Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

30



wodowało, że Wydział V Prokuratury Okręgowej w Warszawie przestał być
wła ciwy do prowadzenia postępowań przygotowawczych w zakresie prze-
stępstw przeciwko rynkowi kapitałowemu niezależnie od miejsca ich popeł-
nienia. Dotychczas wła ciwo ć ta była okre lona na podstawie § 7 rozpo-
rządzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie
utworzenia prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz ustalenia
ich siedzib i obszarów wła ciwo ci (Dz. U. Nr 64, poz. 656). Podstawę prawną
do okre lenia tejże wła ciwo ci, dawał pierwotnie art. 17 ust. 2 nie-
obowiązującej ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie
papierami warto ciowymi, stanowiący, iż „W sprawach o przestępstwa
przeciwko publicznemu obrotowi papierami warto ciowymi wła ciwo ć pro-
kuratury okręgowej okre la się zgodnie z rozporządzeniem wydanym na
podstawie art. 17 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze
(Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206)”, a następnie art. 18 ust. 3 ustawy z dnia
21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym. Przepis ten został
uchylony przez art. 62 pkt 10 powołanej ustawy o nadzorze nad rynkiem
finansowym. W chwili obecnej brak jest zatem podstawy prawnej do
wyłącznego prowadzenia przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie Wydział V
ledczy spraw w sprawach o przestępstwa przeciwko szeroko rozumianemu
rynkowi kapitałowemu.
Konieczno ć za utrzymania wyłącznej wła ciwo ci miejscowej i rzeczowej
wyspecjalizowanej jednostki organizacyjnej prokuratury do prowadzenia spraw
w zakresie specyficznego rodzaju przestępczo ci, jakim jest przestępczo ć
skierowana przeciwko rynkowi kapitałowemu, była wielokrotnie sygnalizo-
wana w kontaktach Ministerstwa Sprawiedliwo ci z instytucjami nadzorującymi
publiczny obrót papierami warto ciowymi (dawniej Komisja Papierów War-
to ciowych i Giełd), a obecnie problem ten jest dostrzegany przez insty-
tucje nadzorujące obrót instrumentami finansowymi (KNF), w tym także
przez
Ministerstwo Finansów. Zakres przedmiotowy ustawy o nadzorze
nad

rynkiem finansowym, w tym do ć szerokie uprawnienia Przewod-
niczącego
Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie przeciwdziałania
tzw. przestępczo ci giełdowej (postępowanie wyja niające i kontrolne) oraz

31



możliwo ć wykonywania praw pokrzywdzonego w postępowaniu karnym,
przesądziły o umieszczeniu delegacji dla Ministra Sprawiedliwo ci w przed-
miotowej ustawie.






32



OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Przedmiotem projektowanych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi zmian są, stosownie do postanowień
poszczególnych dyrektyw UE, kwestie związane z funkcjonowaniem rynków
instrumentów finansowych, działalno cią firm inwestycyjnych, jak również
trybem sprawowania przez KNF nadzoru nad tymi podmiotami i ich
działalno cią.
Proponowane regulacje zakładają m.in. poszerzenie katalogu instrumentów
finansowych. Jednocze nie wskutek dokonywanej implementacji uznaje się,
że okre lonego rodzaju czynno ci (wyszczególnione w proponowanym
art. 69 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi), mające za
przedmiot wła nie te instrumenty, stanowią działalno ć maklerską, której
wykonywanie wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
Wprowadzane w ten sposób zmiany spowodują, że w celu dalszego
prowadzenia działalno ci gospodarczej okre lona grupa podmiotów
zobligowana będzie do złożenia wniosku do Komisji Nadzoru Finansowego
o stosowne zezwolenie na prowadzenie działalno ci maklerskiej. Powyższe
założenie oparte jest na informacjach uzyskanych na podstawie zapytań
kierowanych do Komisji Papierów Warto ciowych i Giełd (następnie jej
sukcesora – Komisji Nadzoru Finansowego), które zawierały wątpliwo ci
co do kwalifikacji wykonywanej działalno ci. W ród przedmiotowych
czynno ci wyróżniały się działania, które w wietle projektowanych
przepisów zakwalifikowanoby jako przyjmowanie i przekazywanie zleceń
oraz doradztwo inwestycyjne. Zgodnie z tym co podniesiono, tego rodzaju
działalno ć jest wykonywana w Polsce, jednakże nie jest możliwe
precyzyjne ustalenie liczby podmiotów ją wykonujących. Należy jednak mieć
na uwadze, że ustawa o obrocie instrumentami finansowymi zakłada
możliwo ć prowadzenia działalno ci maklerskiej przez różne typy spółek
prawa handlowego, przypisując okre lonej formie organizacyjnej zakres
dopuszczalnych czynno ci z katalogu działalno ci maklerskiej. W ocenie

