Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

litewskie przewiduje alternatywę: po stronie sprawcy musi istnieć zamiar lub świadomość, że środki zostaną użyte w celu
dokonania lub dla wsparcia czynów terrorystycznych. Przepisy estońskie i chorwackie wskazują expressis verbis, iż
beneficjentem czynu polegającego na finasowaniu terroryzmu może być zarówno organizacja, jak i pojedyncza osoba,
podczas gdy prawo cypryjskie wymienia aż 5 kategorii beneficjentów: organizacje terrorystyczne, ich członków, osoby
niebędące członkami takich organizacji, osoby spoza organizacji, ale otrzymujące środki z intencją, aby trafiły one do takiej
organizacji (tj. pośredników) oraz osoby znajdujące się na listach znanych terrorystów Unii Europejskiej i Organizacji
Narodów Zjednoczonych. Prawo rumuńskie określa beneficjenta jako „podmiot terrorystyczny”, co, zgodnie z definicją
podaną w szczególnej ustawie o zwalczaniu terroryzmu, oznacza zarówno pojedyncze osoby, jak i grupy lub organizacje.
Prawo rosyjskie w ogóle nie określa beneficjenta, lecz enumeratywnie wymienia czyny, których wspieranie uznawane jest
za finansowanie terroryzmu, te zaś mogą być popełnione zarówno przez pojedyncze osoby, jak i organizacje. Litwa nie
kryminalizuje przekazywania środków organizacjom terrorystycznym, co wywołało krytykę ze strony Moneyval i
sformułowanie stosownych zaleceń, analogicznych w tym zakresie jak w przypadku Polski.
Konieczność wprowadzenia proponowanego rozwiązania potwierdza również orzecznictwo europejskie. Trybunał
Sprawiedliwości UE w wyroku z 29.6.2010 r., C-550/09, na gruncie rozporządzenia UE 2580/2001 stwierdził, że:
„Fundusze udostępnione organizacji terrorystycznej same w sobie niosą ryzyko sprzeniewierzenia celem wspierania takiej
działalności (. .) Takie udostępnienie jest zatem objęte zakazem (…) i podlega sankcjom karnym przewidzianym przez
właściwe prawo krajowe, niezależnie od dowodu, czy rzeczone fundusze zostały skutecznie wykorzystane przez omawianą
organizację na działalność tego typu [terrorystyczną]” (pkt 77).
Kolejnym zaleceniem Moneyval pod adresem Polski w ramach rundy ewaluacyjnej z 2013 r. była kryminalizacja
zachowania polegającego na wejściu w porozumienie z inną osobą w celu dokonania przestępstwa prania pieniędzy.
Instytucja ta została w Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi
i substancjami psychotropowymi sporządzonej w Wiedniu dnia 20 grudnia 1988 r. (Konwencja Wiedeńska) i Konwencji
Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej przyjętej przez Zgromadzenie
Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r. (Konwencja z Palermo) oparta na występującej w systemie
anglosaskim koncepcji porozumienia przestępczego („conspiracy”). Przewiduje ona karalność sui generis czynu
polegającego na porozumieniu dwóch lub więcej osób dokonanego w celu popełnienia czynu zabronionego. Moneyval,
ewaluując zgodność prawa krajowego z wymogami ww. Konwencji, dopuszcza jednakże, aby państwa Rady Europy
stosowały własny system, o ile jego efektem będzie karalność wejścia w porozumienie z inną osobą w celu dokonania
prania pieniędzy (co na gruncie polskim odpowiada jednej z form przygotowania określonego w art. 16 § 1 k.k.). Spośród
państw ewaluowanych przez Moneyval, porozumienie przestępcze w celu dokonania prania pieniędzy jest karane m.in. w
Rumunii, Estonii, Chorwacji, Serbii, Słowenii, na Łotwie. W Rosji odrębnie karane jest wejście w porozumienie z inną
osobą w celu wspólnego dokonania przestępstwa prania pieniędzy, odrębnie zaś inne formy przygotowania. W niektórych z
tych państw karalność przygotowania uzależniona jest od wagi przestępstwa (wyrażonej zagrożeniem karą), lecz w każdym
z tych przypadków pranie pieniędzy uznawane jest za wystarczająco poważne. Prawo czeskie do 2011 r. nie zawierało
przepisów kryminalizujących wejście w porozumienie w celu dokonania prania pieniędzy, co wywołało stanowczą
i konsekwentną krytykę ze strony Moneyval.
W zakresie dotyczącym implementacji decyzji ramowej 2002/946/WSiSW w związku z dyrektywą 2002/90/WE oraz
dyrektywy 2012/29/UE wspólny standard unijny zapewniony został na drodze wskazanych aktów.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Sądy
Ok. 10 000 sędziów
Statystyki sądowe MS-S6
Oddziaływanie związane ze
zmianami w prawie karnym.
Sądy będą stosować przepisy w
zmienionej postaci. Może
nastąpić nieznaczny wzrost
liczby spraw po rozszerzeniu
zakresu art. 310 § 1 i 2 k.k.,
(przeciętna roczna liczba
skazań na tej podstawie w
latach 2012–2014 wyniosła ok.
350). Może również nastąpić
nieznaczny wzrost spraw z
art. 299 k.k. na skutek
penalizacji przygotowania
prania pieniędzy (w latach
2012–2014 corocznie było ok.
200 skazań na tej podstawie),
jak również z art. 165a k.k.
związanych z finansowaniem
terroryzmu (w latach
11

