Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw

Datą wszczęcia postępowania w sprawie ujawniania podstaw opodatkowania jest zawsze
(niezależnie od trybu wszczęcia) dzień doręczenia kontrolowanemu postanowienia o
wszczęciu tego postępowania.
Organ kontroli skarbowej może w ramach prowadzonego postępowania w sprawie
ujawniania podstaw opodatkowania przeprowadzić kontrolę podatkową. W takim przypadku
znajdą zastosowanie zasady ogólne określone art. 13 ust. 5 – 9 nowelizowanej ustawy. Na
uwagę jednak zasługuje fakt, że jeżeli kontrola podatkowa prowadzona będzie w ramach
postępowania w sprawach ujawniania podstaw opodatkowania, to organ kontroli nie będzie
miał obowiązku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia takiej kontroli. Przyjęte rozwiązanie
jest konsekwencją zasady, że postępowanie w sprawie ukrytych podstaw opodatkowania ma
charakter incydentalny, a nie planowy (patrz także: uzasadnienie do nowowprowadzanej lit. h
w art. 282c § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej).
E. Przebieg postępowania w sprawie ujawniania podstaw opodatkowania (dodanie w
nowelizowanej ustawie art. 37ad – 37ag).
Projektowane przepisy art. 37ad – 37ag określają przebieg postępowania w sprawie
ujawniania podstaw opodatkowania.


a) Wezwanie do ujawnienia podstawy opodatkowania (art. 37ad).
Pierwszym etapem postępowania, po jego wszczęciu, jest wezwanie podatnika do
ujawnienia podstawy opodatkowania. W terminie 14 dni od dnia wezwania podatnik ma
prawo złożenia oświadczenia o ujawnieniu podstawy opodatkowania na formularzu, którego
wzór określi minister właściwy do spraw finansów publicznych. Jeżeli ukrycie podstawy
opodatkowania nastąpiło w podatku, w którym podatnik ma obowiązek składania deklaracji
podatkowych, wraz ze złożeniem oświadczenia o ujawnieniu podstawy opodatkowania
podatnik obowiązany jest do złożenia korekty deklaracji podatkowej.
W przypadku, gdy po wszczęciu postępowania w sprawie ujawniania podstaw
opodatkowania podatnik, w wyznaczonym terminie, złoży oświadczenie o ujawnieniu
podstawy opodatkowania a organ kontroli skarbowej na podstawie zgromadzonych danych
uznaje ujawnienie za niebudzące wątpliwości, organ kontroli skarbowej wydaje decyzję o
umorzeniu postępowania w sprawie.
W przypadku, gdy po wszczęciu postępowania w sprawie ujawniania ukrytej podstawy
opodatkowania podatnik, w wyznaczonym terminie, złoży oświadczenie o ujawnieniu

10
podstawy opodatkowania, ale organ kontroli skarbowej na podstawie zgromadzonych danych
uznaje ujawnienie za budzące wątpliwości, organ kontroli skarbowej prowadzi dalej
postępowanie w sprawie ujawniania ukrytej podstawy według zasad właściwych dla
podatnika, który nie złożył oświadczenia o ujawnieniu podstawy opodatkowania.

b) Wydanie zarzutu ukrycia podstawy opodatkowania (art. 37ae)
W przypadku, gdy po wszczęciu postępowania w sprawie ujawniania podstaw
opodatkowania podatnik, w wyznaczonym terminie, nie złoży oświadczenia o ujawnieniu
podstawy opodatkowania, organ kontroli skarbowej na podstawie zgromadzonych danych
wydaje zarzut ukrycia podstawy opodatkowania, określając stopień przyczynienia się
podatnika do ukrycia podstawy opodatkowania oraz ustalając zakres, w jakim nastąpiło
ukrycie podstawy opodatkowania. Zarzut ukrycia podstawy opodatkowania nie podlega
uzasadnieniu.
Organ kontroli skarbowej ustala fakty i gromadzi dowody, na podstawie których stawia
zarzut ukrycia podstawy opodatkowania, w sposób niejawny i nie wskazuje ich w
uzasadnieniu zarzutu ukrycia podstawy opodatkowania.

