Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej

terytorium kraju procedurę zawieszenia poboru akcyzy. W celu uniknięcia zarzutu odnośnie
do zwiększenia formalności przy przekraczaniu granic w handlu między państwami
członkowskimi nie przewidziano opodatkowania akcyzą dostawy wewnątrzwspólnotowej
i eksportu suszu tytoniowego. Dodatkowo przewidziano, że nie podlega opodatkowaniu
nabycie wewnątrzwspólnotowe, sprzedaż i import suszu tytoniowego, jeżeli czynności tych
dokonuje podmiot niemający siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
Niniejszy projekt przewiduje ujęcie suszu tytoniowego (suchego tytoniu niebędącego jeszcze
wyrobem tytoniowym) w katalogu wyrobów akcyzowych oraz opodatkowanie tego suszu
podatkiem akcyzowym, w przypadkach gdy jest on sprzedawany innym podmiotom niż
podmioty będące „pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi” lub podmiotami
prowadzącymi składy podatkowe. Projekt przewiduje również opodatkowanie akcyzą importu
i nabycia wewnątrzwspólnotowego suszu tytoniowego, w przypadku gdy czynności te są
dokonywane przez podmioty inne niż podmioty będące „pośredniczącymi podmiotami
tytoniowymi” lub podmiotami prowadzącymi składy podatkowe. Opodatkowuje się również
nabycie lub posiadanie tego suszu przez inny podmiot niż podmiot prowadzący skład
podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, jeżeli nie została od niego zapłacona
akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tego
suszu. Oznacza to, że nie będzie powstawał obowiązek podatkowy w stosunku do podmiotu
posiadającego susz tytoniowy, który sam go wyprodukował (np. w przypadku plantatora).
Susz tytoniowy nie będzie podlegał procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Projekt
przewiduje w stosunku do suszu tytoniowego, który podlega opodatkowaniu, w celu
umożliwienia sprawowania kontroli nad obrotem tym suszem, obowiązek jego oznaczania
znakami akcyzy oraz obrotu tym wyrobem w opakowaniu nie luzem.
Ustalono stawkę akcyzy na susz tytoniowy w wysokości 218,40 zł za każdy kilogram.
W przypadku jednak naruszenia obowiązków oznaczania znakami akcyzy tego suszu,
ustalono stawkę akcyzy w wysokości 436,80 zł za każdy kilogram.

Szczegółowe uzasadnienie do kwestii opodatkowania suszu tytoniowego
Art. 7 pkt 1 lit. a – definicję wyrobów akcyzowych rozszerzono o susz tytoniowy. Definicja
suszu tytoniowego została natomiast zamieszczona w dodawanym art. 99a.
Art. 7 pkt 1 lit. b – wprowadzono do słowniczka definicję pośredniczącego podmiotu
tytoniowego, którym jest podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium
kraju, dokonujący sprzedaży suszu tytoniowego (art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. a nowelizowanej
10

ustawy o podatku akcyzowym), a także rolnik, który wyprodukował susz tytoniowy
(art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. b nowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym). Aby zostać
pośredniczącym podmiotem tytoniowym, z wyłączeniem rolnika, który wyprodukował susz
tytoniowy, dany podmiot będzie musiał pisemnie powiadomić właściwego naczelnika urzędu
celnego i uzyskać pisemne potwierdzenie przyjęcia tego powiadomienia, co znajdzie swoją
regulację w art. 16. Rolnik będzie natomiast objęty tym obowiązkiem w zakresie obrotu
suszem tytoniowym, który nie wyprodukował lecz nabył. Wówczas będzie występował jako
pośredniczący podmiot tytoniowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. a nowelizowanej
ustawy o podatku akcyzowym.
Należy przy tym zauważyć, że rolnik tylko z tytułu upraw suszu tytoniowego będzie miał
status pośredniczącego podmiotu tytoniowego, bez konieczności pisemnego powiadomienia
właściwego naczelnika urzędu celnego o prowadzeniu działalności w tym zakresie. Ustawa
o podatku akcyzowym nie reguluje kwestii dotyczących upraw i roślin. Pomimo wyłączenia
opodatkowania w przypadku rolników produkujących susz tytoniowy, kontrola obrotu tym
suszem przewidziana na kolejnych etapach jest wystarczająca do monitorowania obrotu
suszem tytoniowym. Rolnicy działający jako pośredniczące podmioty tytoniowe będą
zobowiązani do sprzedaży suszu tytoniowego innym pośredniczącym podmiotom tytoniowym
lub podmiotom prowadzącym składy podatkowe. W sytuacji, kiedy zostanie ujawniony susz
tytoniowy u osoby, która nie posiada statusu pośredniczącego podmiotu tytoniowego lub
podmiotu prowadzącego skład podatkowy, będzie prowadzone postępowanie w celu
określenia pochodzenia tego suszu i ustalenia, dlaczego został on sprzedany poza oficjalnym
systemem.
W sytuacji, gdy rolnik będzie dokonywał sprzedaży nie tylko suszu, który sam
wyprodukował, ale również suszu, który zakupił od innych podmiotów (w tym rolników),
będzie musiał pisemnie powiadomić właściwego naczelnika urzędu celnego i uzyskać
pisemne potwierdzenie przyjęcia tego powiadomienia.
Art. 7 pkt 2 – zmiana przepisu polega na dodaniu odwołania do art. 9b i jest konsekwencją
wprowadzenia regulacji zawartej w przedmiotowym przepisie. Patrz uzasadnienie do art. 7
pkt 3.
Art. 7 pkt 3 – określono przedmiot opodatkowania akcyzą w przypadku suszu tytoniowego.
Specyfika obrotu gospodarczego ww. wyrobami wymaga odrębnej, szczególnej regulacji
przedmiotu opodatkowania. Jest nim mianowicie nabycie wewnątrzwspólnotowe suszu
tytoniowego przez inny podmiot niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący
11

