Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2012

Funkcja 4. Zarządzanie finansami państwa
Funkcja 4 wpisuje się w obszar strategiczny Sprawne Państwo (strategia dominująca – Strategia sprawne
państwo; w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa 2011-2014 funkcja została uznana za tzw. funkcję stałą).
Podstawowym celem zadań realizowanych w ramach tej funkcji jest prowadzenie bezpiecznej, stabilnej
i zrównoważonej polityki w zakresie finansów publicznych, przy założeniu jak najefektywniejszego
zaspokajania potrzeb w zakresie finansowania wszystkich polityk państwa. Obejmuje ona zadania związane
z inicjowaniem, opracowywaniem oraz kontrolą i sprawozdawczością polityki finansowej państwa, a także
koordynacją publicznej działalności finansowej. W ramach tej funkcji mieszczą się takie obszary jak: polityka
budżetowa państwa, finanse publiczne oraz instytucje finansowe.
Łączna kwota wydatków planowanych na 2012 r. wynosi 134 346,0 mln zł, w tym wydatki z budżetu środków
europejskich 39 986,1 mln zł oraz rezerwy celowe, rezerwa ogólna oraz koszty obsługi długu. Wydatki w roku
2012 według zadań realizowanych w ramach funkcji 4 zostały przedstawione na poniższym wykresie.
w tys. zł
0
50 000 000
100 000 000
150 000 000
Zadanie 4.1. Realizacja
3 470 766
należności budżetu państwa
Zadanie 4.2. Działania
kontrolne realizowane przez
1 657 907
służby skarbowe i celne
Zadanie 4.3. Kształtowanie
polityki finansowej państwa
129 008 427
oraz realizacja budżetu
państwa
Zadanie 4.4. Nadzór nad
rynkiem kapitałowym,
208 867
ubezpieczeniowym,
emerytalnym i bankowym
W ramach omawianej funkcji realizowane są 4 zadania obejmujące działalność w zakresie gospodarowania
środkami publicznymi oraz zarządzania długiem publicznym. Do działalności tej zalicza się w szczególności:
• administrację spraw i służb finansowych oraz fiskalnych,
• zarządzanie środkami publicznymi i długiem publicznym,
• zarządzanie systemami podatkowymi,
• kontrolę podmiotów wydatkujących środki publiczne,
• działania kontrolne w zakresie poboru należności budżetu państwa,
• kontrolę skarbową oraz nadzór nad organami kontroli skarbowej,

51
• nadzór nad rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym i bankowym,
• obsługę środków własnych Unii Europejskiej,
• przygotowanie i wprowadzanie w życie ustawodawstwa związanego z zarządzaniem finansami
państwa.
Zadanie 4.1. Realizacja należności budżetu państwa
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
19
MF
3 377 220
75 479
85
Wojewodowie
18 067
0
W ramach wydatków z budżetu państwa umieszczono środki na finansowanie projektów z udziałem środków
UE.
Minister Finansów, dysponent części 19, realizuje działania, na które składają się pobór podatków, w tym
ustalanie i określanie zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetu państwa, prowadzenie
postępowań egzekucyjnych, poprawa efektywności funkcjonowania organów administracji podatkowej,
zapewnienie należytej obsługi podatników, pobór ceł, udogodnienia w handlu i podróżach przez granicę.
Osiągnięciu celu służyć będą także działania związane z poborem należności wynikających z decyzji
pokontrolnych, zapewnieniem informacji podatnikom, wydawaniem indywidualnych interpretacji podatkowych
dla podatników, współpracą międzynarodową w zakresie wymiany informacji podatkowych, a także wdrażaniem
programów e-Podatki i e-Cło. Wojewodowie, dysponenci części 85, realizują rzetelne i wnikliwe planowanie
dochodów budżetu państwa, monitoring planu i realizacji dochodów budżetowych oraz rozprowadzanie
i rozliczanie bloczków mandatowych, ewidencjonowanie wpływów i należności z tytułu grzywien nakładanych
w drodze mandatu karnego, kierowanie spraw na drogę egzekucji administracyjnej, a także rozpatrywanie
wniosków osób ukaranych w zakresie udzielenia ulg w zapłacie mandatów karnych oraz podejmowanie działań
windykacyjnych do nieuregulowanych należności.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent
Miernik
2012
plan
Zapewnienie dochodów dla
MF
Wskaźnik liczony jako proporcja wpływów
budżetu państwa z tytułu
z tytułu należności stanowiących dochód
94,21%
podatków i należności
budżetu państwa w stosunku do należności
niepodatkowych
budżetowych
Zapewnienie płynnego przepływu

Liczba wydanych decyzji i postanowień
towarów przez granicę
celnych na 1000 zgłoszeń celnych
40,25
Sprawna realizacja wpływów
Wojewodowie Stosunek zrealizowanych należności do sumy
budżetu państwa wynikających
przypisanych zaległych należności
59,9%
z obowiązujących przepisów
niepodatkowych i przypisanych bieżących
należności niepodatkowych