c) Rozpatrzenie sprzeciwu do zarzutu ukrycia podstawy opodatkowania (art. 37af).
Podatnik ma prawo wnieść sprzeciw od zarzutu ukrycia podstawy opodatkowania w
terminie 21 dni od dnia doręczenia mu zarzutu. Sprzeciw jest pismem, którego elementy
zostały ściśle określone w nowowprowadzanych przepisach. W przypadku, gdy podatnik w
przewidzianym terminie nie wniesienie sprzeciwu od zarzutu ukrycia podstawy
opodatkowania, organ kontroli skarbowej wydaje decyzje w sprawie określenia nieujawnionej
podstawy opodatkowania, która ma charakter ostateczny.
Wnosząc sprzeciw od zarzutu ukrycia podstawy opodatkowania podatnik określa, czy
sprzeciwia się zarzutowi co do zasady, czy co do wysokości ujawnionej podstawy
opodatkowania, wskazując fakty i dowody, które przeczą zarzutowi.
W przypadku wniesienia sprzeciwu co do zasady ujawnionej podstawy opodatkowania,
organ kontroli skarbowej, uznając sprzeciw za zasadny, wydaje decyzję o umorzeniu
postępowania w sprawie ujawniania podstawy opodatkowania albo - nieuwzględniając
sprzeciwu - wydaje decyzję w sprawie określenia nieujawnionej podstawy opodatkowania,
podając uzasadnienie faktyczne i prawne. Od decyzji w sprawie określenia nieujawnionej
podstawy opodatkowania podatnikowi przysługuje odwołanie do organu wyższej instancji.


11
d) Sprzeciw co do wysokości ujawnionej podstawy opodatkowania – rokowania w celu
zawarcia ugody podatkowej (art. 37ag).
W przypadku wniesienia sprzeciwu co do wysokości ujawnionej podstawy
opodatkowania, organ kontroli skarbowej podejmuje z podatnikiem rokowania w celu
zawarcia ugody podatkowej w sprawie wysokości nieujawnionej podstawy opodatkowania.
Co do zasady rokowania odbywają się w ramach rozprawy. Nowowprowadzane przepisy
regulują w sposób kompleksowy zasady przeprowadzania takiej rozprawy, nawiązując do
instytucji rozprawy administracyjnej. Jeśli zaś organ kontroli uzna, że rokowania mogą być
przeprowadzone pisemnie (w drodze wymiany pism) i nie spowoduje to przedłużenia
postępowania – ma prawo wybrać taką formę rokowań.
Zawarta ugoda podatkowa kończy postępowanie w sprawie ujawnienia podstaw
opodatkowania. W przypadku, gdy podatnik nie podejmie rokowań w celu zawarcia ugody
podatkowej w sprawie nieujawnionej podstawy opodatkowania, organ kontroli skarbowej
wydaje decyzję w sprawie określenia nieujawnionej podstawy opodatkowania, podając
uzasadnienie faktyczne i prawne. Od decyzji w sprawie określenia nieujawnionej podstawy
opodatkowania podatnikowi przysługuje odwołanie do organu wyższej instancji.
F. Skutki ujawnienia ukrytej podstawy opodatkowania (dodanie w nowelizowanej ustawie
art. 37ah).
Projektowane przepisy art. 37ah określają skutki postępowania w sprawie ujawniania
podstaw opodatkowania. Skutki te uzależnione są od tego, czy ujawnienie podstawy
opodatkowania nastąpiło na wniosek samego podatnika czy w ramach postępowania z urzędu,
także od tego, czy postępowanie w sprawie ujawnienia podstaw opodatkowania zakończyło
się ugodą podatkową, czy decyzją w sprawie ujawnienia ukrytej podstawy opodatkowania.
Podstawy opodatkowania ujawnione dobrowolnie przez samego podatnika w
postępowaniu wszczętym na jego wniosek opodatkowane będą na zasadach ogólnych.
Jeżeli postępowanie w sprawie ujawniania podstawy opodatkowania zostało wszczęte z
urzędu, wydając decyzję określającą podstawę opodatkowania, organ kontroli skarbowej do
ujawnionej podstawy opodatkowania stosuje stawkę podatku w wysokości 200 % stawki
podatku wynikającej z odrębnych przepisów.
G. Brak obowiązku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej
prowadzonej w ramach postępowania w sprawie ujawnienia podstaw opodatkowania (dodanie
lit. h w art. 282c § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej).

