Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. .
poz. 1479),
b) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja
2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport
o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz. U. Nr 104 poz. 970, z późn.
zm.),
c) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca
2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-
ratownicze (Dz. U. Nr 131 poz. 1219, z późn. zm.),
d) rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2002 r. w sprawie
szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej
wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej
(Dz. U. Nr 78, poz. 712).
Szczegółowe uzasadnienie zmian przepisów projektu ustawy przedstawiono poniżej.
IV. Zmiany w ustawie – Prawo ochrony środowiska (art. 1 projektu)
1. Definicje i zasady ogólne
W art. 1 w pkt 1 projektu ustawy dokonano aktualizacji odnośnika nr 1 do ustawy Poś.
W art. 3 ustawy Poś (art. 1 pkt 2 projektu) zaproponowano uściślenie definicji
„właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej”, mające na celu odzwierciedlenie
faktycznej struktury organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej. Doprecyzowano, że
właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej, zwany dalej „organem PSP”, oznacza
organ właściwy miejscowo ze względu na lokalizację zakładu. Zmiana ta jest
szczególnie istotna z uwagi na fakt, że istnieje wielu prowadzących zakłady, których
lokalizacja jest inna niż lokalizacja zakładu.
Ponadto wprowadzono definicję zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej w celu uporządkowania i zapewnienia przejrzystości
przepisów dotyczących tych zakładów i wyeliminowania ewentualnych trudności
interpretacyjnych.
2. Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji
inwestycji
Zmiana brzmienia w art. 73 ust. 3, 4 i 5 ustawy Poś (art. 1 pkt 3 projektu) służy
4
doprecyzowaniu, o jakie „zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnych
awarii” chodzi, z wykorzystaniem zaproponowanej w art. 3 ustawy Poś definicji. Użyte
w dotychczasowym brzmieniu art. 73 ustawy Poś sformułowanie jest interpretowane
bardzo szeroko, ponieważ obejmuje zarówno zakłady o zwiększonym lub o dużym
ryzyku, jak i inne zakłady posiadające na swoim terenie substancje niebezpieczne, także
takie substancje, które nie są brane pod uwagę w przypadku zaliczania zakładów do
kategorii zakładów o dużym ryzyku lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej
awarii. Dodanie w art. 73 ustawy Poś nowych ust. 7 i 8 stanowi transpozycję art. 13
ust. 3 dyrektywy Seveso III. Z uwagi na fakt, że w zakresie regulowanym przepisami
tytułu IV ustawy Poś znaczący obszar współpracy z zakładami o dużym i zwiększonym
ryzyku wystąpienia poważnej awarii jest przypisany organom PSP (organy te posiadają
szersze kompetencje w zakresie zagrożeń stwarzanych przez ww. zakłady), jest
zasadne, aby decyzja zobowiązująca prowadzącego zakład o zwiększonym ryzyku do
dostarczenia informacji opartych na analizie ryzyka była wydawana przez organy PSP.
Nowy proponowany art. 73a w ustawie Poś (art. 1 pkt 4 projektu) wprowadza
upoważnienie do wydania rozporządzenia określającego sposób ustalania bezpiecznej
odległości, o której mowa w nowym brzmieniu art. 73 ust. 4 i 5 ustawy Poś.
Wprowadzenie niniejszego upoważnienia wynika z potrzeby ujednolicenia zasad
uwzględniania zagrożeń poważnymi awariami w planowaniu i zagospodarowania
przestrzennym. Należy zaznaczyć, że bezpieczna odległość zależy od różnych
czynników, w tym m.in. od rodzajów obiektów, dla których będzie ustalana, rodzajów
występujących zagrożeń, typów obszarów, na których będzie ustalana. W związku
z tym bezpieczna odległość nie będzie jednakowa we wszystkich przypadkach. Ze
względu na wagę regulowanych w przedmiotowym rozporządzeniu zagadnień,
zaproponowano jego obligatoryjny charakter. Do wydania przedmiotowego
rozporządzenia został wskazany minister właściwy do spraw środowiska
w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa i ministrem właściwym do
spraw wewnętrznych.
3. Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii
Propozycja uchylenia w art. 184 w ust. 4 pkt 4 (art. 1 pkt 5 projektu) ma na celu
likwidację zbędnego obciążenia administracyjnego dla przedsiębiorców, tj. dołączania
5
do wniosku o wydanie pozwolenia emisyjnego kopii wniosku o wydanie decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach, wraz z kopią załączników, o ile taka decyzja była
wymagana, albo kopii takiej decyzji, jeżeli została wydana. Przepis ten miał zapewniać
przepływ informacji pomiędzy różnymi organami ochrony środowiska, jednakże
kilkuletni okres jego stosowania pokazuje, iż w obecnym kształcie stwarza on problemy
interpretacyjne organom wydającym pozwolenia oraz przede wszystkim prowadzącym
instalację, wydłużając i komplikując postępowania w sprawie udzielania ww. pozwoleń.
Jednocześnie przedmiotowa nowelizacja wprowadza obowiązek bezpośredniego
przekazywania tych informacji pomiędzy organami administracji. W tym celu dodano
nowy art. 86a w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko. Jednocześnie rezygnuje się z konieczności
przekazywania wniosków o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
gdyż dotychczasowe doświadczenia wskazują, iż nie ma on praktycznego uzasadnienia.
Takie rozwiązanie zapewni wymagany przepływ informacji, uprości procedurę
uzyskiwania pozwoleń i jednocześnie zmniejszy obciążenia ciążące na przedsiębiorcach
w zakresie zawartości wniosku o wydanie pozwoleń i jego załączników.
Zmiana nie będzie miała wpływu na sektor finansów publicznych, w tym budżet
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego, rynek pracy, stan środowiska
i rozwój regionów, natomiast będzie miała pozytywny wpływ na konkurencyjność
gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, poprzez
swój deregulacyjny charakter.
4. Poważne awarie
Nowe brzmienie art. 243a ustawy Poś (art. 1 pkt 6 projektu) wynika z potrzeby
ustalenia znaczenia stosowanych w przepisach w zakresie przeciwdziałania poważnym
awariom następujących pojęć:
1) ,,efekt domina”, co zapewni właściwą interpretację tego pojęcia i jest niezbędne do
realizacji obowiązków określonych w art. 9 dyrektywy Seveso III;
2) „składowanie substancji niebezpiecznej” – definicja utrzymana w dotychczasowym
brzmieniu określonym w art. 243a ustawy Poś;
3) ,,uruchomienie zakładu lub jego części”, co zapewni właściwą realizację przepisów
tytułu IV ustawy Poś; brak takiej definicji pozostawia dowolność interpretacji
6
i powoduje sytuacje, w których nie można wyraźnie określić momentu powstania
obowiązku dostarczania informacji o ryzyku poważnej awarii;
4) „zakład nowy” oraz „zakład inny” – stanowiące wdrożenie art. 3 pkt 5 i 7 dyrektywy
Seveso III oraz ma na celu wskazanie pewnych okoliczności, których zaistnienie
skutkuje obowiązkiem realizacji wymogów w zakresie poważnych awarii;
5) ,,zakład sąsiedni”, co stanowi transpozycję art. 3 pkt 4 dyrektywy Seveso III i ma na
celu zapewnienie właściwej interpretacji tego pojęcia;
6) „zagrożenie”, co zapewnia właściwą interpretację tego pojęcia i transpozycję art. 3
pkt 14 dyrektywy Seveso III;
7) „znajdowanie się w zakładzie substancji niebezpiecznych”, co zapewni właściwą
interpretację tego pojęcia i stanowi transpozycję art. 3 pkt 12 dyrektywy Seveso III.
Zmiana w art. 244 ustawy Poś (art. 1 pkt 6 projektu) wskazuje podmioty, które ze
względu na prowadzoną działalność albo wykonywanie zadań publicznych mają
obowiązek ochrony środowiska przed awariami. Przewóz towarów niebezpiecznych jest
wyrażeniem potocznym i dotyczy wyłącznie transportu drogowego i kolejowego,
podczas gdy transport obejmuje wszelkie przemieszczanie, również innymi drogami
takimi, jak: wody śródlądowe, wody morskie, rurociągi.