33



projektodawcy brak ograniczenia do wyłącznie jednej dopuszczalnej formy
organizacyjno-prawnej prowadzenia działalno ci przez dom maklerski
sprawia, że potencjalnie zobowiązane podmioty nie będą zmuszone do
ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych, technicznych czy też
organizacyjnych. W ramach katalogu form organizacyjno-prawnych domu
maklerskiego podmioty te będą mogły oprzeć zakres swojej działalno ci
o dotychczasową formułę prawną, bądź też dokonać modyfikacji
prowadzonego zakresu działalno ci.
Jednocze nie należy zaznaczyć, iż pozytywnym skutkiem wprowadzanych
zmian będzie objęcie nadzorem tych obszarów prowadzonej działalno ci,
a co za tym idzie obowiązkiem stosowania przez podmioty zasad pro-
fesjonalnego wykonywania działalno ci. Przyczyni się to do zwiększenia
bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony interesów klientów korzystających
z usług takich przedsiębiorstw. W niektórych przypadkach oznacza to
zniwelowanie różnicy w poziomie prawnej ochrony klientów (w zależno ci
od tego, jakie instrumenty były przedmiotem czynno ci). Obecnie do-
radztwo inwestycyjne w zakresie maklerskich instrumentów finansowych
dopuszczonych do obrotu zorganizowanego ustawa traktuje bezwzględnie
jako działalno ć maklerską, natomiast doradztwo w pozostałym zakresie
uznawane jest za działalno ć maklerską tylko wtedy, gdy jest wykonywane
przez firmę inwestycyjną. Oznacza to, że co do zasady działalno ć ta może
być wykonywana przez dowolny podmiot.
Mając na względzie funkcjonowanie przedsiębiorstw, których działalno ć
stanie się działalno cią reglamentowaną poprzez zezwolenia Komisji
Nadzoru Finansowego, zapewnia się odpowiedni okres na podjęcie działań
dostosowawczych.
Wprowadza się również, z uwagi na fakt prowadzenia działalno ci
maklerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rozszerzenie obowiązku
ponoszenia opłat związanych z działalno cią maklerską na zagraniczne
firmy inwestycyjne, które tę działalno ć prowadzą w sposób transgraniczny.
Jednocze nie przewidziano wyłączenie od obowiązku ponoszenia takich
opłat, w przypadku gdy z państwem macierzystym zagranicznej firmy

34



inwestycyjnej Rzeczypospolita Polska zawarła umowę przewidującą za-
sadę wzajemno ci w tym zakresie tzn. zwolnienie polskich podmiotów
z ponoszenia opłat związanych z prowadzeniem działalno ci maklerskiej
na terytorium tego państwa członkowskiego. Projektowany przepis zrów-
nuje wszystkie podmioty prowadzące działalno ć maklerską na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej wobec obowiązku uiszczania przedmiotowych
opłat (tym samym nie będzie uprzywilejowania jakiejkolwiek kategorii pod-
miotów).
Implementacja dyrektywy 2006/49/WE w sprawie adekwatno ci kapitałowej
firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych w polskim porządku prawnym,
która zostanie dokonana przedmiotowym projektem, nakłada na KNF nowe
obowiązki nadzorcze w stosunku do domów maklerskich. Obowiązki te
nie były dotychczas realizowane ani przez KNF, ani byłą KPWiG.
Przygotowanie Urzędu KNF, jako organu wykonawczego KNF, do realizacji
nowych funkcji oraz ich późniejsza realizacja wiąże się ze zwiększeniem
kosztu funkcjonowania KNF w obszarze nadzoru pełnionego nad domami
maklerskimi, w odniesieniu do stanu sprzed wprowadzenia przedmiotowych
regulacji.
Domy maklerskie zostaną zobowiązane do dostosowania się do nowych
wymagań dotyczących adekwatno ci kapitałowej, np. dotyczących systemu
zarządzania ryzykiem, co może wiązać się zarówno z poniesieniem przez
nie kosztów dostosowania, jak i z uzyskaniem korzy ci przez dom maklerski
wynikających z dokładniejszego powiązania wymogów kapitałowych z ryzy-
kami występującymi w ich działalno ci.
Dodatkowo podkre lić należy, że w związku z implementacją prawodawstwa
unijnego powstaje konieczno ć dostosowania warunków prowadzonej
działalno ci przez podmioty prowadzące rynki regulowane.
Wskazać tu należy na konieczno ć spełnienia przez osoby wchodzące
w skład zarządu spółki prowadzącej rynek regulowany warunków posia-
dania wykształcenia wyższego, co najmniej trzyletniego stażu pracy
w instytucjach rynku finansowego oraz dobrej opinii w związku ze
sprawowanymi funkcjami. W sytuacji niespełnienia przez obecnego członka