Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

Zarówno Dyrektywa 2009/72/WE jak i Dyrektywa 2009/73/WE wprowadza szereg
rozwiązań mających na celu zagwarantowanie Prezesowi URE niezależności. Prezes URE
będzie powoływany na pięcioletnią kadencję z możliwością tylko jednokrotnego jej
odnowienia. W przepisach przejściowych wskazano, że minister właściwy do spraw
gospodarki powoła po raz pierwszy Prezesa URE, w terminie trzech lat od dnia wejścia w
życie niniejszej ustawy. Warto zaznaczyć, że obecny Prezes URE sprawuje swój urząd prawie
od dwóch lat, stąd 3 – letni okres przejściowy będzie czynił zadość zasadzie ciągłości
sprawowania funkcji oraz stanowił gwarancję niewydłużania czy też nieskracania kadencji
obecnie urzędującego Prezesa URE w porównaniu do jego następców. W projekcie ustawy
określono przesłanki odwołania Prezesa URE, a także uregulowano status prawny
Wiceprezesa URE. Ponadto, rozszerzono zakres zadań Prezesa o obowiązki, które nakłada na
regulatora Dyrektywa 2009/72/WE oraz Dyrektywa 2009/73/WE.

Krąg podmiotów, który będzie mógł samodzielnie uzyskać i przedstawić do
umorzenia świadectwa pochodzenia oraz świadectwa pochodzenia z kogeneracji albo uiścić
opłatę zastępczą, został rozszerzony o odbiorcę przemysłowego, który w roku
kalendarzowym poprzedzający rok realizacji obowiązku zużył nie mniej niż 100 GWh energii
elektrycznej i dla którego koszt pozyskania energii elektrycznej wyniesie nie mniej niż 3 %
wartości jego produkcji.
Nie jest tajemnicą, że energia elektryczna stanowi podstawowy surowiec dla wielu
branż przemysłu, a koszt jej zakupu stanowi dla nich jedną z najistotniejszych pozycji
kosztowych. Jednym ze składników ceny energii elektrycznej w Polsce jest koszt zakupu
świadectw pochodzenia będący de facto kosztem funkcjonowania systemu wsparcia
wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródełach energii oraz w wysokosprawnej
kogeneracji.
Korzystając z możliwości przyznanych prawem unijnym, szereg państw członkowskich
UE znacząco obniżyło koszty funkcjonowania systemów wsparcia dla różnych branż
przemysłu, w szczególności dla branż energochłonnych. W Polsce natomiast energia
elektryczna zużywana w przemyśle objęta jest pełnymi kosztami funkcjonowania systemów
wsparcia, czyli podobnie jak energia wykorzystywana w innych procesach.
Konieczne jest zatem podjęcie działań w tym zakresie, w przeciwnym razie coraz
bardziej realne staje się ryzyko wystąpienia niemożliwych do odwrócenia skutków po stronie
wielu branż przemysłu, prowadzących do trwałego spadku ich produkcji i zmniejszenia

45
zatrudnienia, co już w krótkim czasie może z kolei przełożyć się na spadek dochodów
budżetowych z tytułu podatków dochodowych i podatku od towarów i usług. Spadnie
również konsumpcja oraz stopa oszczędności gospodarstw domowych.
Proponowane rozwiązanie ma na celu zniwelowanie niekorzystnych skutków dla
działających w Polsce energochłonnych branż przemysłu, wynikających z ponoszenia przez
nie wysokich kosztów funkcjonowania systemów wsparcia wytwarzania energii elektrycznej
w odnawialnych źródełach energii i w wysokosprawnej kogeneracji.

