Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych

Uzasadnienie

Projekt niniejszej ustawy wprowadza zmiany do obecnie obowiązujących
przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów
mlecznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2081, z 2006 r. Nr 50, poz. 363 i Nr 208, poz.
1541 oraz z 2007 r. Nr 115, poz. 794) w zakresie:
1) zasad rozdysponowania krajowej rezerwy krajowej ilości referencyjnej;
2) odstąpienia od potrącania przez podmioty skupujące zaliczek na poczet opłaty
z tytułu przekraczania przez producentów mleka indywidualnych ilości
referencyjnych w latach kwotowych 2008/2009 i 2009/2010.

Zmiana przepisów w zakresie zasad rozdysponowania krajowej rezerwy
krajowej ilości referencyjnej wynika z potrzeby optymalnego rozdysponowania
krajowej rezerwy. W związku z faktem, że w dniu 17 marca bieżącego roku Rada
Ministrów Rolnictwa i Rybołówstwa Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie, na mocy
którego krajowe kwoty mleczne wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej
począwszy od roku kwotowego 2008/2009 zostały zwiększone o 2%, krajowa kwota
mleczna dla Polski od roku kwotowego 2008/2009 jest większa o 187.602.860 kg
i wynosi 9.567.745.860 kg (rozporządzenie Rady (WE) nr 248/2008 z dnia 17 marca
2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do krajowych
kwot mlecznych - Dz. Urz. WE L 76 z 19.03.2008, str. 6). Powyższa kwota zostanie w
całości przeznaczona na powiększenie puli rezerwy przeznaczonej dla dostawców
hurtowych. Krajowa rezerwa dostępna do rozdysponowania wśród dostawców
hurtowych w roku kwotowym 2008/2009 będzie zatem dodatkowo zasilona kwotą ponad
187 tys. ton. Zwiększona pula rezerwy, jaką będzie można przyznać dostawcom
hurtowym jest argumentem przemawiającym za złagodzeniem warunków, jakie należy
spełnić aby uzyskać dodatkowe ilości referencyjne z krajowej rezerwy. Należy
podkreślić, że obecnie obowiązujące zasady rozdysponowania krajowej rezerwy
wynikają głównie z jej niewielkiej wysokości dostępnej w roku kwotowym 2007/2008,
kiedy dostawcy hurtowi mogli skorzystać z puli rezerwy w wysokości jedynie 50 tys. ton.
Przewiduje się, że w roku kwotowym 2008/2009, między innymi dzięki wyżej
wymienionemu powiększeniu kwoty krajowej pula rezerwy dostępnej
do rozdysponowania wśród dostawców hurtowych może wynieść około 300 tys. ton.
W związku z powyższym, w roku kwotowym 2008/2009 proponuje się zmianę zasad
rozdysponowania krajowej rezerwy poprzez zniesienie obecnie istniejącego kryterium
maksymalnego, 30% przekroczenia przez dostawcę posiadanej ilości referencyjnej,
uprawniającego do otrzymania ilości z krajowej rezerwy oraz podniesieniu
maksymalnego limitu ilości referencyjnej jaką dostawca może otrzymać z krajowej
rezerwy z 20 tys. kg do 30 tys. kg. Analiza danych opracowanych przez Agencję Rynku
Rolnego w zakresie rozliczenia roku kwotowego 2007/2008 pozwala wnioskować, że
rozdysponowanie krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawców hurtowych na
podstawie proponowanych zasad umożliwi wykorzystanie dostępnej rezerwy z
zastosowaniem niewielkiego współczynnika redukcji oraz jednocześnie będzie
skutkowało zwiększeniem liczby producentów uprawnionych do uzyskania ilości
referencyjnej z krajowej rezerwy, w tym przede wszystkim w grupie gospodarstw
średnich, tj. posiadających ilości referencyjne do 50 tys. kg.
Zgodnie z szacunkami Agencji Rynku Rolnego, na podstawie zmienionych zasad
rozdysponowania krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawców hurtowych, o
przyznanie ilości referencyjnych z krajowej rezerwy będzie mogło ubiegać się ponad
60 tys. dostawców hurtowych (ponad dwukrotnie więcej niż w roku ubiegłym). Na
podstawie przekroczeń indywidualnych ilości referencyjnych można szacować, iż łączne
zapotrzebowanie na dodatkowe ilości referencyjne z krajowej rezerwy w roku kwotowym
2008/2009 wyniesie około 413 tys. ton, co skutkowałoby ustanowieniem współczynnika
redukcji na poziomie ok. 0,76.
Należy zaznaczyć, iż podane dane stanowią szacunki przygotowane według
stanu dostaw do marca 2008 oraz w oparciu o stan transferów indywidualnych ilości
referencyjnych, a tym samym stan posiadania przez dostawców hurtowych ilości
referencyjnych na dzień 5 maja 2008 r.
Projektowane zmiany zasad rozdysponowania krajowej rezerwy odnoszą się
również do dostawców bezpośrednich. Należy mieć jednak na uwadze, że
zainteresowanie krajową rezerwą przeznaczoną dla dostawców bezpośrednich w roku
kwotowym 2007/2008 było znikome albowiem rezerwa ta została wykorzystana jedynie
na poziomie 0,4%. Agencja Rynku Rolnego wydała tylko 11 decyzji w sprawie
przyznania dodatkowych ilości referencyjnych dostawcom bezpośrednich na łączną ilość
ok. 68 264 kg.
Jednocześnie w projekcie ustawy zaproponowano wprowadzenie przepisu
stanowiącego o nałożeniu na dyrektorów oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego
obowiązku wezwania w roku kwotowym 2008/2009 producentów przed wydaniem
decyzji w sprawie przyznania indywidualnej ilości referencyjnej z krajowej rezerwy
przeznaczonej dla dostawców hurtowych do ponownego określenia wielkości
indywidualnej ilości referencyjnej będącej przedmiotem wniosku. Jest to niezbędne z
uwagi na fakt, iż od dnia 1 kwietnia br. producenci mleka mogą składać wnioski do
Agencji Rynku Rolnego na dotychczas obowiązujących zasadach rozdysponowania
krajowej rezerwy. Wobec powyższego niektórzy dostawcy hurtowi w okresie składania
wniosków nabędą prawo do uzyskania z krajowej rezerwy większej niż na dotychczas
obowiązujących zasadach wysokości ilości referencyjnej, dlatego też niezbędne jest
ponowne potwierdzenie, o jaką ilość z krajowej rezerwy wnioskują. Przepisy ustawy
przewidują bowiem sytuację, w której producent wnioskuje o ilość referencyjną niższą
od tej, która wynika z wysokości ustalonej przez Agencję Rynku Rolnego na podstawie
przekroczenia indywidualnej ilości referencyjnej.

