Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

Druk nr 3844


Warszawa, 28 lipca 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu




Pani

Małgorzata Kidawa-Błońska

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Szanowna Pani Marszałek!

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat
na 79. posiedzeniu w dniu 24 lipca 2015 r. uchwałę w sprawie wniesienia
do Sejmu projektu ustawy

-
o zmianie ustawy o uznaniu

za nieważne orzeczeń wydanych wobec
osób represjonowanych za działalność
na rzecz niepodległego bytu Państwa
Polskiego.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Roberta
Mamątowa do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H WA Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 24 lipca 2015 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o uznaniu
za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz
niepodległego bytu Państwa Polskiego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność
na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Jednocześnie upoważnia senatora Roberta Mamątowa do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.




MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób
represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
Art. 1. W ustawie z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych
wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
(Dz. U. z 2014 r. poz. 1851) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 8 uchyla się ust. 1b i 1c;
2)
po art. 8 dodaje się art. 8a w brzmieniu:
„Art. 8a. 1. Dziecku matki pozbawionej wolności, wobec której stwierdzono
nieważność orzeczenia, urodzonemu w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia lub
którego matka, w okresie ciąży, przebywała w więzieniu lub innym miejscu
odosobnienia, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę
i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.
2. Przepisy art. 8 ust. 1 zdanie drugie, ust. 2 oraz ust. 2d–5 stosuje się
odpowiednio.
3. Stwierdzenie nieważności orzeczenia, z uwzględnieniem art. 3 ust. 1, może
nastąpić także na wniosek dziecka, o którym mowa w ust. 1, a w razie jego śmierci,
także na wniosek jego małżonka, dzieci i rodziców.”;
3)
w art. 11:
a)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Przepisy art. 8, art. 9 i art. 10 mają odpowiednie zastosowanie również
wobec osób, co do których zachodzą przesłanki do stwierdzenia nieważności
orzeczenia, jeżeli oskarżonego uniewinniono lub postępowanie umorzono
z powodów, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania
karnego, i nie zostało prawomocnie zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie,
a osoby te były zatrzymane lub tymczasowo aresztowane. Roszczenia
o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie przedawniają się.”,
– 2 –
b)
dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Przepisy art. 8a mają odpowiednie zastosowanie wobec urodzonych
w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia dzieci osób, o których mowa w ust. 1
i 2. Roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie przedawniają się.”.
Art. 2. W przypadku, gdy nieważność orzeczenia stwierdzono przed dniem wejścia
w życie ustawy, żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienia należy zgłosić w terminie
trzech lat od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

U Z A S A D N I E N I E

1. Potrzeba i cel wydania ustawy
Projekt inicjatywy ustawodawczej ma na celu realizację postulatów zawartych
w skierowanej do Marszałka Senatu petycji indywidualnej wniesionej w dniu 7 lipca 2014 r.
Celem projektu ustawy jest przyznanie dzieciom matek, pozbawionych wolności na
podstawie uznanych za nieważne orzeczeń, urodzonych w więzieniach lub innych miejscach
odosobnienia lub których matka w okresie ciąży przebywała w takich miejscach, uprawnień
do odszkodowania lub zadośćuczynienia od Skarbu Państwa. W obecnym stanie prawnym
osoby, które jako małoletnie były więzione wraz z matkami lub których matka przebywała
w okresie ciąży w więzieniach, nie mogą dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za
okres własnego pobytu w więzieniach i miejscach odosobnienia.
Założenie racjonalnego ustawodawcy, jak również wartości konstytucyjne
demokratycznego państwa prawnego wyrażane w art. 2 Konstytucji w powiązaniu
z gwarancjami nietykalności i wolności osobistej z art. 41 Konstytucji, uzasadniają
umożliwienie przez ustawodawcę, aby dzieci które jako małoletnie były więzione na mocy
uznanych za nieważne orzeczeń sądowych, mogły ubiegać się o odszkodowanie
i zadośćuczynienie, gdyż zarówno one jak i ich rodzice byli bezprawnie pozbawieni wolności.
Projekt ustawy, poprzez znowelizowanie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa
Polskiego (Dz. U z 2014 r. poz. 1851), rozszerza katalog osób mogących ubiegać się na
drodze sądowej o odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną
krzywdę, wynikłe z wykonania uznanego za nieważne orzeczenia sądowego. Zgodnie
z projektem ustawy będą to osoby urodzone w więzieniach lub innych miejscach
odosobnienia oraz osoby, których matka w okresie ciąży przebywała w wiązaniach lub
innych miejscach odosobnienia. O uznanie orzeczenia wydanego wobec rodzica za nieważne
będzie mogło wystąpić dziecko osoby niesłusznie skazanej (w razie jego śmierci także na
wniosek jego małżonka, dzieci i rodziców), które przebywało z rodzicem w więzieniu lub
miejscu odosobnienia.