Zmiany art. 248 ust. 2a ustawy Poś (art. 1 pkt 7 lit. a projektu) mają na celu
zapewnienie właściwej transpozycji art. 2 ust. 2 dyrektywy Seveso III. Proponowane
brzmienie ma także na celu jasne wskazanie, dla jakiego rodzaju działalności nie stosuje
się przepisów dotyczących poważnych awarii. Ponieważ dotychczasowa praktyka
wskazuje na niejednolitą interpretację przepisów dotyczących zakresu ich stosowania,
to uszczegółowienie tych przepisów jest niezbędne.
Nowy art. 248 ust. 2b ustawy Poś (art. 1 pkt 7 lit. b projektu) wskazuje na konieczność
uwzględniania przy zaliczaniu zakładu do zakładu o dużym lub zwiększonym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii, składowania rtęci metalicznej jako odpadu, o którym
mowa w art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 1102/2008 z dnia 22 października 2008 r.
w sprawie zakazu wywozu rtęci metalicznej, niektórych związków i mieszanin rtęci
oraz bezpiecznego składowania rtęci metalicznej (Dz. U. UE L 304/75 z dnia
14.11.2008).
Nowe brzmienie ust. 3 w art. 248 ustawy Poś ma na celu zapewnienie zgodności
upoważnienia do wydania aktu wykonawczego z art. 92 ustawy zasadniczej, zgodnie
7
z którym upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno określać organ właściwy
do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne
dotyczące treści aktu. Nowe brzmienie art. 248 ma również zapewnić dostosowanie do
aktualnej nomenklatury kategorii substancji niebezpiecznych,
wprowadzonej
w państwach członkowskich Unii Europejskiej rozporządzeniem CLP. Zmiana ta
umożliwia właściwe wdrożenie załącznika I dyrektywy Seveso III zawierającego
informację dotyczącą substancji niebezpiecznych objętych tą dyrektywą.
Zmiana dokonywana w art. 250 w ust. 2 w pkt 6 ustawy Poś (art. 1 pkt 8 lit. a projektu)
służy doprecyzowaniu, że w zgłoszeniu zakładu uwzględnia się jedynie te substancje
niebezpieczne, które mają wpływ na zaliczenie zakładu do zakładu o zwiększonym bądź
dużym ryzyku awarii przemysłowej, a nie wszystkie substancje niebezpieczne
znajdujące się na terenie zakładu. Wyeliminuje to ewentualne błędy interpretacyjne.
Zmiana dokonywana w art. 250 w ust. 2 w pkt 7 ustawy Poś (art. 1 pkt 8 lit. a projektu)
stanowi transpozycję art. 7 ust. 1 pkt g dyrektywy Seveso III, który zawiera obowiązek
uwzględnienia w zgłoszeniu zakładu jako zakładu o dużym ryzyku albo zakładu
o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej, bardziej szczegółowych
informacji na temat otoczenia zakładu.
Zmiany terminów do dokonania zgłoszenia zawartego w art. 250 ust. 4 ustawy Poś
(art. 1 pkt 8 lit. b projektu) stanowią wdrożenie art. 7 ust. 2 dyrektywy Seveso III.
Ponadto wprowadzenie 30-dniowego okresu, z wyprzedzeniem którego prowadzący
zakład powinien dokonać zgłoszenia zakładu właściwemu organowi lub wprowadzenia
zmian w instalacji lub zakończenia jej eksploatacji, umożliwi właściwą analizę
zagrożeń poważnymi awariami oraz odpowiednie zaplanowanie czynności kontrolnych,
w tym z poszanowaniem zasad wynikających z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584). Zmiana wyżej
wymienionego okresu zaproponowana w art. 250 ust. 5 ustawy Poś (art. 1 pkt 8 lit. b)
oraz w art. 250 ust. 8 ustawy Poś (art. 1 pkt 8 lit. c projektu) zapewnia także spójność
z projektowanym art. 250 ust. 4 ustawy Poś.
Proponowane nowe brzmienie art. 251 ustawy Poś (art. 1 pkt 9 projektu) zapewnia
właściwe wdrożenie art. 8 ust. 1 dyrektywy Seveso III i ma na celu podkreślenie,
niezauważanego często przez prowadzących zakłady, obowiązku dotyczącego
wdrożenia programu zapobiegania poważnym awariom poprzez system zarządzania
8