Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw

k.p.a.) będzie przesyłane na adres elektroniczny odbiorcy. Zawiadomienie będzie mogło
być tworzone i doręczane automatycznie przez system teleinformatyczny organu. Do
tego zawiadomienia nie znajdą zastosowania inne przepisy k.p.a. dotyczące doręczania
pism organu administracji publicznej.
Datą doręczenia będzie data potwierdzenia odbioru dokumentu elektronicznego –
stanowiącego przedmiot zawiadomienia – w systemie teleinformatycznym organu, przy
użyciu mechanizmów określonych w art. 20 ust. 1 albo 2 ustawy o informatyzacji.
W przypadku nieodebrania dokumentu w terminie siedmiu dni od dnia wysłania
zawiadomienia organ administracji publicznej, po upływie siedmiu dni od dnia wysłania
pierwszego zawiadomienia, przesyła na adres elektroniczny ponowne zawiadomienie
o możliwości odebrania e-dokumentu. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem
czternastu dni od dnia wysłania pierwszego zawiadomienia.
Pomimo przyjęcia fikcji doręczenia organ pozostawia e-dokument w swoim systemie
teleinformatycznym z zapewnieniem możliwości zapoznania się przez odbiorcę
z treścią pisma oraz z informacją o dacie uznania pisma za doręczone oraz datach
wysłania zawiadomień o możliwości jego odebrania.
Jeżeli doręczenie następuje w systemie teleinformatycznym podmiotu publicznego, to
system ten może wysłać zawiadomienie na wskazany przez obywatela adres
elektroniczny (taką możliwość stwarza na przykład ePUAP). Obywatel, wskazując
adres elektroniczny, na który ma być wysłane zawiadomienie, zarządza ryzykiem, to
znaczy ponosi ewentualne negatywne skutki decyzji o wyborze adresu elektronicznego,
z którego korzysta.
Rozwiązanie w zakresie doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego za
pomocą środków komunikacji elektronicznej jest analogiczne do rozwiązania
dotyczącego dokumentów papierowych, wynikającego z kodeksu postępowania
administracyjnego, ale pod warunkiem, że odnosi się do sytuacji, w których
obywatel/przedsiębiorca sam wszczyna sprawę elektronicznie, a nie sytuacji, gdy
sprawa jest wszczynana z urzędu.
Zmiana w art. 220 k.p.a. polegająca na dodaniu § 3–5 ma zapobiegać sytuacji, gdy
obowiązek załączenia do podania oryginału dokumentu de facto uniemożliwia
obywatelowi wniesienie podania drogą elektroniczną. Dzieje się tak, gdy dokument ten
istnieje jedynie w postaci papierowej i nie ma możliwości jego wydania obywatelowi
17

w formie dokumentu elektronicznego. Taka sytuacja występuje bardzo często i niweczy
cele elektronicznej administracji, ponieważ obywatel i tak pozostaje zobligowany do
dostarczania dokumentów w postaci papierowej. Mamy do czynienia z pozorną
informatyzacją usług administracji, ponieważ nie zastępuje ona w pełni
dotychczasowego tradycyjnego papierowego obiegu dokumentów. Dodatkowo
nieefektywność administracji, która nie wydaje jeszcze e-dokumentów (a jedynie
dokumenty papierowe), obciąża obywatela, który w kontaktach ze zinformatyzowanymi
organami musi i tak korzystać z jedynie dostępnych w oryginale dokumentów
utrwalonych tradycyjnie.
Nowa regulacja wprowadza możliwość wnoszenia elektronicznych kopii dokumentów
papierowych uwierzytelnionych przez wnoszącego pismo. W razie uzasadnionych
wątpliwości co do kopii dokumentu organowi pozostawiono możliwość żądania
papierowego oryginału dokumentu, co zabezpiecza potrzeby wymogu prawidłowego
prowadzenia postępowania dowodowego.
Jednocześnie strona lub inny uczestnik postępowania został zobowiązany do
przechowywania oryginału dokumentu, którego elektroniczną kopią posłużył się
w kontakatach z organem administracji publicznej, do dnia, w którym decyzja kończąca
postępowanie stała się ostateczna.
Ponadto dokonuje się zmian w następujących przepisach, w których dopuszczono –
oprócz dotychczasowej formy pisemnej – formę dokumentu elektronicznego dla
określonych rodzajów czynności w postępowaniu administracyjnym:
– art. 33 § 2 (udzielanie pełnomocnictwa procesowego),
– art. 50 (złożenie zeznań lub wyjaśnień),
– art. 54 (wezwanie organu rozszerzone na składniki dotyczące komunikacji
elektronicznej),
– art. 72 (sporządzenie przez urzędnika adnotacji),
– art. 91 § 2 (wezwanie na rozprawę).
Analogiczne zmiany, jak w k.p.a., zostały wprowadzone w Ordynacji podatkowej, to
jest w zakresie:
– rozszerzenia przedmiotu zgody strony lub innego uczestnika postępowania na
komunikowanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej (art. 3e,
art. 144a),
18