12
Organ kontroli skarbowej może w ramach prowadzonego postępowania w sprawie
ujawniania podstaw opodatkowania przeprowadzić kontrolę podatkową. Jeżeli jednak
kontrola podatkowa prowadzona będzie w ramach postępowania w sprawach ujawniania
podstaw opodatkowania, to organ kontroli nie będzie miał obowiązku zawiadomienia o
zamiarze wszczęcia takiej kontroli. Przyjęte rozwiązanie jest konsekwencją zasady, że
postępowanie w sprawie ujawnienia podstaw opodatkowania ma charakter incydentalny, a nie
planowy.
H. Zaniechania ukarania za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe podatnika,
który samodzielnie dokonał oświadczenia o ujawnieniu podstawy opodatkowania lub zawarł
ugodę podatkową (wprowadzenie art. 16b i art. 16c do ustawy z dnia 10 września 1999 r. -
Kodeks karny skarbowy, zwanej dalej „Kodeksem karnym skarbowym”).
W ramach postępowania w sprawach ujawnienia podstaw opodatkowania przewidziane
zostały rozwiązania mające być zachęta dla podmiotów, które dopuściły się ukrycia podstaw
opodatkowania, aby dobrowolnie je ujawniły. W tym celu w Kodeksie karnym skarbowym
wprowadza się dwa nowe przypadki tzw. bezkarności. Nie będzie podlegać karze za
przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto dokonał oświadczenia o ujawnieniu
podstawy opodatkowania albo zawarł ugodę podatkową – w ramach postępowania w
sprawach ujawnienia podstaw opodatkowania. W obu przypadkach warunkiem niekaralności
jest jednak uiszczenie niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ,
należności publicznoprawnej, która została uszczuplona lub narażona na uszczuplenie.
Ponadto, zaniechanie ukarania podatnika, który złoży oświadczenie o ujawnieniu podstawy
opodatkowania możliwe będzie pod warunkiem, że złoży on prawnie skuteczną korektę
stosownych deklaracji podatkowych.
I. Szczególny obowiązek współdziałania przez naczelników urzędów skarbowych przy
ujawnianiu podstaw opodatkowania (dodanie pkt 7b w art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 21 czerwca
1996 r. o urzędach i izbach skarbowych).
Szczególny obowiązek współdziałania przy ujawnianiu podstaw opodatkowania ciążyć
będzie na naczelnikach urzędów skarbowych, jako na organach podatkowych niebędących
organami kontroli skarbowej, dokonujących kontroli podatkowej lub czynności
sprawdzających. Jeżeli wskazane organy podatkowe powezmą podejrzenie zaniżenia
podstawy opodatkowania, obowiązane będą do skierowania odezwy do organu kontroli
skarbowej w sprawie wszczęcia postępowania w sprawie ujawniania podstaw opodatkowania.

13
Uwzględniając zasady dotyczące dokonywania zmian w systemie podatkowym i
tworzących go aktach prawnych, w art. 5 projektu przewidziano, że ustawa wchodzi w życie z
dniem 1 stycznia 2013 roku. Należy jednak uwzględnić, że ze względu na konieczność
przygotowania właściwych organów do prowadzenia postępowań w sprawie ujawniania
podstaw opodatkowania okres między publikacją przedmiotowej nowelizacji a jej wejściem w
życie powinien wynosić 30 dni.
5. Ocena skutków regulacji
A. Podmioty, na które będzie oddziaływał akt normatywny.

Projektowana nowelizacja będzie oddziaływać na wszystkie podmioty, których działania
lub zaniechania doprowadziły do ukrycia w całości lub części podstawy opodatkowania
niezależnie od tytułu podatkowego, w którym nastąpiło to ukrycie. Przede wszystkich idzie
więc o wszystkich podatników w Polsce niezależnie od tego czy są osobami fizycznymi,
osobami prawnymi czy jednostkami niemającymi osobowości prawnej oraz płatnicy
podatków.
Wdrożenie proponowanych konstrukcji podatkowych spowoduje także konieczność
dostosowania się do nich organów kontroli skarbowej oraz innych organów podatkowych.
Zakres obowiązków tych organów zwiększy się w związku z wprowadzeniem nowego
rodzaju postępowania - w sprawach ujawniania ukrytej podstawy opodatkowania
B. Konsultacje społeczne.

W celu wypracowania rozwiązań podatkowych efektywnych, a jednocześnie
uwzględniających w największym możliwym zakresie oczekiwania partnerów społecznych,
przed przekazaniem Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotowy projekt
ustawy został zaopiniowany przez .....................................................

C. Wpływ aktu normatywnego na dochody i wydatki sektora finansów publicznych.

Projekt ustawy będzie miał pośredni wpływ na dochody i nie będzie miał
bezpośredniego wpływu na wydatki sektora finansów publicznych.



14