Na potrzeby przedmiotowego rozwiązania wprowadzono definicję odbiorcy
przemysłowego, która obejmuje odbiorców końcowych wykonujących działalność
gospodarczą w zakresie co najmniej jednego z rodzajów działalności wymienionych
w proponowanym art. 2 pkt 32a ustawy – Prawo energetyczne. Dalsze przepisy
parametryzują tych odbiorców przemysłowych, którzy z uwagi na energochłonność zostali
zakwalifikowani do obniżenia kosztów funkcjonowania systemów wsparcia.
Zakres podmiotowy proponowanych przepisów obejmuje zarówno odbiorców
przemysłowych będących członkami giełdy towarowej jak i odbiorców przemysłowych nie
będących członkami giełdy i dokonujących transakcji zakupu energii elektrycznej
w kontraktach bilateralnych.
Parametry charakteryzujące poszczególne kategorie przemysłowych odbiorców
energochłonnych są tym wyższe, im mniejszy jest zakres ciążącego na nich obowiązku
uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia. Grupa odbiorców
przemysłowych o najmniejszym stopniu energochłonności (którzy zużyli nie mniej niż
100 GWh energii elektrycznej i dla których stosunek kosztu energii elektrycznej do wartości
produkcji sprzedanej wynosi co najmniej 3 % i mniej niż 7 %) objęta jest zakresem
obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia w odniesieniu
do 80 % ilości energii elektrycznej zakupionej na własny użytek. Kategoria odbiorców
przemysłowych o średnim stopniu energochłonności (którzy zużyli nie mniej niż 100 GWh
energii elektrycznej i dla których stosunek kosztu energii elektrycznej do wartości produkcji
sprzedanej wynosi co najmniej 7 % i mniej niż 12 %) objęta jest zakresem obowiązku
uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia w odniesieniu do 60 %
ilości energii elektrycznej zakupionej na własny użytek. Natomiast grupa odbiorców
przemysłowych charakteryzujących się najwyższym stopniem energochłonności (którzy
zużyli nie mniej niż 100 GWh energii elektrycznej i dla których stosunek kosztu energii
elektrycznej do wartości produkcji sprzedanej wynosi co najmniej 12 % lub więcej) objęta

46
jest zakresem obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia
w odniesieniu do 20 % ilości energii elektrycznej zakupionej na własny użytek.
Projekt ustawy – Prawo energetyczne wprowadza również definicję pojęcia wartości
produkcji, która jest tożsama z definicją produkcji sprzedanej przemysłu zawartą w pkt. 1.46,
podpunkt 7 Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na 2012 rok. Przy
obliczaniu wartości produkcji nie uwzględnia się zwolnień z części obowiązku nabywania i
umarzania świadectw pochodzenia. Wartość produkcji ustalana jest w oparciu o księgi
podatkowe prowadzone przez dany podmiot.
Ponadto projekt wprowadza wobec przedsiębiorstw korzystających z obniżenia
kosztów funkcjonowania systemu wsparcia obowiązek sprawozdawczy wobec Prezesa URE.
Jeżeli chodzi o zgodność z przepisami Unii Europejskiej to warto podkreślić, że
unijny prawodawca nie przewidział minimalnych wymogów w odniesieniu do obciążania
poszczególnych uczestników rynku energii kosztami funkcjonowania systemów wsparcia
wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii oraz w wysokosprawnej
kogeneracji.

Celem wprowadzonych regulacji dotyczących nałożenia obowiązku obrotu paliwami
gazowymi za pośrednictwem giełd towarowych jest wprowadzenie narzędzia o potwierdzonej
skuteczności, gwarantującego transparentne zasady handlu gazem ziemnym i prowadzącego
do zmiany struktury rynku gazu w kierunku rynku konkurencyjnego.
Art. 49b przewiduje obowiązek sprzedaży nie mniej niż 15% gazu ziemnego
wprowadzonego do sieci przesyłowej na giełdach towarowych lub rynku regulowanym.
Obowiązek ten prowadzić ma do utworzenia hurtowego rynku gazu ziemnego, gdzie
podmioty sprowadzające gaz ziemny z zagranicy oraz wydobywające go ze złóż krajowych
będą oferowały go wszystkim zainteresowanym podmiotom na niedyskryminacyjnych
zasadach. Dzięki udostępnieniu gazu na giełdach towarowych odbiorcy będą mieli możliwość
skorzystać z prawa do zmiany sprzedawcy, zagwarantowanego w art. 4j ust. 1 ustawy.
Jednocześnie odbiorca, który nie będzie korzystał z prawa do zmiany sprzedawcy, będzie
mógł być obsługiwany przez dotychczasowego dostawcę.
Z obowiązku publicznej sprzedaży gazu ziemnego został wyłączony gaz ziemny
stanowiący zapasy obowiązkowe lub przesyłany tranzytem przez Polskę lub wydobywany na
terytorium Polski i sprzedawany za granicę, a także wykorzystywany do realizacji zadań

