Prawo budowlane
ujednolicony tekst ustawy z dnia 1994-07-07
aktualizacja: 2016-11-08
Rozdział 3
Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego
Art. 17.
Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:
1) | inwestor;
|
2) | inspektor nadzoru inwestorskiego;
|
3) | projektant;
|
4) | kierownik budowy lub kierownik robót. |
Art. 18.
1. |
Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
1) | opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
| 2) | objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
| 3) | opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
| 4) | wykonania i odbioru robót budowlanych,
| 5) | w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. |
|
2. |
Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. |
3. |
Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. |
Art. 19.
1. |
Właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko. |
2. |
Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ podczas nakładania na inwestora obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. |
Art. 20.
1. |
Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
1) | opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
| 1a) | zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;
| 1b) | sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
| 1c) | określenie obszaru oddziaływania obiektu;
| 2) | uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów;
| 3) | wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;
| 3a) | sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. z 2014 r. poz. 883 oraz z 2015 r. poz. 1165);
| 4) | sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:
a) | stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,
| b) | uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. |
|
|
2. |
Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. |
3. |
Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:
1) | zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;
| 2) | projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe. |
|
4. |
Projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego dołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. |
Art. 21.
Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
1) | wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji;
|
2) | żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:
a) | stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,
| b) | wykonywania ich niezgodnie z projektem. |
|
Art. 21a.
1. |
Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej. |
1a. |
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli:
1) | w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych wymienionych w ust. 2 lub
| 2) | przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni. |
|
2. |
W planie, o którym mowa w ust. 1, należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajów robót budowlanych:
1) | których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
| 2) | przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
| 3) | stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
| 4) | prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
| 5) | stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
| 6) | prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
| 7) | wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
| 8) | wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
| 9) | wymagających użycia materiałów wybuchowych;
| 10) | prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych. |
|
3. |
Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robót budowlanych określają odrębne przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. |
4. |
Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) | szczegółowy zakres i formę:
a) | informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
| b) | planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia- mając na uwadze specyfikę projektowanego obiektu budowlanego;
|
| 2) | szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, o których mowa w ust. 2, mając na uwadze stopień zagrożeń, jakie stwarzają poszczególne ich rodzaje. |
|
Art. 22.
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) | protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
|
2) | prowadzenie dokumentacji budowy;
|
3) | zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
|
3a) | koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
a) | przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
| b) | przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
|
|
3b) | koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
|
3c) | wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
|
3d) | podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
|
3e) | zapewnienie przy wykonywaniu robót budowlanych stosowania wyrobów, zgodnie z art. 10;
|
4) | wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
|
5) | zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
|
6) | realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
|
7) | zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
|
8) | przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
|
9) | zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2. |
Art. 23.
Kierownik budowy ma prawo:
1) | występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
|
2) | ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych. |
Art. 23a.
(uchylony)
Art. 24.
1. |
Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne. |
2. |
Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót. |
Art. 25.
Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:
1) | reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
|
2) | sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów zgodnie z art. 10;
|
3) | sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;
|
4) | potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy. |
Art. 26.
Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:
1) | wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych oraz informacji i dokumentów potwierdzających zastosowanie przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów, zgodnie z art. 10, a także informacji i dokumentów potwierdzających dopuszczenie do stosowania urządzeń technicznych;
|
2) | żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę. |
Art. 27.
Przy budowie obiektu budowlanego, wymagającego ustanowienia inspektorów nadzoru inwestorskiego w zakresie różnych specjalności, inwestor wyznacza jednego z nich jako koordynatora ich czynności na budowie.