52
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Na ryzyko niewykonania planowanej wartości pierwszego miernika MF mogą mieć wpływ takie czynniki jak:
zmiany przepisów prawa podatkowego wprowadzające dodatkowe przywileje i ulgi dla podatników,
zmniejszenie liczby podatników prowadzących działalność gospodarczą; wzrost liczby upadłości i likwidacji
firm; wzrost stopy bezrobocia; niskie notowania spółek (firm) na giełdzie papierów wartościowych; wzrost
liczby podatników działających w tzw. „szarej strefie”; wzrost liczby podatników posiadających zaległości
podatkowe. Ryzyko niewykonania zaplanowanej wartości drugiego miernika może stanowić ewentualna zmiana
przepisów celnych i podatkowych.
Zadanie 4.2. Działania kontrolne realizowane przez służby skarbowe i celne
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
19
MF
1 657 824
83
W ramach wydatków z budżetu państwa umieszczono środki na finansowanie projektów z udziałem środków
UE.
Minister Finansów, dysponent części 19, realizuje działania poprzez rozpoznawanie, zapobieganie, ujawnianie
i zwalczanie przestępstw oraz prowadzenie postępowań przygotowawczych, a także czynności właściwych dla
wywiadu skarbowego. Prowadzone są również czynności sprawdzające za pośrednictwem administracji
podatkowej – kontrole podatkowe, a także kontrole wykonywane przez Służbę Celną. Minister Finansów
w ramach omawianego zadania prowadzi działania polegające na wyznaczaniu obszarów zagrożonych
wystąpieniem nieprawidłowości, typowaniu podmiotów do przeprowadzania postępowań kontrolnych, ocenie
efektywności działań organów kontroli skarbowej, planowaniu, prowadzeniu oraz monitorowaniu postępowań
kontrolnych prowadzonych przez organy kontroli skarbowej. Do zadań Ministra Finansów w tym zakresie
należy również planowanie oraz wykonywanie m.in. kontroli, audytów wykorzystania środków unijnych,
przygotowywanie założeń i planów oraz wykonywanie audytów systemów zarządzania i kontroli oraz audytów
zgodności w zakresie funduszy unijnych, strukturalnych, realizacja kontroli wydatków kwalifikowanych
programów i projektów współfinansowanych ze środków UE oraz poświadczenie zamknięcia pomocy
finansowej ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności oraz Europejskiego
Funduszu Rybackiego.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent Miernik
2012
plan
Zapewnienie skuteczności wykonywania
MF
Wysokość wpływów budżetowych
zobowiązań podatkowych i innych należności
w wyniku postępowań kontrolnych
171,66
stanowiących dochód budżetu państwa
na 1 000 kontrolerów
mln zł
Zapewnienie wywiązywania się z obowiązków
MF
Kwota ustaleń dokonanych w toku
5 217,62
podatkowych i celnych przez podatników
kontroli podatkowych i celnych
(mln zł)