Zmiana przepisów w zakresie zaliczek na poczet opłaty z tytułu przekroczenia
indywidualnych ilości referencyjnych odnosi się do zaproponowanego w projekcie
ustawy czasowego zawieszenia obowiązku pobierania zaliczek na poczet opłaty.
Zgodnie z założeniami zaliczki nie byłyby pobierane w okresie dwóch lat kwotowych:
2008/2009 oraz 2009/2010. Proponowana zmiana wynika przede wszystkim z
niewielkiego prawdopodobieństwa przekroczenia krajowej kwoty mlecznej w ww. latach
kwotowych i braku obowiązku uiszczenia opłaty wyrównawczej z tego tytułu.
Zgodnie
obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.

o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych od dnia, w którym dostawca hurtowy
zaczyna przekraczać swoją ilość referencyjną, podmiot skupujący potrąca przy zapłacie
za mleko zaliczkę w wysokości 20 groszy za każdy kg mleka dostarczonego do
podmiotu ponad ilość referencyjną zadeklarowaną przez dostawcę na dany podmiot
skupujący. W przypadku, gdy krajowa kwota mleczna nie zostanie przekroczona w
danym roku kwotowym, wszystkie pobrane zaliczki są zwracane dostawcom hurtowym.
Zwrot zaliczek następuje po rozliczeniu danego roku kwotowego, a więc najwcześniej
we wrześniu kolejnego roku kwotowego a najpóźniej przed końcem kolejnego roku
kwotowego.
W
związku ze wspomnianym zwiększeniem krajowej kwoty mlecznej począwszy
od roku kwotowego 2008/2009, prawdopodobieństwo jej przekraczania lub ewentualnie
znacznego przekraczania w najbliższym okresie jest niewielkie. Stosowanie zatem
systemu zaliczek na poczet opłaty wydaje się nieuzasadnione. Należy podkreślić, iż
zaliczka pobierana jest głównie od producentów rozwijających produkcję mleka, którzy
zwiększają jego sprzedaż i przekraczają posiadane ilości referencyjne i stanowi
dodatkowe obciążenie finansowe, okresowo zmniejsza przychody gospodarstw
utrudniając inwestowanie.

