Sprzedaż towarów i usług do krajów UE i poza UE

Przeczytaj także: Jaka jest przyszłość polsko-niemieckiej współpracy handlowej?

Dwie strony, jeden spór – jaki sąd rozstrzyga?

Tak zwana jurysdykcja ogólna uznaje sąd miejsca zamieszkania pozwanego za właściwy dla spraw z powództwa konsumentów przeciw świadczącym usługi transgraniczne. Pozywający może jednak wytoczyć przedsiębiorcy proces w swoim kraju. Zezwala na to art. 5 ust. 1 rozp. Bruksela I, który mówi, że jeśli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy, może być ono prowadzone przed sądem w tym miejscu, w którym zobowiązanie zostało lub miało być wykonane, czyli w państwie pochodzenia usługobiorcy lub kupującego.

– Dodatkowo z dniem 9 stycznia 2016 roku usługodawcy i sprzedawcy internetowi zostali zobowiązani do informowania konsumentów o możliwości rozwiązywania sporów drogą elektroniczną za pomocą unijnej platformy internetowej ODR (Online Dispute Resolution). Istnieje szansa, że konsumenci będą z niej korzystać, gdyż jest to szybsze i tańsze niż proces sądowy – zaznacza radca prawny.

Z kolei w przypadku spraw z powództwa konsumentów przy umowach z określonym wyborem prawa obcego dla niego sąd zobowiązany jest porównać standard ochrony przyznany danemu konsumentowi na gruncie prawa wybranego ze standardem gwarantowanym mu przez prawo w jego kraju.

– Dopiero wtedy okaże się, jakie prawo będzie mieć zastosowanie, czy w całości czy w części, a jeśli w części, to które przepisy jednego i drugiego prawa będą obowiązujące. Rozwiązanie to utrudnia więc konsumentowi ustalenie zakresu jego praw i obowiązków, konsekwencji zawarcia umowy i skutków ewentualnego sporu – wyjaśnia specjalista.

Eksport towarów/usług poza UE – co jest ważne?

Podobnie jak w przypadku państw członkowskich UE, świadczenie usług elektronicznych do krajów spoza wspólnoty europejskiej nie wiąże się z obowiązkiem zakładania tam przedsiębiorstw czy oddziałów firm.

– Umowy z podmiotami z państw niebędących członkami UE trzeba jednak zawierać ostrożnie, gdyż nie regulują ich przepisy unijne – Konwencja Rzymska czy rozporządzenie Rzym I. Każdorazowo należy więc rozpatrywać założenia stosownych umów międzynarodowych – podkreśla ekspert prawny.

Warto też korzystać z przysługującej stronom opcji wyboru prawa właściwego i jurysdykcji dla konkretnej umowy. W przypadku braku takiej deklaracji w postaci klauzuli umownej, będą obowiązywać przepisy wynikające z umów międzynarodowych między Polską a danym krajem.

– Przykładowo między Polską a Federacją Rosyjską kwestie te reguluje Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 16 września 1996 roku. Zgodnie z nią – gdy nie określono prawa i sądu właściwego dla umowy – za wiążące uznaje się prawo państwa, na terenie którego znajduje się siedziba/miejsce zamieszkania strony świadczącej usługę. Sądem właściwym jest natomiast sąd z kraju miejsca zamieszkania/siedziby pozwanego. Aby nim był sąd z kraju powoda, na jego terytorium musi znajdować się przedmiot sporu lub majątek pozwanego – tłumaczy przedstawiciel GP Kancelarii Radców Prawnych.

Filary – serwis, regulamin, umowy i wsparcie prawne

Znając prawne aspekty handlu transgranicznego, należy dostosować do nich kształt serwisu, regulaminu i umów z klientami. Strona www oczywiście powinna zostać profesjonalnie przetłumaczona na język angielski bądź inny. Przy tym należy mieć na uwadze, że treści, które tam zamieścimy, mogą oznaczać lub wykluczać kierowanie działalności do danego kraju, co wiąże się odpowiednio z zastosowaniem/wyłączeniem przepisów chroniących konsumenta. Rozwiązaniem godnym uwagi i wartym użycia jest wybór prawa właściwego dla zobowiązań umownych. Nie powinien on być jednak odgórnie narzucony konsumentowi, a indywidualnie ustalony i oparty na rzeczywistej woli stron. To wnioski z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2014 roku. Sprawa ta toczyła się z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta przeciwko UEFA w związku ze sprzedażą biletów UEFA Euro 2012. Oparto ją na wzorcu umowy, gdzie w klauzuli odgórnie określono wybór prawa obcego dla konsumenta, a właściwego dla przedsiębiorcy. Krok ten Sąd Najwyższy uznał za klauzulę niedozwoloną.

– Jest to jednak orzeczenie jednostkowe. Ponadto nie wszystkie kraje członkowskie uznają zapisy wzorcowe za klauzule niedozwolone, jak ma to miejsce w Polsce – komentuje specjalista.

Bezsprzecznie dobry regulamin i poprawnie skonstruowane umowy to kwestie kluczowe. Wsparcie prawników może być tu nieocenione i stanowić gwarancję zgodności dokumentów z literą prawa. Indywidualna analiza sytuacji przedsiębiorcy w kontekście aktualnych wymogów prawnych, przedstawienie mu konkretnych wniosków i najlepszych rekomendacji oraz konsultacje na etapie ich wdrażania to realna pomoc, na którą możemy liczyć ze strony kancelarii prawnych.