Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego

Druk nr 631

Warszawa, 4 czerwca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-78-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks postępowania
karnego.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister
Sprawiedliwości.


(-) Donald Tusk

Projekt


U S T A W A
z dnia

o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania
karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 244 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach
zatrzymania i o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do
skorzystania z pomocy adwokata, oraz wysłuchać go.”;
2) w art. 261 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd jest obowią-
zany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę, szkołę lub uczel-
nię, w stosunku do żołnierza – jego dowódcę, a w przypadku,
gdy oskarżonym jest przedsiębiorca, na jego wniosek – zarzą-
dzającego przedsiębiorstwem.”;
3) w art. 263:
a) § 4 otrzymuje brzmienie:


„§ 4. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na
okres oznaczony, przekraczający terminy określone w § 2
i 3 może dokonać sąd apelacyjny, w którego okręgu pro-
wadzi się postępowanie na wniosek sądu, przed którym
sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na
wniosek właściwego prokuratora bezpośrednio przełożone-
go wobec prokuratora prowadzącego lub nadzorującego
śledztwo – jeżeli konieczność taka powstaje w związku
z zawieszeniem postępowania karnego, czynnościami
zmierzającymi do ustalenia lub potwierdzenia tożsamości
oskarżonego, wykonywaniem czynności dowodowych

w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kra-
ju, a także celowym przewlekaniem postępowania przez
oskarżonego.”,
b) uchyla się § 4a,
c) § 5 otrzymuje brzmienie:
„§ 5. Na postanowienie sądu apelacyjnego wydane na podstawie
§ 4 przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego orzekające-
go w składzie trzech sędziów.”.

Art. 2. Sprawy, w których przed dniem wejścia w życie niniejszej usta-
wy rozpoczęto rozprawę główną, toczą się do końca postępowania w danej in-
stancji według przepisów dotychczasowych, jednakże w razie zawieszenia po-
stępowania, odroczenia rozprawy lub ponownego rozpoznania sprawy albo po
zapadnięciu prawomocnego orzeczenia postępowanie toczy się według przepi-
sów tej ustawy.

Art. 3. Czynności procesowe dokonane przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy są skuteczne, jeżeli dokonano ich z zachowaniem przepisów
dotychczasowych.

2
Art. 4. W razie wątpliwości, czy stosować prawo dotychczasowe, czy
przepisy niniejszej ustawy, stosuje się tę ustawę.

Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106,
poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188,
z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641,
z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143,
poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66,
poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226,
poz. 1647 i 1648 oraz z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589,
Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766 i Nr 123, poz. 849.

25/05/BS

3
U Z A S A D N I E N I E

Celem projektowanej ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karne-
go, opracowanej w ramach „Pakietu dla Przedsiębiorczości”, jest doprecyzowa-
nie przesłanek uzasadniających przedłużenie stosowania instytucji tymczaso-
wego aresztowania oraz rozszerzenie gwarancji procesowych osób zatrzyma-
nych, co jest uzasadnione koniecznością wzmocnienia ochrony wolności oby-
wateli, jak również poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej
w przypadku zastosowania wobec przedsiębiorcy środka zapobiegawczego
w postaci tymczasowego aresztowania.
Wskazane jest przy tym uwzględnienie bogatego orzecznictwa Trybunału Kon-
stytucyjnego, z którego wynika, że normy prawne ingerujące w podstawowe
prawa i wolności obywateli powinny być konstruowane z najwyższą staranno-
ścią. Dla oceny zgodności sformułowania określonego przepisu prawa z wyma-
ganiami poprawnej legislacji istotne są przy tym trzy założenia. Po pierwsze
– każdy przepis ograniczający konstytucyjne wolności lub prawa powinien być
sformułowany w sposób pozwalający jednoznacznie ustalić, kto i w jakiej sytu-
acji podlega ograniczeniom. Po drugie – przepis ten powinien być na tyle pre-
cyzyjny, aby była zapewniona jego jednolita wykładnia i stosowanie. Po trzecie
– przepis taki powinien być tak ujęty, aby zakres jego zastosowania obejmował
tylko te sytuacje, w których działający racjonalnie ustawodawca istotnie zamie-
rzał wprowadzić regulację ograniczającą korzystanie z konstytucyjnych wolno-
ści i praw.
Ograniczenie prawa do wolności osobistej podlega szczególnym standardom
konstytucyjnym, z których wynika, że ograniczenie to musi być konieczne,
tj. niezbędne, przydatne i proporcjonalne.
Z powyższych względów jest konieczne podjęcie inicjatywy ustawodawczej,
która zmierza do określenia precyzyjnych przesłanek uzasadniających przedłu-
żenie tymczasowego aresztowania, jak również wzmacnia gwarancje proceso-
we osób zatrzymanych w toku postępowania karnego.