Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy

V. Ustawowy zakaz ustalania wzorów kart wyborczych w postaci „książeczek”
Wnioskodawcy, w odpowiedzi na kontrowersje związane z zastosowaniem w części
wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego kart
wyborczych w postaci „książeczek”, tj. zszytych zeszytów z listami kandydatów
umieszczonymi na kolejnych kartkach, zdaniem wielu faworyzujących komitet
znajdujący się na „okładce”, postanowili ustawowo przesądzić, że karta
do głosowania jest jednym, jednostronnie zadrukowanym arkuszem. Dotychczas
była to materia uchwały PKW.
VI. Przezroczystość urn wyborczych
Oburzeni skandalicznymi warunkami, w jakich przechowywane były w minionych
wyborach oddane głosy, Wnioskodawcy przesądzili o konieczności ujednolicenia
przez PKW urn wyborczych używanych na terytorium całego kraju, a także nałożyli
na PKW obowiązek wydania tej uchwały ze szczególnym uwzględnieniem
bezpieczeństwa głosów. Nie bez znaczenia dla decyzji Wnioskodawców były obecne
w obiegu medialnym zdjęcia urn wyborczych „adaptowanych” z koszy na śmieci.
VII. Ustanowienie wymogu uwzględniania w protokołach przyczyn nieważności
głosów
Z niewiadomych przyczyn wymóg ten jest w aktualnym kształcie Kodeksu obecny
jedynie w części wyborów samorządowych. W projekcie ustawy Wnioskodawca
konsekwentnie nakłada na wszelkie protokoły sporządzane przez komisje
obowiązek raportowania głosów nieważnych w podziale na przyczyny ich
nieważności.
Schematyczny przebieg głosowania w myśl proponowanej procedury
1. Wyborca udaje się do lokalu i okazuje obwodowej komisji wyborczej dokument
poświadczający jego tożsamość.
2. Wyborca losuje z dostępnej dla danej komisji puli zestawów urzędowych naklejek
do głosowania jeden zestaw.
3. Wyborca sprawdza, czy zabezpieczenia zestawu są nienaruszone.
4. Wyborca odkrywa sekcję A zestawu i wręcza ją komisji. Komisja wykleja z sekcji A
naklejkę identyfikującą kartę do głosowania i wkleja ją w wyznaczone do tego
miejsce na karcie oraz wręcza ją wyborcy tak, że numer naklejki pozostaje
w tajemnicy.
5. Wyborca własnoręcznym podpisem potwierdza odbiór karty i zestawu naklejek.
6. Po oddaleniu się w miejsce zapewniające tajność wyborca odkrywa sekcję B
i upewnia się, że znajdujące się tam naklejki wyborcze odpowiadają numerem
naklejce identyfikującej kartę.
7. Jeśli numery są tożsame, wyborca nakleja naklejki wyborcze w kratce po lewej
stronie popieranego kandydata/kandydatów.
8. Wyborca wrzuca tak wypełnioną kartę do urny.
Ocena skutków regulacji
I. Społeczne skutki regulacji
Proponowana nowelizacja Kodeksu wyborczego będzie miała wpływ przede
wszystkim na zwiększenie transparentności wyborów. Instytucje numerów
wyborczych oraz systemu informacji wyborczej skutkowały będą następczą
możliwością weryfikacji przez każdego wyborcę poprawności zakwalifikowania
oddanego głosu, a co za tym idzie, spowodują zwiększenie zaufania społeczeństwa
wobec procesu demokratycznego oraz wyborów powszechnych, a także wobec
podmiotów odpowiedzialnych za ich przeprowadzenie. Znowelizowane przepisy
stworzą również narzędzia do skutecznego wychwytywania ewentualnych błędów
popełnianych przez komisje wyborcze. Nagrywanie przebiegu wyborów oraz
możliwość weryfikacji głosów urealni możliwość skutecznego zgłaszania protestów
wyborczych i – co za tym idzie – wymusi na organizatorach wyborów bardziej
rygorystyczne stosowanie się do procedur. Zwiększenie możliwości kontroli
wyborów ze strony społeczeństwa spowoduje wzrost zainteresowania obywateli
udziałem w wyborach powszechnych.
II. Gospodarcze skutki regulacji
Nowelizacja ustawy w proponowanym przez Wnioskodawców brzmieniu nie niesie
za sobą dających się bezpośrednio przewidzieć skutków gospodarczych.