1 Jest to załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z 22 lipca 2011 r. (Dz.U. nr 173 poz. 1030).

47
operatorów systemu gazowego. Ponadto biorąc pod uwagę potrzebę promowania zmian
struktury rynku gazu, z przedmiotowego obowiązku zostały zwolnione podmioty, które
sprowadzają gaz ziemny do Polski w niewielkiej skali, tj. posiadają prawo do przepustowości
w punktach wymienionych w ust. 2 projektowanego przepisu w wielkości mniejszej niż 10%
sumy przepustowości wszystkich tych punktów.
Wdrożenie zasad konkurencyjnego rynku gazu ziemnego wymaga ponadto
transparentnej i dostępnej powszechnie informacji o cenach gazu ziemnego. Z uwagi na fakt,
iż większość gazu ziemnego zużywanego na krajowym rynku jest importowana, cena na
rynku krajowym będzie silnie uzależniona od cen w imporcie. Dlatego, aby przeciwdziałać
spekulacjom uzasadnione jest, aby rynek miał dostęp do informacji na temat średnich cen
gazu z importu. Ponieważ ceny gazu z kierunku wschodniego kształtowane są na innych
zasadach i poziomach niż ceny gazu sprowadzanego z UE, zatem uzasadnione jest aby ceny te
były obliczone i publikowane odrębnie.
Zmiany do ustawy o giełdach towarowych mają na celu umożliwienie wszystkim
przedsiębiorstwom energetycznym, w szczególności prowadzącym działalność w zakresie
obrotu paliwami gazowymi, uzyskanie statusu członka giełdy towarowej i zawieranie
transakcji na giełdzie na własny rachunek. W obecnym stanie prawnym przedsiębiorstwa
gazownicze mogą zawierać transakcje na giełdzie towarowej za pośrednictwem domów
maklerskich. Brak jednak uzasadnienia merytorycznego, aby wykluczać możliwość udziału w
obrocie giełdowym przedsiębiorstwom gazowniczym, podczas gdy na rynku energii
elektrycznej prowadzonym przez giełdę towarową przedsiębiorstwa elektroenergetyczne
mogą zawierać takie transakcje bezpośrednio. Zmiana spowoduje zniesienie tej
nieuzasadnionej bariery, przyśpieszenie rozwoju rynku giełdowego oraz zmniejszenie
potencjalnych kosztów pośrednictwa w zawieraniu transakcji giełdowych.

Na potrzeby implementacji dyrektywy 2009/28/WE w art. 3 projektu ustawy
wprowadza się nowe pojęcia ustawowe, są to: mikroinstalacji, gwarancja pochodzenia,
końcowe zużycie energii brutto oraz transfer statystyczny.

Projekt ustawy wprowadza znaczne ułatwienia w zakresie przyłączania mikroinstalacji
odnawialnych źródeł energii do sieci. Mikroinstalacje zostały m.in. zwolnione z obowiązku
wnoszenia opłaty za przyłączenie do sieci, co oczywiście pociąga za sobą zwolnienie
z obowiązku wnoszenia zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie do sieci. Ze względu na
brak wpływu przyłączenia mikroinstalacji na gospodarkę przestrzenną gminy, podmiot

48
składający wniosek o przyłączenie moikroinstalacji do sieci został również zwolniony z
obowiązku dołączania do wniosku dokumentów potwierdzających dopuszczalność lokalizacji
danego źródła na terenie objętym planowaną inwestycją.

Dodaje się przepisy dotyczące gwarancji pochodzenia, w tym prowadzenia ich rejestru
oraz umarzania przez Prezesa URE. System gwarancji pochodzenia będzie stanowił
informację dla odbiorcy końcowego jaka ilość energii elektrycznej z odnawialnych źródeł
energii jest do niego dostarczana.

W art. 20a – 20f projektu ustawy ustanowiono obowiązek opracowania krajowego planu
działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, który wskazuje krajowe cele w zakresie
udziału energii ze źródeł odnawialnych zużywanej w sektorze transportowym, sektorze
energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r., uwzględniając wpływ
innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie energii oraz
odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych, w tym
współpracę między organami władzy lokalnej, regionalnej i krajowej, zaplanowane transfery
statystyczne lub wspólne projekty, krajowe strategie ukierunkowane na rozwój istniejących
zasobów biomasy i zmobilizowanie nowych zasobów biomasy do różnych zastosowań.

W ustawie przyjęto, iż w przypadku wydania przez Komisję Europejską zaleceń dotyczących
krajowego planu działania, lub gdy udział energii z odnawialnych źródeł energii spadnie
poniżej orientacyjnego kursu w bezpośrednio poprzedzającym okresie dwuletnim, minister
właściwy do spraw gospodarki przekazuje Komisji Europejskiej zmieniony krajowy plan
działania, określając przy tym odpowiednie i proporcjonalne środki zapewniające powrót do
orientacyjnego kursu wyznaczonego w krajowym planie działania.


49