– wprowadzenie fikcji e-doręczenia (art. 152a),
– wprowadzenie możliwości elektronicznego wglądu w akta sprawy (art. 178 § 4),
– dopuszczenie stosowania elektronicznych kopii dokumentów papierowych
uwierzytelnionych przez wnoszącego pismo jako jego załączników (art. 306d),
– dopuszczenie formy elektronicznej dla udzielenia pełnomocnictwa (art. 137 § 2),
wezwania na rozprawę (art. 155 § 1), złożenia wyjaśnień lub zeznań w postępowaniu
podatkowym (art. 159 § 1 pkt 4), sporządzenia przez urzędnika adnotacji (art. 177).
W Ordynacji podatkowej dokonano również zmian mających na celu ujednolicenie
norm wynikających z k.p.a. i Ordynacji podatkowej w zakresie odnoszącym się do
formy pisemnej i formy dokumentu elektronicznego, w szczególności zmieniono
art. 126 Ordynacji podatkowej, rozszerzając go o formę dokumentu elektronicznego.
Przepisy Ordynacji podatkowej zostaną uzupełnione o regulacje dotyczące
uwierzytelnienia e-dokumentów przez organy podatkowe, tj. interpretacji indywidualnej
(art. 14c), wezwania (art. 159), decyzji (art. 210) i postanowienia (art. 217 § 1) oraz
zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (art. 282b § 4).
Konsekwentnie dokonane zostaną zmiany w przepisach dotyczących możliwości
elektronicznego utrwalenia decyzji (art. 211) i postanowienia (art. 218).
Ustawa wprowadza nowe narzędzie – portal podatkowy. Portal podatkowy będzie
służył upowszechnieniu aktualnych i bieżących informacji podatkowych, dotyczących
zmian w przepisach, obowiązujących wykładni przepisów i innych informacji
o charakterze ogólnym oraz informacji przeznaczonej dla konkretnego podatnika, jak
np. zbliżające się terminy złożenia oczekiwanych od niego deklaracji, obowiązujące go
terminy płatności należności podatkowych itp. Beneficjentami tej instytucji będą
podatnicy, płatnicy, inkasenci, ich następcy prawni oraz osoby trzecie; szacuje się, że
proponowana regulacja będzie potencjalnie dotyczyła około 22 milionów podmiotów.
Przygotowana zostanie możliwość realizacji funkcji niezbędnych do rejestracji
usługobiorcy, autentykacji i autoryzacji również za pośrednictwem systemu ePUAP.
Planowany zakres usług portalu podatkowego obejmuje:
a) dostarczanie interesariuszom administracji podatkowej ogólnej, spersonalizowanej
i dedykowanej, po zalogowaniu do portalu, informacji np. o stanie załatwienia
określonej sprawy czy też bieżącym stanie rozliczeń podatkowych,
19

