Zakaz konkurencji: ustanie a warunek rozwiązujący

Przeczytaj także: Umowa o zakazie konkurencji nie obejmuje rodziny

Zgodnie z art. 101² § 1 K.p., umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy musi zawierać postanowienia dotyczące okresu jej obowiązywania. Wraz z upływem przewidzianego terminu umowa wygasa. Ze względu na jej osobisty charakter do wygaśnięcia dochodzi również na skutek śmierci pracownika (por. wyrok SN z 22 stycznia 2004 r., I PK 341/03).
Wcześniejsze rozwiązanie umowy jest możliwe w kilku sytuacjach. Po pierwsze możliwość taką daje zawarcie w jej treści klauzuli wypowiedzenia, przy czym w takim przypadku należy pamiętać o dokładnym wskazaniu:

• przysługujących stronom okresów wypowiedzenia,
• okoliczności stanowiących przesłanki umożliwiające dokonanie wypowiedzenia (por. wyrok SN z 26 lutego 2003 r., I PK 139/02).

Po wtóre, stronom przysługuje prawo rozwiązania takiej umowy na mocy porozumienia. Trzecią ewentualnością, na którą wskazywał SN we wspomnianym już wyżej wyroku z 26 lutego 2003 r., jest wprowadzenie do umowy prawa odstąpienia od niej (art. 395 K.c.). Zastosowanie tu przepisów Kodeksu cywilnego jest uzasadnione- regulacje K.p. dotyczące umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy mają bowiem charakter fragmentaryczny, a zatem zasadne jest przyjąć, iż w sprawach w nim nieuregulowanych stosuje się przepisy K.c., o ile oczywiście nie pozostają one w sprzeczności z zasadami prawa pracy.

Kolejnym ze sposobów na przedterminowe rozwiązanie kontraktu o zakazie konkurencji jest zamieszczenie w nim warunku rozwiązującego. Ta sposobność, podobnie jak ma to miejsce w przypadku odstąpienia od umowy, jest rozwiązaniem wynikającym z regulacji prawa cywilnego. Stosownie bowiem do art. 89 K.c. powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunku).

Zgodnie ze stanowiskiem SN, wyrażonym w wyroku z 12 lutego 2004 r. (I PK 398/03), uzależnienie rozwiązania umowy o zakazie konkurencji od warunku rozwiązującego nie godzi w zasady prawa pracy. Nie ma więc przeciwwskazań, aby strony uzgodniły, że wcześniejsze jej rozwiązanie następuje np. na skutek:

• ustania przyczyny uzasadniającej zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej (np. firmowe informacje zostały upublicznione lub ze względu na postęp technologiczny nie posiadają już dotychczasowego waloru),
• stwierdzenia, iż były pracownik złamał obowiązujący go zakaz czy też
• uchwały zgromadzenia wspólników.

W następstwie wystąpienia warunku rozwiązującego, o którym mowa w umowie o zakazie konkurencji, likwidacji ulegają wzajemne zobowiązania stron. Szef jest zwolniony z wypłaty odszkodowania, natomiast pracownik może bez przeszkód podjąć działalność tożsamą z działalnością ekspracodawcy, czy też wykorzystywać informacje, które dotychczas objęte były tajemnicą. Co istotne, nie są tu potrzebne żadne dodatkowe oświadczenia woli stron- wystarczające jest samo wystąpienie warunku rozwiązującego.