III. Finansowe skutki regulacji
Wejście w życie proponowanych przez Wnioskodawców przepisów nie niesie
za sobą dającego się przewidzieć zwiększenia wpływów do budżetu państwa.
Wejście w życie proponowanych przez Wnioskodawców przepisów spowoduje
potrzebę zwiększenia środków finansowych wydatkowanych przez Państwową
Komisję Wyborczą na przeprowadzanie wyborów. Wysokość dodatkowych
wydatków ponoszonych przez Państwową Komisję Wyborczą zależy przede
wszystkim od przyjętej przez PKW metody zapewniania obwodowym komisjom
sprzętu do rejestrowania czynności wyborczych.
Zakup kilkudziesięciu tysięcy kamer wideo przystosowanych do realizacji
zakładanych w nowelizacji ustawy celów to jednorazowy wydatek rzędu
65 milionów złotych. Jednocześnie warto jednak zauważyć, że zakupiony sprzęt,
przy założeniu racjonalności gospodarowania nim przez Państwową Komisję
Wyborczą, powinien móc być stosowany wielokrotnie, co oznaczać będzie, że w ślad
za wysokim jednorazowym wydatkiem pójdą w kolejnych latach wydatki o wiele
mniejsze. W przypadku najmu sprzętu do nagrywania koszty w przeliczeniu
na pojedyncze wybory mogłyby zostać zmniejszone do poziomu kilkunastu
milionów złotych.
Zakup skanerów kodów kreskowych to jednorazowy koszt rzędu 5 milionów
złotych, który w kolejnych organizowanych przy ich użyciu wyborach powinien się
zmniejszać i ograniczać jedynie do uzupełniania braków w sprzęcie oraz
zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania i konserwacji skanerów
będących w posiadaniu Państwowej Komisji Wyborczej.
Zakup odpowiednich urn wyborczych to jednorazowy wydatek rzędu 3 milionów
złotych. Pozostałe koszty dodatkowe, jakie Państwowa Komisja Wyborcza będzie
musiała ponieść w związku ze znowelizowanymi przepisami kodeksu wyborczego,
mają charakter stały. Przygotowanie oraz druk zestawów urzędowych naklejek
do głosowania to wydatek rzędu 12 milionów złotych. Zapewnienie systemów
informatycznych – 5 milionów złotych, a koszty dodatkowe – 1 milion złotych.
Podsumowując, maksymalny dodatkowy koszt zorganizowania wyborów według
znowelizowanych przepisów Kodeksu wyborczego wyniesie ok. 91 milionów
złotych. Organizacja kolejnych wyborów według znowelizowanych przepisów
będzie skutkowała zmniejszeniem wydatków do poziomu 1/3 wydatków
pierwotnych, czyli ok. 30 milionów złotych. W szerszym rozrachunku koszt
organizacji wyborów według znowelizowanych przepisów, w porównaniu,
przykładowo, do kosztów organizacji ostatnich wyborów samorządowych wzrośnie
o ok. 10 procent.
Zadania wyborcze
Minimalne wydatki
Maksymalne
wymagające
PKW w przeliczeniu
dodatkowe wydatki
wydatkowania
na organizacje
PKW w przeliczeniu
dodatkowych środków
pojedynczych
na organizacje
finansowych ze strony
wyborów
pojedynczych
PKW
powszechnych (w mln
wyborów
zł)
powszechnych (w mln
zł)
Przygotowanie i druk 12
12
zestawów urzędowych
naklejek do
głosowania
Zakup/najem sprzętu 8
65
do nagrywania
wyborów
Zakup skanerów
1
5
kodów kreskowych
Przygotowanie
5
5
systemów
informatycznych oraz
zakup odpowiedniego
sprzętu
informatycznego
Zakup urn
3
3
wyborczych
Koszty dodatkowe (m. 1
1
in. szkolenia z obsługi
systemów
informatycznych,
skanerów kodów
kreskowych)
Suma dodatkowych
29
91
kosztów

Założenia uchwał Państwowej Komisji Wyborczej podejmowanych w związku
z propozycjami zmian w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
1. Państwowa Komisja Wyborcza, stanowiąc normy w przedmiocie szczegółowej
charakterystyki urny wyborczej na podstawie art. 1 pkt 2 projektu ustawy
(proponowany art. 39a §2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy)
może wziąć pod uwagę następujące uwagi wnioskodawców:
a) urna wyborcza powinna być wykonana z przezroczystego materiału w taki
sposób, aby zapewnić wyborcom pełen wgląd w jej zawartość podczas
wyborów,
b) urna wyborcza powinna być wykonana z materiału odpornego
na zarysowania, stłuczenia i przemakanie,
c) przy określaniu charakterystyki urny wyborczej należy wziąć pod uwagę
wygodę i bezpieczeństwo jej transportowania oraz przechowywania,
d) pieczęcie, symbole narodowe oraz wszelkie inne oznaczenia na urnie
powinny być umieszczony w sposób umożliwiający wyborcom wgląd
w zawartość urny podczas wyborów.
