Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy

Przeczytaj także: Wypowiedzenie warunków umowy przyjęte czy nie?

Szczególna ochrona pracownika przed wypowiedzeniem warunków pracy lub płacy

Zakres ochrony w tym przypadku jest węższy niż przy wypowiedzeniu definitywnym przepisy wyjątkowo zezwalają na wypowiedzenie warunków pracy lub płacy osobom pozostającym pod szczególną ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Np. KP dopuszcza wypowiedzenie umowy o pracę osobom, którym brakuje więcej niż dwa lata do osiągnięcia wieku emerytalnego - chronieni są bowiem tylko, w myśl art. 39 KP, pracownicy, którym brakuje nie więcej niż dwa lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli posiadany przez nich okres zatrudnienia umożliwia im nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ponadto na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn zakładu pracy istnieje możliwość wypowiedzenia z tych przyczyn warunków pracy lub płacy tym grupom pracowników, którym zabronione jest wypowiedzenie definitywne, co dotyczy pracownic w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, pracowników w wieku przedemerytalnym, odbywających służbę wojskową oraz społecznych inspektorów pracy. W sytuacji tej pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy członkom zarządu zakładowej organizacji związkowej oraz członkom rad pracowniczych bez zgody tych organów. Jeżeli w skutek wypowiedzenia zmieniającego następuje obniżenie wynagrodzenia grupom tym ustawa gwarantuje prawa do dodatku wyrównawczego, do końca okresu w którym pracownik jest objęty ochroną szczególną.

Roszczenia pracownika z tytułu nieprawidłowego (bezprawnego) wypowiedzenia warunków pracy lub płacy.

Należy tu stosować odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę, do których zaliczają się także przepisy określające sankcję i roszczenia pracownika w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Wypowiedzenie złożone bez uzasadnionych powodów lub bez konsultacji ze związkiem zawodowym (przy umowach na czas nie określony), bądź z naruszeniem przepisów ograniczających dopuszczalność wypowiedzenia wywołuje różne skutki prawne w zależności od tego, jak do tej czynności ustosunkuje się pracownik:

1. może odmówić przyjęcia zaproponowanych warunków i dopuścić do rozwiązania umowy o pracę z upływem okresu wypowiedzenia dokonanego nieprawidłowo z omawianych przyczyn
2. może spowodować unicestwienie nieprawidłowego wypowiedzenia warunków pracy lub płacy, zgłaszając odwołanie od tego wypowiedzenia i żądając uznania jego bezskuteczności lub przywrócenia do pracy. Orzeczenie uwzględniające odwołanie czyni wypowiedzenie bezskutecznym i stosunek pracy trwa nadal na niezmienionych warunkach
3. może odmówić przyjęcia zaproponowanych warunków domagając się zarazem odszkodowania z tytułu rozwiązania stosunku, do którego dochodzi na skutek niezgodnego z prawem wypowiedzenia zmieniającego.

Jeżeli z odwołania lub zachowania pracownika w okresie wypowiedzenia wynika, że pracownik gotów jest świadczyć pracę na zmienionych warunkach w razie nieuwzględnienia jego odwołania stosunek pracy nie rozwiązuje się, lecz ulega zmianie z upływem okresu wypowiedzenia, jeżeli odwołanie zostało oddalone. Natomiast gdy z okoliczności wynika ze pracownik w żadnym razie nie jest skłonny kontynuować zatrudnienia na nowych warunkach, stosunek pracy zostaje rozwiązany, a odwołanie zastępuje wówczas odrębne oświadczenie pracownika o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków (nie złożenie takiego oświadczenia nie jest równoznaczne z domniemaną zgodą na nowe warunki). W razie późniejszego uwzględnienia odwołania pracownika następuje restytucja stosunku pracy na poprzednich warunkach. Pracownik, z którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu w tym trybie, ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości takiej jak przy bezprawnym wypowiedzeniu definitywnym, jeżeli został do pracy przywrócony i pracę tę podjął. W przypadku gdy nieprawidłowość wypowiedzenia warunków pracy lub płacy polega na zastosowaniu krótszego okresu wypowiedzenia niż przewiduje kodeks, okres wypowiedzenia oraz termin do złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków ulega odpowiedniemu przedłużeniu.

Stan prawny na 19.10.2004


Współautor: Małgorzata Szulc,