Odszkodowanie za wywłaszczenie w świetle prawa

Przeczytaj także: Wywłaszczenie nieruchomości - jak przebiega procedura?

- Wyjątkiem od tej reguły są wywłaszczenia dokonywane na mocy tzw. specustawy, kiedy etap rokowań i rozprawy administracyjnej jest pominięty, a wywłaszczenie następuje z mocy prawa – zgodnie z art. 12 specustawy – stwierdza przedstawiciel kancelarii CWW. Tym samym organ wydający decyzję o wywłaszczeniu formalnie go nie dokonuje, ale ustala możliwość realizacji inwestycji, a pośrednio wpływa na skutek wywłaszczenia, które następuje z mocy prawa. Odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości również przyznawane na drodze administracyjnej w formie decyzji wydanej w tej sprawie. Jednak uprzednio wywłaszczający musi dokonać wyceny wartości nieruchomości, z uwzględnieniem jej rodzaju, stanu, położenia sposobu użytkowania, przeznaczenia, stopnia wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, a także aktualnych cen na rynku nieruchomości.

Wywłaszczany – jakie ma prawa, a jakie obowiązki?

Przepisy postępowania administracyjnego i właściwych ustaw – tj. o gospodarce nieruchomościami lub też specustawy – zapewniają wywłaszczanemu możliwość uczestniczenia w każdym etapie tego procesu, ze szczególnym uwzględnieniem wyceny nieruchomości, która z reguły budzi najwięcej emocji i rodzi najwięcej problemów. - Najczęstszym błędem zainteresowanych właścicieli jest brak należytego podejścia do sporządzonej przez biegłego wyceny i jej niekwestionowanie. A wystarczy sięgnąć po dostępne w tym zakresie instrumenty, jak wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego, zastrzeżenie do sporządzanej opinii bądź poddanie wyceny badaniu przez stowarzyszenie rzeczoznawców majątkowych celem sprawdzenia poprawności przeprowadzonej wyceny. Jeśli zachodzi taka potrzeba, warto z nich korzystać, gdyż zaniechania na tym etapie skutkują błędnymi i często niekorzystnymi dla wywłaszczanego ustaleniami kwoty odszkodowania – radzi wrocławski radca prawny. Właściciel nieruchomości ma też prawo do składania wniosków dowodowych, np. opinii rzeczoznawcy ustalającej wartość nieruchomości. Innym jego przywilejem jest możliwość odwołania się od decyzji o wywłaszczeniu do właściwego organu wyższej instancji.

Odszkodowanie – alter ego wywłaszczenia pod inwestycje

Zgodnie z art. 128 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie ma możliwości pozbawienia kogokolwiek jego własności bez wyrównania mu tej straty odpowiednim odszkodowaniem. Zazwyczaj jest to kwota pieniężna, choć istnieje też możliwość przyznania nieruchomości zamiennej, ale tylko za zgodą wywłaszczanego. Odszkodowanie za wywłaszczenie na drogi czy inne cele publiczne jest zależne od stanu, przeznaczenia oraz wartości nieruchomości. - W przypadku specustawy ustawodawca wprowadził tryb decyzji administracyjnej ustalającej wysokość odszkodowania, przy czym jest to odrębne postępowanie, a decyzję w tej sprawie wydaje się do 30 dni (lub 60 przy rygorze natychmiastowej wykonalności) od momentu nadania decyzji o realizacji inwestycji statusu ostatecznej.

Zaś w przypadku wywłaszczeń na mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami wysokość odszkodowania ustalana jest w decyzji o wywłaszczeniu – wyjaśnia prawnik z kancelarii CWW. Czasem bywa też wypłacana zaliczka na poczet odszkodowania za wywłaszczenie – jednorazowo, w wysokości 70% ustalonej kwoty i w terminie 30 dni od złożenia wniosku w tej sprawie. - Z kolei w sytuacji, gdy w wyniku podziału nieruchomości i wywłaszczenia tylko jej części , pozostałości nie mogą być wykorzystywane w dotychczasowy sposób, właściciel ma prawo zgłosić żądanie o ich wykup przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego - puentuje nasz ekspert.