Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Druk nr 757

Warszawa, 23 lipca 2012 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja








Pani

Ewa
Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy - Kodeks karny.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Andrzeja Romanka.



(-) Jacek
Bogucki;
(-) Andrzej
Dąbrowski;
(-) Andrzej
Dera;
(-) Mieczysław Golba; (-) Tomasz Górski; (-) Patryk Jaki; (-) Mariusz
Orion Jędrysek; (-) Beata Kempa; (-) Bartosz Kownacki; (-) Arkadiusz
Mularczyk; (-) Jerzy Rębek; (-) Józef Rojek; (-)
Andrzej Romanek;
(-) Edward Siarka; (-) Piotr Szeliga; (-) Tadeusz Woźniak.
 

Projekt

Ustawa
z dnia 2012 r.
o zmianie ustawy Kodeks karny

Art. 1.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r.
Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) art. 197 przyjmuje brzmienie

„Art. 197. § 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną
osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności
od lat 3.
§ 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do
poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej
czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 1 roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia:
1) wspólnie z inną osobą,
2) wobec małoletniego poniżej lat 15,
3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego,
przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia
wolności na czas nie krótszy od lat 5.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-3 działa ze szczególnym
okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie
krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.”


Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie z po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.











U Z A S A D N I E N I E

I. Cel projektu i przesłanki jego przyjęcia.
Celem projektu jest wzmocnienie prawno karnej ochrony wolności seksualnej
człowieka. Przestępstwo zgwałcenie stanowi jedno z najcięższych przestępstw, jakie
może zostać popełnione. Drastyczne naruszenie wolności seksualnej człowieka
stanowi traumatyczne przeżycie dla osób pokrzywdzonych, którego negatywne
psychiczne skutki trwają latami. Negatywne skutki przestępstwa zgwałcenia czynią
z niego przestępstwo, które swoim ciężarem ustępuje wyłącznie zabójstwu. W tym
świetle jest niezrozumiałe dlaczego polskie prawo karne traktuje przestępstwo
zgwałcenia jako występek, a więc czyn o mniejszym kalibrze. Naprawa tego stanu
rzeczy, uczynienie z przestępstwa zgwałcenia zbrodni, ustanowienie właściwego
poziomu reakcji karnej na jedno z najcięższych przestępstw jest celem projektu.


II. Cel uchwalenia projektowanej regulacji.
Celem uchwalenia projektowanej regulacji jest wzmocnienie ochrony prawno
karnej wolności seksualnej człowieka poprzez przyjęcie, że przestępstwo zgwałcenia
stanowi zbrodnie, a więc czyn zagrożony karą przynajmniej 3 lat pozbawienia
wolności. Projekt podnosi również sankcje za inne czynności seksualne, a także za
typy kwalifikowane przestępstwa zgwałcenia.