W projekcie ustawy zaproponowano czasowe zawieszenie obowiązku pobierania
zaliczek. Należy bowiem mieć na uwadze, iż kwestia dalszego zwiększania krajowej
kwoty mlecznej nie jest jeszcze przesądzona. W ramach Przeglądu Wspólnej Polityki
Rolnej Komisja Europejska zaproponowała, co prawda zwiększenie krajowych kwot
mlecznych corocznie o 1% w latach 2010/2011 do 2013/2014 jednakże ostateczna
decyzja odnośnie skali i harmonogramu powiększania kwot krajowych nie jest jeszcze
podjęta. Zwiększający się skup mleka wskazuje natomiast na pierwsze reakcje
producentów mleka w kierunku zwiększania sprzedaży i co za tym idzie pełnego
wykorzystywania lub przekraczania posiadanych ilości referencyjnych – w konsekwencji
2% zwiększenie krajowej kwoty mlecznej na rok 2008/2009 i utrzymanie tej wysokości w
roku 2009/2010 może okazać się wzrostem niewystarczającym w stosunku do tempa
wzrostu produkcji w kolejnych latach kwotowych. W konsekwencji większe
prawdopodobieństwo przekroczenia krajowej kwoty mlecznej uzasadniałoby stosowanie
systemu zaliczek. Stosowanie systemu zaliczek w Unii Europejskiej jest dobrowolne a
jego stosowanie, w tym wysokość pobieranej zaliczki zależy wyłącznie od decyzji
państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

W związku z wprowadzeniem zmiany w zakresie czasowego zawieszenia
obowiązku pobierania zaliczek na poczet opłaty w trakcie trwania roku kwotowego
2008/2009 oraz 2009/2010 podmioty skupujące nie będą zobowiązane do posiadania
wyodrębnionego rachunku bankowego, na którym gromadzone są zaliczki. Podmioty
skupujące wnioskujące w okresie od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy do
końca roku kwotowego 2009/2010 o dokonanie wpisu do rejestru podmiotów
skupujących, nie będą zatem zobowiązane do przedłożenia wraz z wnioskiem o
dokonanie tego wpisu, numeru wyodrębnionego rachunku bankowego oraz kopii umowy
z bankiem lub zaświadczenia dotyczącego prowadzenia wyodrębnionego rachunku
bankowego. Jednakże począwszy od roku kwotowego 2010/2011 ponownie będzie
istniał obowiązek pobierania zaliczek na poczet opłaty. W związku z powyższym
podmioty skupujące począwszy od roku kwotowego 2010/2011 powinny zostać
zobowiązane do posiadania takiego rachunku. Z uwagi na fakt, iż początkiem roku
kwotowego 2010/2011 jest dzień 1 kwietnia 2010 r. określono, iż informację o numerze
rachunku bankowego podmioty skupujące powinny przesłać w terminie od dnia 1
kwietnia 2010 r. do dnia 31 maja 2011 r. Nieprzekazanie powyższej informacji będzie
skutkować wykreśleniem podmiotu z rejestru podmiotów skupujących mleko.
Proponuje
się, żeby ustawa weszła w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.
Termin ten wynika przede wszystkim z faktu, że wprowadzane zmiany dotyczą między
innymi zasad rozdysponowania krajowej rezerwy krajowej ilości referencyjnej, które
miałyby obowiązywać już od roku kwotowego 2008/2009. Ostateczny termin składania
wniosków o przyznanie ilości referencyjnych z krajowej rezerwy upływa z dniem 31
lipca danego roku kwotowego. Istotnym zatem jest aby producenci, którzy w związku z
przyjęciem proponowanych zmian nabyliby prawo ubiegania się o przyznanie
indywidualnych ilości referencyjnych z krajowej rezerwy, mogli przed dniem 31 lipca
2008 r. złożyć stosowne wnioski do Agencji Rynku Rolnego.