2012–2014 nie było skazań na
tej podstawie). Ze względu na
niewielką skalę powyższego
typu spraw, oddziaływanie
ustawy na wskazane podmioty
nie będzie znaczące.
Prokuratorzy
Ok. 6 000
Statystyki sądowe MS-S6
Oddziaływanie związane ze
prokuratorów
zmianami w prawie karnym.
Prokuratorzy będą stosować
przepisy w zmienionej postaci.
Może nastąpić nieznaczny
wzrost liczby spraw po
rozszerzeniu zakresu art. 310
§ 1 i 2 k.k., (przeciętna roczna
liczba skazań na tej podstawie
w latach 2012–2014 wyniosła
ok. 350). Może również
nastąpić nieznaczny wzrost
spraw z art. 299 k.k. na skutek
penalizacji przygotowania
prania pieniędzy (w latach
2012–2014 corocznie było ok.
200 skazań na tej podstawie),
jak również z art. 165a k.k.
związanych z finansowaniem
terroryzmu (w latach
2012–2014 nie było skazań na
tej podstawie). Ze względu na
niewielką skalę powyższego
typu spraw, oddziaływanie
ustawy na wskazane podmioty
nie będzie znaczące.
Nie przewiduje się również
odczuwalnego wzrostu spraw z
art. 264a prowadzonych
przeciwko podmiotom
zbiorowym. W latach
2012–2014 odnotowano 160
skazań osób fizycznych, ustawa
o odpowiedzialności
podmiotów zbiorowych była
zaś dotąd generalnie stosowana
sporadycznie.
Funkcjonariusze Policji
Ok. 100 000
Dane KGP
Zmiana związana z procedurą
funkcjonariuszy
karną – umożliwienie
pokrzywdzonemu
składającemu zawiadomienie o
przestępstwie otrzymania kopii
tego zawiadomienia. Zmiana
nie wpłynie na wzrost liczby
postępowań ani nie spowoduje
znaczącego obciążenia pracą.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Projekt będzie podlegał konsultacji, opiniowaniu i uzgodnieniom z właściwymi ministrami, Prezesem RCL, Prezesem
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, Prezesem Narodowego Banku Polskiego, Przewodniczącym Komisji Nadzoru
Finansowego, Prokuraturą Generalną, Przewodniczącym Krajowej Rady Prokuratury, Przewodniczącym Krajowej Rady
Sądownictwa, Prezesem Sądu Najwyższego, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Prezesem Krajowej Rady Radców
Prawnych, Prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej, organizacjami pozarządowymi zajmującymi się kwestiami praw
człowieka, sądami i prokuratorami oraz Komendą Główną Policji.
12

Zdecydowana większość konsultowanych instytucji nie zgłosiła uwag lub poparła projekt. Część uwag o charakterze
redakcyjnym (zwłaszcza dot. sformułowań w art. 310 k.k.) została uwzględniona. SN negatywnie odniósł się do przepisu
projektu dotyczącego rozszerzenia penalizacji na przygotowanie do prania pieniędzy (art. 299 k.k.).
6. Wpływ na sektor finansów publicznych
X Nie dotyczy
(ceny stałe z … r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Łącznie (0–10)
Dochody ogółem











Brak
budżet państwa











Brak
JST











Brak
pozostałe jednostki (oddzielnie)











Brak
Wydatki ogółem











Brak
budżet państwa











Brak
JST











Brak
pozostałe jednostki (oddzielnie)











Brak
Saldo ogółem











Brak
budżet państwa











Brak
JST











Brak
pozostałe jednostki (oddzielnie)











Brak

Źródła finansowania


Dodatkowe informacje,
Obniżenie górnej granicy kary grzywny orzekanej wobec sprawców przestępstwa z art. 107 § 2
w tym wskazanie
k.k.s. (z 720 do 120 stawek dziennych), z uwagi na bardzo małą liczbę skazań (8 przypadków w
źródeł danych i
okresie ostatnich 5 lat), jak również wysokość orzekanych kar grzywny (średnio ok. 2.500 zł)
przyjętych do obliczeń ewentualne zmniejszenie dochodów budżetu państwa będzie miało charakter pomijalny.
założeń
Jednocześnie należy zauważyć, iż nowelizacja przewiduje odstąpienie od możliwości orzekania
wobec ww. sprawców kary pozbawienia wolności, co może skutkować ograniczeniem
potencjalnych obciążeń dla budżetu państwa z tytułu wykonywania tego rodzaju kary, w trudnej do
oszacowania wysokości, z pewnością jednak przewyższającej utracone wpływy z tytułu grzywien.
7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na
rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe
Skutki
Czas w latach od wejścia w życie zmian
0
1
2
3
5
10
Łącznie (0–10)
W ujęciu
duże przedsiębiorstwa






