Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Druk nr 1540


Warszawa, 25 kwietnia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja







Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


-
o zmianie ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Andrzeja Derę.



(-) Jacek Bogucki; (-) Andrzej Dera; (-) Mieczysław Golba; (-) Tomasz
Górski;
(-) Patryk Jaki; (-) Beata Kempa; (-) Arkadiusz
Mularczyk;
(-) Józef Rojek; (-) Andrzej Romanek; (-) Edward
Siarka;
(-) Piotr Szeliga; (-) Tadeusz
Woźniak;
(-) Jan
Ziobro; (-) Kazimierz Ziobro; (-) Jarosław Żaczek.





Projekt
USTAWA
z dnia ………
o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Art. 1. W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. z 2009 r., Nr 205, Poz. 1585 z późn. zm.1) wprowadza się następujące zmiany:
1) W art. 6 ust. 1 po pkt. 7a dodaje się pkt 7b w brzmieniu:
„7b) pobierającymi stypendium aplikantami Krajowej Szkoły Sądownictwa i
Prokuratury;”;
2) W art. 13 po pkt 15 dodaje się pkt 15a w brzmieniu:
„15a) pobierający stypendium aplikanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i
Prokuratury – od dnia uzyskania statusu aplikanta do dnia utraty tego prawa;”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia.
















1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 218, poz. 1690, z 2010
r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz. 1700 i Nr 257, poz. 1725, z 2011 r. Nr
45, poz. 235, Nr 75, poz. 398, Nr 138, poz. 808, Nr 171, poz. 1016, Nr 197, poz. 1170, Nr 199, poz. 1175, Nr
232, poz. 1378 i Nr 291, poz. 1706 oraz z 2012 r. poz. 611, 637, 769, 1342 i 1548 .