b) dostarczanie i odbieranie dokumentów, umieszczanie informacji o charakterze
ogólnym, przygotowywanie zaświadczeń itp.,
c) usługi wstępnie wypełnionych deklaracji zeznań rocznych,
d) informacje o aktualnie obowiązujących przepisach, w tym informacje o ulgach,
i zwolnieniach, ich zmianach i konsekwencjach zmian,
e) informacje o prawach i obowiązkach podatników,
f) aplikacje do elektronicznego wypełniania i generowania informacji, w tym
deklaracji,
g) instrukcje wypełniania formularzy, obliczania podatku itp. w formie
prezentacji/kursów on-line,
h) informacje o konsekwencjach związanych z nieprawidłowym lub nieterminowym
spełnianiem obowiązków podatkowych,
i) kursy i prezentacje ułatwiające zrozumienie podstawowych zasad systemu
podatkowego oraz jego roli w systemie finansowym państwa,
j) uświadomienie znaczenia podatku oraz roli obywatela jako dostarczyciela środków
na finansowanie dóbr publicznych, w tym budowanie w świadomości społecznej
istnienia zagrożeń wynikających z zachowań negatywnych,
k) w części przeznaczonej dla dzieci – kącik edukacyjny w prosty i przystępny sposób
wyjaśniający, jak funkcjonuje system podatkowy, czym są podatki i dlaczego należy
je płacić (gry, zabawy, problemy logiczne do rozwiązania, do pobrania m.in. dla
nauczycieli i organizatorów konkursów),
l) narzędzia przydatne w obliczaniu podatków: tzw. kalkulatory podatkowe,
odsetkowe itp.,
m) dane kontaktowe Krajowej Informacji Podatkowej,
n) usługi typu help-line,
o) usługi typu tax alert,
p) formularze feedback (umożliwiające zgłaszanie przez interesariuszy propozycji
usprawnień, zmian w przepisach, sugestii co do poprawy obsługi, etc.).
Uruchomienie portalu podatkowego realizuje również jeden ze wskaźników produktu
projektu e-Deklaracje 2.
Usługi na portalu podatkowym będą udostępniane stopniowo. W tym zakresie planuje
się przyjęcie podobnych zasad, które były stosowane przy wprowadzaniu możliwości
składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej (w 2006 r. istniała
20

możliwość złożenia 14 deklaracji, w 2007 r. – 33 deklaracji, w 2008 r. – 61 deklaracji,
w 2013 r. – 112 deklaracji). Wobec powyższego proponuje się, aby minister właściwy
do spraw finansów publicznych określił, w drodze rozporządzenia, rodzaje spraw, które
mogą być załatwiane z wykorzystaniem portalu podatkowego, mając na względzie
potrzebę stopniowego upowszechniania elektronicznej formy kontaktów z organami
podatkowymi oraz charakter tych spraw. Zakłada się, że w pierwszej kolejności, tj. już
od stycznia 2014 r., obsługa notariuszy jako płatników podatku od czynności
cywilnoprawnych (PCC-2) i podatku od spadku i darowizn (SD-2), będzie odbywała się
przez portal podatkowy. Takie rozwiązanie umożliwi szybką obsługę ww. deklaracji,
a tym samym znacznie usprawni przekazywanie kwot podatku należnego gminom,
który jest pobierany przez urzędy skarbowe.
Ustawa wprowadza możliwość wydawania zaświadczeń w formie dokumentu
elektronicznego.
Duża liczba wydawanych rocznie przez administrację podatkową zaświadczeń
wymusza konieczność zapewnienia wsparcia informatycznego dla tego procesu.
Z uwagi na fakt, iż wydanie zaświadczenia wywołuje określone skutki prawne
w sytuacji prawnej podatnika, niezbędne będzie wdrożenie odpowiedniego systemu
kontroli obiegu dokumentów obsługującego proces wydawania zaświadczeń.
W ramach realizowanego programu e-Podatki planowane jest wprowadzenie
obligatoryjnej formy elektronicznej dla wydawanych wewnętrznych aktów prawnych
oraz zaświadczeń. Wymaga to jednak wcześniejszego wdrożenia elektronicznego
obiegu dokumentów, który zapewni odpowiednią jakość wychodzącym na zewnątrz
dokumentom pod kontrolą odpowiedzialnych za nie osób.
W II połowie 2014 r. planuje się uruchomienie automatycznej usługi potwierdzającej
uprawnienia osób ubiegających się o pomoc społeczną. Wyeliminuje to z obiegu
prawnego znaczną część zaświadczeń wydawanych przez administrację podatkową.
Należy ponadto podkreślić, że wraz z uruchomieniem wydawania zaświadczeń za
pośrednictwem kanału cyfrowego, pożądane byłoby umożliwienie składającemu
wniosek o jego wydanie wniesienie wymaganej opłaty za pośrednictwem płatności
elektronicznych.
Wdrożenie wydawania zaświadczeń w formie elektronicznej przez administrację
podatkową wymaga przygotowania odpowiednich jednolitych narzędzi i wsparcia
21