53
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Dla miernika pierwszego istnieje niewielkie ryzyko niewykonania jego zaplanowanej wartości z powodu
możliwych zmian w przepisach prawa. Dla miernika drugiego ryzyko nieosiągnięcia zaplanowanej wartości
miernika jest związane z trafnością typowania podmiotów do kontroli oraz ograniczonych zasobów
pracowników komórek kontroli podatkowej, zaś w odniesieniu do ustaleń z kontroli celnych wartość miernika
zależna jest od ewentualnych zmian przepisów celnych i podatkowych.
Zadanie 4.3. Kształtowanie polityki finansowej państwa oraz realizacja budżetu państwa
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
19
MF
225 537
19 774
78
MF
10 651 250
0
79
MF
32 225 980
0
81
MF
95 000
0
82
MF
11 506 717
0
83
MF
18 237 764
39 890 779
84
MF
16 146 218
0
85
Wojewodowie
9 408
0
W ramach wydatków z budżetu państwa umieszczono środki na finansowanie projektów z udziałem środków
UE.
Minister Finansów, dysponent części 19, 78, 79, 82 i 84 realizuje działania zmierzające do wprowadzenia
reguły wydatkowej, reform strukturalnych prowadzących do obniżenia deficytu strukturalnego, uelastycznienia
wydatków na obronę narodową, kontynuacji reformy służby zdrowia, realizowanie działań wykonywanych przez
komórki organizacyjne urzędu obsługującego Ministra Finansów. Ponadto realizuje działania polegające na
zapewnieniu efektywnego planowania, wykonywaniu rzetelnych prognoz makroekonomicznych i fiskalnych,
utrzymaniu spójności systemu finansów publicznych w zakresie przepisów krajowych oraz ich dostosowaniu do
wymogów międzynarodowych. MF realizuje także działania polegające na przyjmowaniu i realizacji ustaw
budżetowych z poziomem potrzeb pożyczkowych zapewniającym utrzymanie długu Skarbu Państwa na
bezpiecznym poziomie, jak również oddziaływaniu na dług pozostałych jednostek sektora finansów publicznych,
autonomicznych w zaciąganiu zobowiązań, głównie poprzez odpowiednie kształtowanie rozwiązań
regulacyjnych. Dysponent zajmuje się także przekazywaniem subwencji ogólnych dla jednostek samorządu
terytorialnego. Zapewnia też działania prowadzące do zapewnienia spójności systemu finansów publicznych,
tj. prawidłowego działania sektora finansów publicznych oraz systemu finansów jednostek samorządu
terytorialnego, gromadzenia danych z zakresu wykonania budżetów JST i przygotowania analiz i informacji
o sytuacji finansowej JST, opiniowania aktów prawnych dotyczących samorządu terytorialnego i sektora
finansów publicznych dla zapewnienia spójności tworzonych przepisów z obowiązującym prawem,
w szczególności z ustawą o finansach publicznych, przy zwróceniu szczególnej uwagi na skutki finansowe
projektowanych aktów prawnych dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego w danym
roku budżetowym. W omawianym zadaniu zaplanowane zostały środki w ramach rezerw: ogólnej część 81
i rezerw celowych część 83, w tym na finansowanie projektów z udziałem środków UE. Natomiast jako
dysponent części 84, MF reguluje rozliczenia z budżetem ogólnym Unii Europejskiej z tytułu środków
54
własnych. Wojewodowie, dysponenci części 85, prowadzą działania zmierzające do prawidłowej realizacji
wydatków zgodnie z przepisami prawa w tym zakresie oraz realizują działania poprzez prowadzenie kontroli
wykorzystania środków budżetu państwa w jednostkach dysponujących tymi środkami. Wojewodowie są
również odpowiedzialni za sporządzanie kwartalnych i rocznych ocen przebiegu wykonania budżetu oraz
sprawozdawczości.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent
Miernik
2012
plan
Realizacja funkcji państwa optymalnym
MF (cz. 19)
Relacja wydatków do Produktu
nakładem środków
Krajowego Brutto (wskaźnik ten w
20,4%
porównaniu rok do roku powinien
mieć tendencję malejącą)
Osiągnięcie i utrzymanie
MF (cz.19)
Odchylenie od MTO (%PKB)
1,9%
średniookresowego celu budżetowego
MTO
Przestrzeganie zasady stanowiącej, że
MF
Relacja państwowego długu
nie
państwowy dług publiczny nie może
(cz. 78 i 79)
publicznego do PKB na koniec
większa
przekroczyć 60% wartości rocznego PKB
roku
niż 60%
Spełnienie
kryteriów
konwergencji MF
Relacja długu sektora instytucji
nie
w zakresie długu publicznego
(cz. 78 i 79)
rządowych i samorządowych do
większa
PKB na koniec roku
niż 60%
Wypełnianie traktatowego zobowiązania MF (cz.84)
Miernik logiczny TAK/NIE
TAK
wobec Unii Europejskiej
Zapewnienie prawidłowego opracowania
Wojewodowie
Poziom wykorzystania środków
99,1
i realizacji budżetu
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Dla miernika „Relacja wydatków do Produktu Krajowego Brutto” dysponent podaje ryzyko niewykonania
wartości miernika na poziomie średnim. Dla miernika „Odchylenie od MTO (%PKB)” istnieją dwa ryzyka:
wewnętrzne – zmiana kierunku polityki gospodarczej, katastrofy, wystąpienie klęski żywiołowej, oraz
zewnętrzne – ponowny globalny kryzys ekonomiczny i finansowy. W przypadku mierników dla części 78 i 79
ryzyko niewykonania planowanej wartości zależy od wielu czynników. Do najważniejszych czynników, na które
rząd nie ma wpływu lub wpływ ten jest bardzo ograniczony należy wielkość długu innych niż Skarb Państwa
jednostek sektora finansów publicznych (odpowiednio: sektora instytucji rządowych i samorządowych),
autonomicznych w zaciąganiu zobowiązań, kurs walutowy stosowany do przeliczenia długu w walutach obcych
na złote oraz nominalny PKB, będący wypadkową tempa wzrostu gospodarczego oraz wzrostu cen. Ustawa o
finansach publicznych nakłada na Ministra Finansów obowiązek nadzoru nad przestrzeganiem konstytucyjnego
limitu 60% relacji długu publicznego do PKB. Utrzymywanie relacji długu sektora instytucji rządowych i
samorządowych do PKB poniżej 60% wynika z traktatowych zobowiązań Polski jako członka UE oraz jest
warunkiem niezbędnym pełnego uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej. Ryzyko niewykonania
planowanej wartości miernika „poziom wykonania wydatków w stosunku do planu w %” nie zostało określone.
Istnieje minimalne ryzyko niewykonania zaplanowanej wartości miernika dla części 84. Związane jest ono z
niemożnością terminowego dokonywania płatności składki członkowskiej z przyczyn technicznych.

55