Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

Druk nr 1423

Warszawa, dnia 2 października 2008 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna
„Przyjazne Państwo” do spraw związanych
z ograniczaniem biurokracji
NPP-020-81-2008


Pan
Bronisław Komorowski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
„Przyjazne Państwo” do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy :
-
o zmianie ustawy o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
został upoważniony poseł Wiesław Woda.

Przewodniczący Komisji
/-/ Ja
nusz Pa
likot



projekt

USTAWA

z dnia ……………………………….. 2008 r.

o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa


Art. 1.

W ustawie z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi
Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1700) uchyla się art. 29 ust. 5.

Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia.



UZASADNIENIE

1.Wyjaśnienie celu ustawy.

Celem ustawy jest zlikwidowanie przysługującego Agencji Nieruchomości Rolnych,
na mocy art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, prawa odkupu nieruchomości na rzecz Skarbu
Państwa.

2. Przedstawienie stanu obecnego.

W obecnym stanie prawnym Agencji przysługuje z mocy prawa, prawo odkupu
nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w okresie 5 lat, licząc od dnia jej nabycia od Agencji,
z wyjątkiem nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych. Prawo
odkupu powinno być ujawnione w księdze wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości.
Przedmiotowa regulacja stanowi ograniczenie prawa dysponowania nieruchomością. Prawo
odkupu obciążające nieruchomość stanowi przeszkodę w swobodne inwestowanie w
nieruchomość, z uwagi na fakt, że w przypadku zbywania nieruchomości Skarb Państwa
może skorzystać z prawa odkupu, bez obowiązku zwrotu poniesionych nakładów.

Obecnie w związku z brakiem jakichkolwiek wytycznych co do stosowania prawa
odkupu decyzja o zastosowaniu tego uprawnienia jest czysto arbitralnym i uznaniowym
zachowaniem pracowników ANR. Okoliczność taka prowadzi do nadużyć na szkodę praw
obywateli i przedsiębiorców. Z tego samego też powodu przepis ten jest korupcjogenny.

W dniu 13 lutego 2008 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił z wnioskiem do
Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 29 ust. 5 ustawy o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (sprawa została zarejestrowana
pod sygnaturą K 08/2008). Z podobnym wnioskiem wystąpił do TK Sąd Okręgowy w Łodzi
(sygn. P 10/2008).
Dalsze istnienie prawa odkupu wprowadza jedynie niepewność i obawę przed
ponoszeniem przez 5 lat nakładów na nabyte od ANR nieruchomości. Przez 5 lat od nabycia
nieruchomości od ANR może ona zostać bez żadnego powodu odkupiona, po tej samej cenie
po jakiej ANR sprzedała nieruchomość (bez względu na to czy odkupywana nieruchomość
będzie w posiadaniu tej samej osoby, która kupiła ją od Agencji czy też będzie miała już
zupełnie innego właściciela, który kupił ją po zupełnie innej cenie). Kupujący nie mają
możliwości określenia ewentualnej ceny odkupu zabieranej im nieruchomości. Co więcej

przysługujące Agencji prawo odkupu narzucane jest kupującym od ANR jednostronnie bez
brania pod uwagę czy zamierzają oni w ogóle sprzedać swoją nieruchomość, czy też w żadnej
mierze o tym nie myślą, ponieważ wiążą z nią swoje plany życiowe. Nie ma możliwości aby
kupić od ANR nieruchomość, co do której Agencja nie zapewni sobie prawa odkupu
i na okres 5 lat nie wpisze tego prawa do księgi wieczystej prowadzonej dla danej
nieruchomości. Jest to element nie podlegający w żadnej mierze dyskusji.
A zatem prawo odkupu przysługujące ANR i wpisane na 5 lat od daty zakupu
nieruchomości do księgi wieczystej w sposób oczywisty ogranicza prawo własności. Prawo
odkupu będące czynnością zależną tylko i wyłącznie od woli ANR rażąco narusza
konstytucyjne normy związane z ochroną prawa własności jak i zasadę swobody umów
stawiając kupujących na pozycji podmiotu nie mogącego swobodnie decydować o treści
umowy.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.

Projektowana zmiana przewiduje, że Agencja Nieruchomości Rolnych zostanie
pozbawiona przywileju stosowania ustawowego prawa odkupu, a osoby, które kupiły takie
nieruchomości z zasobów Agencji Nieruchomości Rolnych staną się ich pełnoprawnymi
właścicielami. Ustanie też stan niepewności co do przysługującego właścicielowi prawa
skutkujący obawami przed ponoszeniem przez 5 lat nakładów na nabyte od ANR
nieruchomości. Uwolnione od ustawowego prawa odkupu nieruchomości będą mogły się też
stać podstawą do zaciągania kredytów na rozwój gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw, gdyż
obecnie banki nie przyjmują zabezpieczenia hipotecznego na gruntach obciążonych prawem
odkupu. Odebranie Agencji Nieruchomości Rolnych prawa odkupu spowoduje też wzrost
zainteresowania nabywaniem gruntów od Agencji, które w ostatnim okresie osłabło z uwagi
m. in. na treść art. 29 ust. 5 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa.

4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne.

Wprowadzona zmiana spowoduje zmniejszenie ograniczeń w zakresie obrotu
nieruchomościami. Oczekiwane jest również, że zwiększy się skala oraz wartość inwestycji
na nieruchomościach nabywanych od Agencji.

W odniesieniu do nieruchomości rolnych, pomimo zlikwidowania prawa odkupu,
Skarbowi Państwa nadal będzie przysługiwać prawo pierwokupu i prawo wykupu z ustawy o
kształtowaniu ustroju rolnego. Tym samym nawet w przypadku, w którym Agencja nie

skorzysta z zamieszczenia w umowie prawa odkupu, interesy Skarbu Państwa zabezpieczone
są przez dwie wyżej wymienione instytucje.

Projekt nie spowoduje kosztów po stronie budżetu państwa. Jak wynika z informacji
przekazanych przez Agencję, prawo to wykonywane jest jedynie w ok. 70 przypadkach.
Zatem jest to instytucja "martwa", której znaczenie jest symboliczne.

Zgodnie z art. 20 ust. 5a ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) Agencja Nieruchomości Rolnych odprowadza
do budżetu państwa kwoty, stanowiące różnicę między środkami uzyskanymi z
gospodarowania mieniem Zasobu w danym roku obrotowym a środkami wydatkowanymi na
realizację jej ustawowych zadań1. W latach 2003-2007 Agencja zawarła około 66 tys. umów
sprzedaży, sprzedając ponad 527 tys. ha. W tym okresie Agencja skorzystała z prawa odkupu
w 70 przypadkach i dotyczyło to około 1,2 tys. ha, co stanowi dwa promile wielkości
sprzedaży. A za tym z uwagi na fakt, iż jest to zjawisko marginalne nie powinno mieć
wpływu na dochody budżetowe, przekazywane przez Agencję.

5. Ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej.

Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.


1 rodki przekazane przez ANR do budżetu państwa wynosiły: w 2006 r. – 677,1 mln zł, w 2007 r. – 1.200
mln zł. W 2008 roku Agencja przewiduje przekazanie około 900 mln zł.