Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

Druk nr 1348

Warszawa, 12 listopada 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-189-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Prezes Rady
Ministrów.


(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 100,
poz. 1082, z późn. zm.)) w art. 13 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Sędzia albo osoba, której praw lub obowiązków dotyczy uchwała, wydana w indywidualnej
sprawie, może odwołać się od takiej uchwały do Sądu Najwyższego, z powodu sprzeczności
uchwały z prawem, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej. Odwołanie nie przysługuje
w sprawach określonych w art. 2 ust. 1 pkt 6.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256,
z 2005 r. Nr 169, poz. 1410 i Nr 249, poz. 2104, z 2007 r. Nr 25, poz. 162, Nr 73, poz. 484, Nr 136, poz. 959
i Nr 227, poz. 1680 oraz z 2008 r. Nr 72, poz. 427 i Nr 96, poz. 621.
4/ 11/ e m
UZASADNIENIE

Niniejszy projekt ustawy stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27
maja 2008 r., sygn. akt SK 57/06, a tym samym wypełnia obowiązek dostosowania
zakwestionowanych przepisów do systemu prawa. W przedmiotowym wyroku Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 100, poz. 1082, z późn. zm.) w zakresie, w jakim
dotyczy art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z pkt 2 tej ustawy z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 w związku
z art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Trybunał Konstytucyjny w związku z rozpatrywaną sprawą podtrzymuje swą
wcześniejszą linię orzeczniczą. Krajowa Rada Sądownictwa, zwana dalej KRS, zgodnie z art.
186 ust. 1 Konstytucji stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Kompetencje
KRS w zakresie procedury obsady stanowisk sędziowskich były przedmiotem analizy Trybunału
w sprawie o sygn. SK 43/06.
We wspomnianym wyroku SK 43/06 Trybunał Konstytucyjny przypomniał znaczenie
przepisu art. 60 Konstytucji, jako jednego z wzorców kontroli, a stanowiącego, że obywatele
polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na
jednakowych zasadach. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem TK, przepis ten gwarantuje
każdemu obywatelowi, korzystającemu z pełni praw publicznych, prawo ubiegania się o
przyjęcie do służby publicznej, nie gwarantuje natomiast przyjęcia do tej służby. Ustawodawca
uprawniony jest bowiem do sformułowania dodatkowych warunków, uzależniając od ich
spełnienia uzyskanie określonych stanowisk w służbie publicznej, z uwzględnieniem ich rodzaju
oraz istoty. Organy władzy publicznej muszą ponadto określić liczbę obsadzanych stanowisk
stosownie do potrzeb państwa. W tym kontekście z art. 60 Konstytucji wynika zapewnienie
równości szans dla osób podejmujących starania o pełnienie funkcji w służbie publicznej.
Analizowany przepis z jednej strony wymaga od ustawodawcy ustanowienia regulacji
materialnoprawnych, określających przejrzyste kryteria selekcji kandydatów i obsadzania
poszczególnych stanowisk w służbie publicznej, a z drugiej strony, nakazuje stworzenie
odpowiednich gwarancji proceduralnych, zapewniających weryfikowalność decyzji w sprawie
naboru do służby. Brak odpowiednich procedur kontrolnych i odwoławczych stanowić może

2
istotną przeszkodę w stosowaniu przyjętych reguł, a tym samym naruszać będzie konstytucyjny
wymóg traktowania starających się o dostęp do służby na jednakowych zasadach. Dobrem
chronionym przez art. 60 Konstytucji jest przejrzystość i jawność reguł stosowanych przy
określeniu wymagań związanych z objęciem funkcji w służbie publicznej. W prawie
gwarantowanym tym przepisem Konstytucji mieści się również weryfikowalność stosowanych
kryteriów naboru do służby, a więc selekcyjnego naboru do służby publicznej. Konieczne jest
jednak stworzenie odpowiednich gwarancji praworządności decyzji dotyczących dostępu do
służby publicznej, tak aby wykluczyć wszelką dowolność działania władzy publicznej. W
przywołanym wyżej wyroku (SK 43/06) Trybunał stwierdził również, że nie ulega wątpliwości,
iż prawo dostępu do służby publicznej obejmuje także stanowiska sędziowskie.
Zdaniem
Trybunału, ani szczególna, konstytucyjna pozycja ustrojowa KRS, ani fakt, że w
myśl art. 12 ust. 5 ustawy o KRS w postępowaniu przed Radą nie stosuje się przepisów kodeksu
postępowania administracyjnego, nie odbierają postępowaniu przed Radą w sprawach
indywidualnych, dotyczących powołania na stanowiska sędziowskie, charakteru postępowania
administracyjnego. Przedmiot postępowania w kwestii oceny kandydata i przedstawienia
wniosku o jego powołanie na stanowisko sędziego ma charakter sprawy w rozumieniu art. 45 ust.
1 Konstytucji, która powinna podlegać kontroli sądowej w zakresie właściwym tego rodzaju
sprawom, tj. pod kątem legalności oraz przestrzegania stosownych procedur prawnych. Zgodzić
się natomiast należy ze stanowiskiem, że merytoryczna ingerencja sądu w rozstrzygnięcia Rady
byłaby niedopuszczalna, wkraczałaby bowiem w sferę szczególnego władztwa Rady,
wynikającego z samych norm konstytucyjnych. Jednakże kontrola sądowa w sprawach
prowadzenia naboru na podstawie przejrzystych kryteriów selekcji kandydatów i obsadzania
poszczególnych stanowisk w służbie publicznej jest – w myśl art. 45 ust. 1 Konstytucji –
konieczna.

