Pozorna likwidacja stanowiska pracy

Przeczytaj także: Zwolnienia grupowe: pracownicy muszą pamiętać o swoich prawach

W opinii Sądu Najwyższego, likwidacja stanowiska pracy może być powodem, dla którego pracodawca decyduje się na rozstanie z pracownikiem. Co ważne, ocena przydatności i celowości utrzymywania określonego stanowiska leży wyłącznie w gestii szefa, nie podlegając jednocześnie weryfikacji sądów pracy (por. wyrok SN z 23 maja 1997 r., I PKN 176/97, OSNAPiUS 1998, Nr 9, poz. 263).

Pracodawcy powinni przy tym pamiętać, że o ile sąd pracy nie oceni przydatności i zasadności utrzymywania etatu, o tyle może wypowiedzieć się w kwestii prawidłowości postępowania pracodawcy w zakresie doboru pracowników przewidzianych do zwolnień (por. wyrok SN 27 lutego 1997 r., I PKN 20/97, OSNAPiUS 1997, Nr 21, poz. 417).

Sąd pracy może także opiniować o tym, czy zmniejszenie zatrudnienia i likwidacja stanowiska były autentyczne, czy też miały charakter pozorny, którego celem było jedynie rozwiązanie umowy o pracę z danym pracownikiem (por. wyrok SN z 15 grudnia 1982 r., I PRN 130/82, OSN 1983, Nr 8, poz. 121). Praktyka pokazuje bowiem, że pracodawcy niejednokrotnie likwidują stanowiska, aby na ich miejsce utworzyć inne, które nie różnią się zasadniczo od likwidowanych.

O pozornej likwidacji stanowiska pracy można mówić, gdy warunki pracy i płacy pracownika zatrudnionego na danym stanowisku nie odbiegają w istotnych kwestiach (a więc w takich, których zmiana wymaga wypowiedzenia) od treści stosunku pracy pracownika, który wykonywał pracę na formalnie zlikwidowanym stanowisku. Ocena, czy doszło do fikcyjnej likwidacji etatu sprowadza się więc do porównania warunków pracy i płacy na dwóch stanowiskach- nowym i zlikwidowanym (por. wyrok SN z 4 września 2007 r., I PK 92/07).

Tak więc, ustalenie, że likwidacja stanowiska była jedynie pozorna przesądza o tym, że okoliczność ta nie może być traktowana jako obiektywna przesłanka uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Pracownikowi natomiast przysługuje w takiej sytuacji roszczenie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy.

SN o likwidacji stanowisk

Likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych w firmie, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, jest wystarczającym uzasadnieniem wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę (por. wyrok SN z 23 maja 1997 r., I PKN 176/97, OSNAPiUS 1998, Nr 9, poz. 263).

Ocena, czy doszło do rzeczywistej czy pozornej likwidacji stanowiska, jest elementem ustaleń dotyczących stanu faktycznego sprawy i nie może być skutecznie zaskarżona w kasacji poprzez zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 45 § 1 K.p. (por. wyrok SN z 28 kwietnia 1997 r., I PKN 119/97, OSNAPiUS 1998, Nr 1, poz. 13).

Nieznaczne różnice w kwalifikacjach oraz w wykonywaniu obowiązków pomiędzy pracownikami nie dają z reguły podstaw do kwestionowania zasadności wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego wskutek redukcji stanowisk pracy (por. wyrok SN z 6 czerwca 2001 r., PKN 461/00, OSP 2004, Nr 3, poz. 131).