III. Rozwiązania przyjęte w projekcie.
Projekt ustawy zwiększa sankcje za przestępstwo zgwałcenia (art. 197 § 1) do
kary przynajmniej 3 lat pozbawienia wolności, co zgodnie z art. 7 § 2 K.k. stanowi, że
przestępstwo zgwałcenia staje się zbrodnią. Podniesienie sankcji karnej, poza
zwiększeniem ochrony jednego z najcenniejszych dóbr, jakim jest wolność seksualna
człowieka, wyklucza stosowanie w przypadku przestępstwa zgwałcenia
warunkowego zawieszenia wykonania kary. Warunkowe zawieszenie wykonanie kary
stosuje się bowiem zgodnie z art. 69 § 1 K.k. zasadniczo do kary pozbawienia
wolności nie przekraczających 2 lat. Warunkowe zawieszanie wykonania kary przy
orzekaniu kary za przestępstwo zgwałcenia stanowi niestety nagminną praktykę
polskich sądów. Według dostępnych danych, aż 40% orzeczonych kar pozbawienia
wolności za przestępstwo zgwałcenia orzekanych jest w zawieszeniu. Tak łagodne
traktowanie sprawców jednego z najcięższych przestępstw stanowi radykalne
naruszenie poczucia sprawiedliwości, nie zapewnia wystarczającej ochrony
społeczeństwa i przez swoją niewielką dolegliwość prowadzi do poczucia
bezkarności sprawców. Tak łagodne karanie stanowi również ewenement na skalę
światową. Warto wspomnieć, że w takich państwach jak USA, Wlk. Brytania czy
Francja aż 90% orzekanych kar za przestępstwo zgwałcenia to kary wymierzane bez
warunkowego zawieszenia ich wykonania. Również o wiele częściej orzeka się w
przypadku przestępstwa zgwałcenia kary długoterminowego pozbawienia wolności:
w Polsce karę powyżej 5 lat pozbawienia wolności orzeka się w 12% przypadków,
podczas gdy w Anglii i Walii w ponad 80%, a we Francji w 79% przypadków.
Wraz z podniesieniem sankcji w typie podstawowym przestępstwie zgwałcenia
projekt dokonuje także podniesienia sankcji za tzw. inną czynność seksualną, art.
197 § 2 K.k. Podniesienie sankcji motywowane jest tymi samymi przesłankami, co
podniesienie sankcji za przestępstwo zgwałcenia.
Projekt dokonuje także podniesienia sankcji w typach kwalifikowanych
przestępstwa zgwałcenia. W art. 197 § 3 projekt przyjmuje, że zgwałcenie opisane w
tym typie (zbiorowe, wobec małoletniego poniżej 15 roku życia, wobec osoby bliskiej)
stanowi tzw. ciężką zbrodnię, zagrożoną karą przynajmniej 5 lat pozbawienia
wolności.
W typie kwalifikowanym znamieniem ciężkiego okrucieństwa sprawcy, projekt
przewiduje możliwość orzeczenia kary o charakterze izolacyjnym, to jest kary 25 lat
pozbawienia wolności. Należy zauważyć, że w obecnym stanie prawnym nie jest
możliwe orzeczenie kary izolacyjnej nawet wobec sprawcy, który dokonuje
zgwałcenia przy bardzo dużym natężeniu przemocy. Nie jest możliwe również wtedy,
gdy czyn sprawcy wyczerpuje również znamiona ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w
tym pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy lub zdolności płodzenia. Nie jest
wreszcie również możliwe wtedy, gdy czyn sprawcy prowadzi do śmierci osoby
pokrzywdzonej, o ile oczywiście śmierć pokrzywdzonego nie była objęta zamiarem
sprawcy. Należy przyjąć, że system prawny powinien pozwalać na wieloletnią
eliminację ze społeczeństwa osób, które przejawiły sadystyczne skłonności,
kończące się niewyobrażalnym cierpieniem osób pokrzywdzonych, ich trwałym
okaleczeniem a nawet śmiercią. Warto dodać, że wiele systemów prawnych
przewiduje możliwość orzekania kar długoterminowych wobec sprawców
przestępstwa zgwałcenia. Możliwość orzekania kary dożywotniego pozbawienia za
przestępstwo zgwałcenia w typach kwalifikowanych przewidziana jest przez
ustawodawstwo USA, Wlk. Brytanii a także Francji czy Niemiec.


IV. Ocena skutków regulacji.

1. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa
i dochody jednostek samorządu terytorialnego.

Proponowana zmiana może spowodować w perspektywie wielu lat wzrost
wydatków budżetu państwa w związku z orzekaniem dłuższych kar pozbawienia
wolności dla sprawców przestępstwa zgwałcenia.
Z drugiej strony zwiększenie kar może wywołać efekt odstraszający,
skutkujący mniejszą liczbą czynów dokonanych, co może przełożyć się na
zmniejszenie kosztów społecznych, a także mniejsze wydatki budżetu państwa.

2. Wpływ regulacji na rynek pracy.

Projektowana ustawa nie zawiera przepisów, które mogą mieć wpływ na
rynek pracy.

3. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość.
Projektowana ustawa nie zawiera przepisów, które mogą wpływać na
konkurencyjność gospodarki.

4. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionów.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów mających wpływ na sytuację i rozwój
regionów.

V. Zgodność projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.