Obrót gospodarczy: złożenie oferty

Przeczytaj także: Zawarcie umowy - negocjacje, przetarg i aukcja

Odrzucając ofertę oblat nie ma żadnego prawnego obowiązku uzasadniania swojej decyzji i może ograniczyć się jedynie do stwierdzenia, że oferta nie została przyjęta. Czasami zbyt obszerne wyjaśnianie przyczyn odrzucenia oferty może obrócić się przeciwko oblatowi, zwłaszcza wówczas, gdy oferent z tych czy innych powodów nie godzi się z jego decyzją. Brak odpowiedzi oblata na złożoną ofertę w zasadzie oznacza, że nie złożył on oświadczenia woli ani o przyjęciu oferty, ani jej odrzuceniu. Wyjątek od tej reguły przewiduje art. 68 2 oraz 69 kodeksu cywilnego, które dopuszczają milczące lub konkludentne (tj. przez fakty dokonane) przyjęcie oferty.

Dotyczy to głównie przedsiębiorców oraz podmiotów pozostających ze sobą w stałych stosunkach prawnych, co do których mamy do czynienia z ugruntowaną praktyką lub pewnym zwyczajem milczącego potwierdzania oferty lub sytuacji, w których z treści oferty wynika, iż dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest potrzebne. Ta ostatnia zasada odnosi się w szczególności do wypadków, gdy oferent żąda niezwłocznego wykonania umowy. W takich przypadkach mimo braku oświadczenia o przyjęciu oferty, umowa uważana będzie za zawartą, jeżeli oblat w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania.

W przypadku przyjęcia oferty przez oblata strony nie muszą dodatkowo potwierdzać tego faktu, na przykład poprzez zawieranie odrębnej umowy. Do zawarcia umowy dochodzi bowiem przez sam fakt przyjęcia oferty przez oblata. W obrocie gospodarczym tego typu, rozwiązania praktykowane są z reguły między przedsiębiorcami, którzy pozostają ze sobą w stałych relacjach gospodarczych. W innych przypadkach zasadą jest podpisywanie odrębnej umowy, w której strony potwierdzają niejako warunki zawarte w ofercie. Adresat oferty nie może natomiast wprowadzać jakichkolwiek zmian lub uzupełnień do treści oferty. W wypadku przyjęcia oferty dokonanego z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnienia jej treści poczytuje się to, co do zasady, za nową ofertę – tj. kontrofertę (vide art. 68 kodeksu cywilnego).

Przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnienia jej treści prowadzi zatem do odwrócenia dotychczasowych ról stron i tak pierwotny adresat oferty (oblat) staje się oferentem, a dotychczasowy podmiot składający ofertę (oferent) staje się jej adresatem (oblatem). Nieco odmiennie sytuacja ta wygląda w przypadku przedsiębiorców. Zgodnie z art. 681 ust.1 kodeksu cywilnego, w stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień nie zmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim przypadku strony wiąże umowa o treści określonej w pierwotnej ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.

Oferent, tak jak to zaznaczono, jest ofertą związany i nie może jej zmienić ani odwołać. Jedyny wyjątek przewiduje art.662 kodeksu cywilnego, w stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu oferty zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia oferty. Oferta powinna zawierać termin, w którym oferent związany jest jej postanowieniami. W braku takiego oznaczenia zastosowanie znajdą postanowienia art. 66 § 2 kodeksu cywilnego.