2. Państwowa Komisja Wyborcza, stanowiąc normy w przedmiocie wzorów kart
do głosowania na podstawie art. 1 pkt 3 lit. d projektu ustawy (projektowany
art. 40 §5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy) może wziąć pod
uwagę następujące uwagi wnioskodawców:
a) na kartach do głosowania miejsce do wklejenia naklejki identyfikującej kartę
powinno być odpowiednio i jednoznacznie oznaczone,
b) na kartach do głosowania miejsce do naklejenia naklejki wyborczej przy
nazwisku kandydata powinno być umieszczone w sposób umożliwiający
wygodne oddanie głosu oraz określenie w sposób nie budzący wątpliwości,
na którego kandydata głos został oddany. Powierzchnia poszczególnych
miejsc do naklejenia naklejki wyborczej powinna być większa niż
powierzchnia naklejki wyborczej,
c) karty do głosowania w postaci pojedynczych, jednostronnie zadrukowanych
arkuszy powinny być przygotowane w formacie umożliwiającym
wyborcom wygodne zapoznanie się z wszelkimi informacjami zawartymi
na karcie i oddanie głosu,
d) karty do głosowania powinny zawierać jasne i zwięzłe instrukcje dotyczące
procedury oddawania głosu w wyborach na potrzeby których zostały
przygotowane, w szczególności dotyczące sposobu badania tożsamości
numerów wyborczych oraz głosowania za pomocą naklejek wyborczych.
3. Państwowa Komisja Wyborcza, stanowiąc normy w przedmiocie wzorów
zestawów urzędowych naklejek do głosowania oraz procedury ich przekazania
do obwodowych komisji wyborczych na podstawie art. 1 pkt 3 lit. e i in. projektu
ustawy (projektowany art. 40 §9 i in. ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks
wyborczy) może wziąć pod uwagę następujące uwagi wnioskodawców:
a) zestawy urzędowych naklejek do głosowania powinny zawierać czytelne
i właściwe oznaczenia poszczególnych elementów oraz przystępną dla
wyborców instrukcję korzystania z zestawu oraz procedury głosowania
za pomocą naklejek,
b) zestawy powinny zostać wykonane przez podmiot gwarantujący ich
bezpieczeństwo oraz odpowiednią jakość,
c) naklejki wyborcze wchodzące w skład jednego zestawu urzędowych
naklejek powinny być jednolite niezależnie od ich liczby i rodzajów
wyborów do jakich zostały przygotowane,
d) naklejki identyfikujące kartę do głosowania wchodzące w skład jednego
zestawu urzędowych naklejek powinny być jednolite niezależnie od ich
liczby i rodzajów wyborów do jakich zostały przygotowane,
e) naklejki powinny być przygotowane w taki sposób, aby w maksymalnym
stopniu utrudnić ich odklejenie od karty, a w przypadku ich odklejenia, aby
pozostawiły na niej trwały ślad bądź naruszyły w zauważalnym
i jednoznacznym stopniu jej fakturę. Również naklejenie drugiej naklejki
na naklejkę już naklejoną powinno być możliwe do stwierdzenia w sposób
niebudzący wątpliwości,
f) naklejki powinny zostać zaprojektowane i przygotowane w sposób
umożliwiający bezproblemowe, w szczególności dla osób starszych
i niepełnosprawnych, odklejenie ich z koperty i przyklejenie na kartę,
a istotne informacje na nich umieszczone powinny być łatwe do odczytania.