UZASADNIENIE
1.
Potrzeba i cel wydania ustawy
W obecnym stanie prawnym aplikantki Krajowej Szkoły Sądownictwa i
Prokuratury jako jedyna grupa zawodowa i społeczna pozbawione są prawa do
świadczeń pieniężnych gwarantowanych przez ustawę z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa. adni aplikanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury nie mają
natomiast prawa do świadczeń emerytalnych, rentowych i chorobowych, co stanowi
dyskryminację szczególnie widoczną na tle innej grupy objętej ubezpieczeniem
emerytalnym i rentowym, słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej na
podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji
Publicznej. Słuchacze tej Szkoły, podobnie jak słuchacze Krajowej Szkoły
Sądownictwa i Prokuratury otrzymują stypendium i na warunkach określonych w
ustawie mają obowiązek świadczenia pracy po zakończeniu nauki pod rygorem
zwrotu stypendium. Obecne rozwiązanie polegające na nie objęciu ubezpieczeniem
emerytalnym i rentowym aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury
może naruszać z art. 32 ust. 1, art. 67, a w szczególności art. 71 ust. 2 Konstytucji RP.
Aplikantki Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury Wszyscy aplikanci Krajowej
Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Brak jest wobec tego jakichkolwiek podstaw do
różnicowania sytuacji prawnej obu tych grup społecznych pod względem podlegania
obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu.
2.
Stan rzeczywisty w normowanej dziedzinie
W obecnym stanie prawnym aplikanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i
Prokuratury objęci są jedynie ubezpieczeniem zdrowotnym. Nie są natomiast objęci
obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym ani
chorobowym. Jest to rozwiązanie niezrozumiałe i dla tej grupy aplikantów
krzywdzące. W skali całego kraju jest to grupa licząca kilkaset osób. Jest to
rozwiązanie niezrozumiałe, zważywszy na fakt, iż aplikantowi KSSiP nie wolno
pracować, otrzymuje on natomiast stypendium. Od stypendium tego jednak nie są
odprowadzane składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. W zamyśle
ustawodawcy, aplikanci Krajowej Szkoły mają, po jej ukończeniu, zostać sędziami i
prokuratorami, do których nie odnoszą się zasady powszechnego ubezpieczenia
emerytalno – rentowego, gdyż przechodzą oni w tzw. stan spoczynku, regulowany
odpowiednimi pragmatykami służbowymi otrzymując 75% swego uposażenia.
Powstaje jednak pytanie, co z tymi aplikantami, którzy po ukończeniu Krajowej
Szkoły Sądownictwa i Prokuratury i zdaniu egzaminu sędziowskiego lub
prokuratorskiego nie zdecydują się zostać sędziami lub prokuratorami, wybierając np.
wolny zawód adwokata lub radcy prawnego. Wziąć pod uwagę należy również
sytuację, w której podczas odbywania aplikacji w Krajowej Szkole Sądownictwa i
Prokuratury, aplikant ulegnie poważnemu wypadkowi, stając się osobą z trwałym
kalectwem. Nie ma on wówczas żadnego zabezpieczenia, przysługiwałaby mu
ewentualnie renta socjalna.
Wyraźne pokrzywdzenie tej grupy aplikantów widoczne jest szczególnie na tle
podobnej grupy, aplikantów (słuchaczy) Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
którzy z mocy ustawy o Systemie Ubezpieczeń Społecznych objęci są
obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalno-rentowym, wypadkowym i
chorobowym. Sytuacja taka kłóci się z podstawowymi zasadami państwa prawnego, w
tym w szczególności z zasadą równości wobec prawa. Brak zabezpieczenia tej grupy
społecznej może mieć poważne skutki nie tylko w razie długotrwałej choroby,
kalectwa, urodzenia dziecka, ale także może - w razie jego utrzymania - wpływać na
decyzje młodych prawników dotyczące innych form kształcenia i odbywania aplikacji
i rezygnacji z jej odbywania w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury ze
względu na brak tego zabezpieczenia.
3.
Różnica pomiędzy dotychczasowym, a projektowanym stanem prawnym
W nowym stanie prawnym aplikanci KSSiP objęci zostaną obowiązkowym
ubezpieczeniem społecznym: emerytalnym, rentowym, wypadkowym i chorobowym.
Wypełni to istniejącą lukę prawną oraz doprowadzi do stanu zgodności z Konstytucją.
4.
Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Nowelizacja przyniesie pozytywne skutki społeczne w postaci zapewnienia
zabezpieczenia społecznego licznej grupie aplikantów KSSiP. W zakresie skutków
gospodarczych, nowelizacja podniesie atrakcyjność aplikacji ogólnej, sądowej i
prokuratorskiej, co przyczyni się do zwiększenia liczby aplikantów, którzy po
ukończeniu Szkoły jeżeli nie wybiorą sprawowania funkcji sędziego lub prokuratora,
będą przygotowani do wykonywania m.in. wolnych zawodów.
W sferze finansowej nowelizacja spowoduje konieczność „ubruttowienia”
stypendium aplikanckiego. Koszty ubruttowienia poniesie w zamian za uzyskanie
zabezpieczenia społecznego aplikant oraz Skarb Państwa. Przy zastosowaniu zasad
analogicznych, jak przy wyliczaniu stawek na ubezpieczenia podnieść należy, że
aplikanci aplikacji ogólnej otrzymują obecnie stypendium w wysokości 3.300,- zł Od
tej kwoty odprowadzana jest jedynie składka zdrowotna. Od kwoty 3.300,- zł składka
emerytalna po stronie Skarbu Państwa wyniesie 322,08 zł., rentowa 214,50 zł zaś
wypadkowa 59,40 zł, co łącznie daje koszt jednostkowy wyliczenia wysokości składek
od wartości stypendium w kwocie 595,98 zł. Aplikanci aplikacji sądowej i
prokuratorskiej otrzymują obecnie stypendium w kwocie 3.800,- zł. Od tej kwoty
odprowadzana jest jedynie składka zdrowotna. Od sumy 3.800,- zł składki obciążające
Skarb Państwa wynosić będą odpowiednio: emerytalna – 370,88 zł, rentowa – 247 zł,
wypadkowa – 68,40 zł., co daje łączny koszt jednostkowy ponoszenia składek od tego
stypendium w kwocie 686,28 zł. Iloczyn tych wartości oraz łącznej ilości aplikantów
aplikacji ogólnej (202 aplikantów) oraz aplikantów sądowych i prokuratorskich (460
aplikantów) przyniesie obciążenie dla budżetu państwa w skali rocznej w wysokości
5.232.921,12 zł.
Skutki prawne regulacji opisane zostały w pkt. 2 i 3 uzasadnienia nowelizacji
ustawy.
5.
Źródła finansowania jeżeli projekt niesie obciążenia dla budżetu państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego
Koszty ponoszone z regulacją finansowane będą z budżetu państwa, Część 37,
Dział 801 – oświata i wychowanie, Rozdział 80144 ustawy budżetowej.
6.
Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Projekt nie wymaga wydania aktów wykonawczych.
7.
Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.