BIG będzie wiedzieć więcej. Co na to KPF?

Przeczytaj także: Trzy rejestry dłużników, do których można trafić

KPF wskazuje też na niespójność planowanych regulacji z innymi przygotowywanymi przepisami.

Ministerstwo Finansów zamierza wprowadzić Centralny Rejestr Dłużników Podatkowych, co wydaje się wątpliwe z dwóch powodów: po pierwsze – należy się zastanowić, na ile będzie to efektywne z ekonomicznego punktu widzenia, po drugie – może spowodować rozproszenie informacji o wiarygodności płatniczej w publicznych i prywatnych bazach danych. Z drugiej strony analizowany projekt Ministerstwa Gospodarki wyłącza możliwość przekazywania do BIG-ów informacji o grzywnach czy innych należnościach pieniężnych o charakterze karnym. Jest to z kolei niespójne z procedowanymi aktualnie w parlamencie zmianami Kodeksu Karnego, który akurat taką możliwość przewidują.

Projekt MG ogranicza przekazywanie do baz danych informacji dotyczących zobowiązań przedawnionych. Dlaczego KPF się temu sprzeciwia?

Propozycja, by informacje gospodarcze o przedawnionych zobowiązaniach były usuwane z BIG jest sprzeczna z przedmiotem ustawy, tzn. udostępnianiem informacji dotyczących wiarygodności płatniczej i jej zasadniczym celem - wzmacnianiem bezpieczeństwa obrotu. Jeśli ten przepis zostanie przyjęty, może się okazać, że osoby o obniżonej wiarygodności płatniczej nie będą widoczne w systemie, a tym samym potencjalni kontrahenci tych osób nie będą w stanie właściwie ocenić ryzyka kontraktu. Dla porównania, Biuro Informacji Kredytowej informacje o zaległościach może przetwarzać bez względu na przedawnienie, i to nie tylko do czasu spłaty zadłużenia – także 5 lat po tym fakcie. Brak możliwości udostępniania informacji o zobowiązaniach przedawnionych znacznie utrudni rzetelną ocenę zdolności kredytowej, co odczują np. firmy z branży pożyczkowej, dla których BIG-i w obecnym stanie prawnym są najważniejszym źródłem informacji w tym zakresie.

Poza tym, przepis ten byłby całkowicie sprzeczny z istotą instytucji przedawnienia zobowiązań w prawie cywilnym, która stanowi, że przedawnienie jest uwzględniane wyłącznie na zarzut, podniesiony przez dłużnika. Ustawodawca w Kodeksie cywilnym przesądził, iż po upływie okresu przedawnienia zobowiązanie nie wygasa, lecz staje się tzw. zobowiązaniem naturalnym, którego dochodzenie na drodze sądowej jest prawnie możliwe.

Jaki wpływ usuwanie z BIG przedawnionych długów będzie miało na dochodzenie należności?

Naszym zdaniem, wierzyciele będą szybciej i częściej decydować się na skierowanie sprawy do sądu. Spowoduje to obciążenie wymiaru sprawiedliwości dużą liczbą spraw o niewielkiej wartości, których dochodzenie na drodze sądowej jest obecnie nieopłacalne.

KPF wskazuje też na potencjalne negatywne społeczne skutki takiego rozwiązania?

Może się nasilić zjawisko tzw. pokusy nadużycia (moral hazard), związane ze świadomością braku konsekwencji za swoje działania lub zaniechania. W efekcie nastąpi rozluźnienie dyscypliny płatniczej i realna stanie się groźba wzrostu nadmiernego zadłużenia i liczby wyłudzeń.

Co zatem proponuje KPF?

By zachować równowagę między ochroną dłużników a funkcją informacyjną BIG przy ocenie wiarygodności płatniczej, trzeba rozważyć wprowadzenie obowiązku przekazywania BIG informacji przez wierzyciela o tym, że dłużnik zarzucił przedawnienie zobowiązania.

Wśród proponowanych rozwiązań znajduje się wprowadzenie wniosku jednolitego, który ma ułatwić dostęp do całościowej informacji na temat wiarygodności płatniczej.

Sama instytucja wniosku jednolitego to krok w dobrym kierunku, ale mamy zastrzeżenia do kilku elementów, tworzących to narzędzie. Nasze wątpliwości budzi m.in. zamiar ustalania ceny regulowanej za obsługę wniosku jednolitego – to zdecydowanie przedwczesne działanie. Na tym etapie brak jest szczegółowych analiz, które stanowiłyby uzasadnienie dla ustanowienia ceny na jakimkolwiek poziomie. Dlatego powinna być ona ukształtowana przez rynek.