Procedura, w ramach której KRS ocenia kandydata do pełnienia urzędu sędziego na
określonym stanowisku sędziowskim i decyduje o przedstawieniu Prezydentowi RP wniosku o
powołanie na to stanowisko, dotyczy zawartego w art. 60 Konstytucji prawa ubiegania się na
jednakowych zasadach o przyjęcie do służby publicznej, a zatem prawa należącego do kategorii
praw i wolności konstytucyjnych, do których odnosi się bezwzględny zakaz zamykania drogi
sądowej wyrażony w art. 77 ust. 2 Konstytucji. Dlatego, podkreślając w rozpatrywanej sprawie
związek tego przepisu konstytucyjnego z art. 60 Konstytucji, Trybunał orzekł, że całkowite


3
wyłączenie drogi sądowej przez zaskarżony przepis art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy o KRS
pozostaje w sprzeczności z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 Konstytucji w związku z art. 60
Konstytucji.
Kontrola
sądowa nie stwarza więc podstaw do wkraczania w zakres kompetencji KRS,
ponieważ mogłoby to oznaczać naruszenie konstytucyjnych uprawnień i kompetencji Rady
wynikających z art. 179 Konstytucji. Ochrona sądowa, udzielana kandydatowi na określone
stanowisko sędziowskie, obejmowałaby zatem kontrolę tego postępowania pod względem jego
zgodności z prawem – w takim zakresie, jak to wyżej zostało określone, a więc byłaby
ograniczona do oceny zgodności z prawem zastosowanej in casu procedury oceny kandydatury i
w efekcie przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie lub odmowy objęcia danego
kandydata takim wnioskiem. Poddanie kontroli sądowej wyników postępowania przed KRS w
takiej indywidualnej sprawie nie może natomiast znaczyć, że sąd uczestniczyłby w decydowaniu
o obsadzie określonego stanowiska sędziowskiego.

W rozpatrywanej sprawie, z wyroku Trybunału stwierdzającego niezgodność art. 13 ust. 2
zdanie drugie ustawy o KRS w zakresie dotyczącym art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z pkt 2 tej
ustawy nie wynika możliwość odwołania się skarżącego od rozstrzygnięcia KRS o
nieprzedstawieniu Prezydentowi RP kandydatury skarżącego na sędziego. Za taką oceną,
dotyczącą skutków wyroku, przemawia konieczność zapewnienia stabilności funkcjonowania
KRS, a także innych organów państwowych uczestniczących w procedurze powołania na
stanowiska sędziów. Skarżący oraz (ewentualnie) inni zainteresowani będą mieli możliwość
ponownego ubiegania się o wolne stanowiska sędziowskie, na zasadach określonych w
przepisach, zmodyfikowanych w następstwie niniejszego wyroku, a więc z uwzględnieniem
możliwości odwołania się od uchwały KRS, rozstrzygającej o nieprzedstawieniu ich kandydatury
do pełnienia urzędu sędziowskiego Prezydentowi RP.
Z
powyższych względów skreślenie zdania drugiego w art. 13 ust. 2 (z pozostawieniem tylko
pkt 6) wydaje się wyczerpywać wskazania poczynione przez TK w przedmiotowym orzeczeniu.
Przemawia za tym w szczególności fakt, iż w art. 13 ust. 2 zdanie pierwsze gwarantuje osobie
uprawnionej prawo do zaskarżenia do Sądu Najwyższego uchwały KRS wyłącznie w przypadku
sprzeczności tej uchwały z prawem, wyłączając w ten sposób możliwość zaskarżenia
rozstrzygnięcia merytorycznego dokonanego przez KRS.