podmiot tytoniowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. a nowelizowanej ustawy
o podatku akcyzowym, sprzedaż innemu podmiotowi niż podmiot prowadzący skład
podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. a
nowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym, import przez inny podmiot niż podmiot
prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, o którym mowa w art. 2
ust. 1 pkt 23b lit. a nowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym, zużycie przez
pośredniczący podmiot tytoniowy, zużycie przez podmiot prowadzący skład podatkowy do
innych celów niż produkcja wyrobów tytoniowych, nabycie lub posiadanie przez inny
podmiot niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy,
jeżeli nie została od niego zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić
podmiotu, który dokonał jego sprzedaży.
Podkreślenia wymaga, że aby rolnik, który produkuje susz tytoniowy nie podlegał
opodatkowaniu z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu suszu tytoniowego
będzie musiał również pisemnie powiadomić właściwego naczelnika urzędu o zamiarze
prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy. W sytuacji
bowiem zakupu przez rolnika suszu tytoniowego będą do niego miały zastosowanie te same
zasady, które dotyczą pośredniczącego podmiotu tytoniowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1
pkt 23b lit. a nowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym. Obowiązku tego rolnik nie
będzie miał tylko w zakresie obrotu suszem tytoniowym, który sam wyprodukuje.
Należy również podkreślić, że nie podlega opodatkowaniu nabycie wewnątrzwspólnotowe
oraz import suszu tytoniowego, jeżeli przemieszczenia na terytorium kraju tego suszu
dokonuje podmiot niemający siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju i jest on
przemieszczany do składu podatkowego lub do pośredniczącego podmiotu tytoniowego,
o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23b lit. a. Nie podlega również opodatkowaniu sprzedaż
suszu tytoniowego jeżeli nabywcą tego suszu jest podmiot niemający siedziby lub miejsca
zamieszkania na terytorium kraju, który dokonuje przemieszczenia tego suszu tytoniowego
poza terytorium kraju, w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu.
Jest to więc pełny katalog przedmiotu opodatkowania akcyzą suszu tytoniowego i wynika
z niego, że co do zasady opodatkowaniu akcyzą będzie podlegał obrót suszem tytoniowym
odbywający się między innymi podmiotami niż pośredniczące podmioty tytoniowe lub
podmioty prowadzące skład podatkowy. Katalog ten nie obejmuje sytuacji posiadania suszu
tytoniowego przez podmiot, który sam ten susz wyprodukował (np. plantator).
Art. 9b ust. 2 dotyczy czynności traktowanych na równi ze sprzedażą związanych
z przeniesieniem własności suszu tytoniowego.
12