Brak
pieniężnym
sektor mikro-, małych i






Brak
(w mln zł,
średnich
ceny stałe
przedsiębiorstw

z … r.)
rodzina, obywatele oraz






Brak
gospodarstwa domowe
(dodaj/usuń)






Brak
W ujęciu
duże przedsiębiorstwa

niepieniężnym
sektor mikro-, małych i
średnich
przedsiębiorstw
rodzina, obywatele oraz
gospodarstwa domowe
Niemierzalne
Poczucie
Rozszerzenie zakresu penalizacji finansowania terroryzmu może wpłynąć na
bezpieczeństwa
poczucie bezpieczeństwa obywateli w kontekście zagrożeń terrorystycznych.
obywateli
Możliwość otrzymania kopii zawiadomienia o przestępstwie może się
przełożyć na wzrost zaufania obywateli do Policji i organów prowadzących
postępowanie karne.
Zaufanie do polskiego
Zmiany z zakresu prania pieniędzy i wprowadzania do obrotu fałszywych
13

rynku finansowego
pieniędzy mogą pozytywnie wpłynąć na zaufanie do polskiego rynku
finansowego.
Członkostwo Polski w Implementacja zaleceń Moneyval może mieć pozytywny wpływ na starania Polski
FATF
o uczestnictwo w Grupie Zadaniowej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy
(FATF)
Dodatkowe informacje,

w tym wskazanie
źródeł danych i
przyjętych do obliczeń
założeń
8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z projektu
nie dotyczy
Wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie
X tak
wymaganymi przez UE (szczegóły w odwróconej tabeli
nie
zgodności).
nie dotyczy
zmniejszenie liczby dokumentów
zwiększenie liczby dokumentów
zmniejszenie liczby procedur
zwiększenie liczby procedur
skrócenie czasu na załatwienie sprawy
wydłużenie czasu na załatwienie sprawy
inne:

Nie dotyczy

Wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich
tak
elektronizacji.
nie
X nie dotyczy

Komentarz:

Brak
9. Wpływ na rynek pracy

Brak

10. Wpływ na pozostałe obszary
X Nie dotyczy



demografia
informatyzacja
środowisko naturalne
mienie państwowe
zdrowie
sytuacja i rozwój regionalny
inne:

Omówienie wpływu

11. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego
Wykonanie przepisów ustawy nastąpi od momentu wejścia jej w życie.
12. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną zastosowane?
W ramach badania corocznych sprawozdań statystycznych dotyczących pracy sądów i prokuratur, a także ewaluacji
transpozycji dyrektyw prowadzonej przez Komisję Europejską. W przypadku dyrektywy 2014/62/UE Komisja
zobowiązana jest do przedstawienia sprawozdania do 23.03.2019 r.
Moneyval na bieżąco monitoruje wykonanie wydanych przez siebie zaleceń.
13. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.)



14

UC165 (22.06.2015 r.)
Raport z konsultacji publicznych i opiniowania


W ramach konsultacji publicznych i opiniowania projekt ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw został skierowany do:
 Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,
 Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
 Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego,
 Prezesa Sądu Najwyższego,
 Prokuratura Generalnego,
 Rzecznika Praw Obywatelskich,
 Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa,
 Przewodniczącego Krajowej Rady Prokuratury,
 Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych,
 Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej,
oraz sądów i prokuratorów, jak również do Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Uwagi do projektu zgłosił Sąd Najwyższy, który poddał krytyce koncepcję
wprowadzenia do polskiego prawa karalności przygotowania do przestępstwa prania
brudnych pieniędzy. Uwaga ta nie została uwzględniona ze względu na uściślone
w uzasadnieniu projektu zobowiązania międzynarodowe Polski wynikające z członkostwa
w Radzie Europy i zaleceń Komitetu Moneyval. Ponadto uwagi zgłosił Prokurator
Apelacyjny w Krakowie, Prezes Sądu Okręgowego w Płocku i Prokuratorzy Okręgowi
w Kielcach, Poznaniu i Warszawie. Zawierały one postulaty redakcyjne i językowe, które
zostały uwzględnione. Nie uwzględniono natomiast tych uwag, których celem było
rozszerzenie zakresu penalizacji przewidzianego w projektowanej ustawie na dodatkowe
czyny i zachowania.

W trakcie konsultacji i opiniowania nie zgłosiły się podmioty zainteresowanie pracami
nad projektem w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.