółki powinien zostać spłacony przez małżonka pozostającego w spółce. Przyjmuje się przy tym, że zasady spłaty powinny uwzględniać co najmniej wartość księgową udziałów w spółce.

Reasumując należy stwierdzić, że wprowadzenie do umowy spółki klauzul, o których mowa w przepisie art. 183 (1) Ksh spowoduje, w przypadku objęcia lub nabycia udziału (udziałów) przez jednego z małżonków, ten skutek, że tylko on będzie wspólnikiem, także wówczas, gdy udziały wchodzą w skład majątku wspólnego.