Przepis dodanego art. 9b ust. 3 normuje zasadę jednokrotnego opodatkowania suszu
tytoniowego. Jeżeli zatem kwota akcyzy zostanie z tytułu dokonania określonej czynności
podlegającej opodatkowaniu, określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, nie
powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dokonania dalszej czynności podlegającej
opodatkowaniu.
Jednocześnie w art. 9b ust. 4 i 5 uregulowano obowiązek ustalenia przez sprzedawcę, czy
sprzedaje susz tytoniowy podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy lub pośredniczącemu
podmiotowi tytoniowemu. Ponadto uprawniono sprzedawcę do żądania od nabywcy suszu
tytoniowego przedstawienia zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego albo
potwierdzenia przyjęcia powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej
jako pośredniczący podmiot tytoniowy.
Sprzedawca będzie uprawniony do żądania przedstawienia potwierdzenia przyjęcia
przedmiotowego powiadomienia również od rolnika, który dokonuje zakupu suszu
tytoniowego od innych podmiotów, nawet jeżeli jest producentem suszu tytoniowego. Patrz
uzasadnienie powyżej oraz do art. 7 pkt 1 lit. b.
Art. 7 pkt 4 – przepis ten określa moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku
suszu tytoniowego. Zatem obowiązek podatkowy w przypadku tego wyrobu powstawał
będzie z chwilą:
1) nabycia wewnątrzwspólnotowego tego suszu,
2) wydania tego suszu, w przypadku jego sprzedaży na terytorium kraju,
3) wykonania czynności takich jak: zamiana, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, wydanie w zamian za wierzytelności, wydanie
w miejsce świadczenia pieniężnego, darowizna, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, wydanie w zamian za dokonanie określonej czynności,
przekazanie lub wykorzystanie na potrzeby reprezentacji albo reklamy, przekazanie przez
podatnika na potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy,
członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych,
członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych
pracowników – w przypadkach uznania ich za sprzedaż tego suszu,
4) zużycia tego suszu,
5) nabycia lub wejścia w posiadanie tego suszu przez inny podmiot niż podmiot prowadzący
skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, jeżeli nie została od nich zapłacona
13

akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tego
suszu,
6) powstania długu celnego, w przypadku importu tego suszu.
Podkreślenia wymaga, iż w przypadku opodatkowania: „nabycia lub wejścia w posiadanie
suszu tytoniowego przez inny podmiot niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub
pośredniczący podmiot tytoniowy, jeżeli nie została od nich zapłacona akcyza w należnej
wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tego suszu”, nie dokonano
rozróżnienia na rolnika i pozostałe pośredniczące podmioty tytoniowe, ponieważ w praktyce
mogłoby być niemożliwe określenie, który susz tytoniowy, który posiada rolnik pochodzi
z własnej produkcji, a który został zakupiony. Przepisy te zatem będą się odnosiły do
podmiotów innych niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot
tytoniowy, nawet jeżeli podmiotem będzie rolnik, który zakupił susz tytoniowy.
Art. 7 pkt 5 lit. a i b – zmiana polega na rozszerzeniu katalogu podmiotów będących
podatnikami akcyzy o podmiot, będący nabywcą lub posiadaczem suszu tytoniowego
niebędący podmiotem prowadzącym skład podatkowy lub pośredniczącym podmiotem
tytoniowym, jeżeli od tego wyrobu nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie
można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tego wyrobu. Podkreślenia wymaga, że
katalog ten nie obejmuje podmiotu, który posiada susz tytoniowy, który sam wyprodukował
(np. plantatora), a także, który sam go wyprodukował i jednocześnie nabywa susz tytoniowy
(patrz uzasadnienie do art. 7 pkt 4).
Podatnikami akcyzy ustanowiono również podmioty będące pośredniczącym podmiotem
tytoniowym zużywającym susz tytoniowy (w tym także rolnika, który zakupił susz
tytoniowy) oraz podmioty prowadzące skład podatkowy zużywające susz tytoniowy do
innych celów niż produkcja wyrobów tytoniowych.
Art. 7 pkt 6 – nowelizacja przepisu art. 16 ust. 3a związana jest z faktem nałożenia na
pośredniczący podmiot tytoniowy, tak jak na pośredniczący podmiot węglowy, obowiązku
pisemnego powiadomienia właściwego naczelnika urzędu o zamiarze prowadzenia
działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy. Przepis precyzuje też co
powinno zawierać powiadomienie. Ponadto przepis jednoznacznie wskazuje, że tak jak
pośredniczący podmiot węglowy, tak i pośredniczący podmiot tytoniowy, prowadząc
działalność gospodarczą w tym charakterze, nie muszą składać zgłoszenia rejestracyjnego
właściwemu naczelnikowi urzędu celnego.
14