Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

– 9 –

UZASADNIENIE

W obecnym stanie prawnym obowiązek zachowania bezpiecznej odległości zawarty jest w
ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Źz. U. z 2013 r. poz. 1232,
z późn. zm), zwanej dalej „ustawą Poś”. Ustawa ta implementuje do prawodawstwa polskiego
postanowienia dyrektywy Rady 96/82/Wź z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli
niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Seveso
II). Zastępująca ją dyrektywa Parlamentu źuropejskiego i Rady 2012/18/Uź z dnia 4 lipca
2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami
niebezpiecznymi zmieniającej, a następnie uchylającej dyrektywę Rady 96/82/Wź (Seveso
III), zawiera m.in. zmiany w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego w
kontekście zagrożeń poważnymi awariami. Ww. dyrektywa wymaga, aby przepisy w
omawianej kwestii były ustanowione jako obligatoryjna norma prawna (w ww. dyrektywie
użyto sformułowaniaŚ „Państwa członkowskie zapewniają”). W 2007 r. na zlecenie Głównego
Inspektora Ochrony rodowiska zostało wykonane opracowanie pod nazwą „Metodologia
ustalania bezpiecznych lokalizacji zakładów mogących powodować poważne awarie”
(zaktualizowana w 2010 r.). Omawiane opracowanie ma charakter wytycznych, w związku z
czym stosowanie zaproponowanych w nim rozwiązań nie jest obowiązkowe. Ponadto należy
podkreślić, że pomimo wdrożonych w Polsce wielu regulacji odnoszących się do
problematyki poważnych awarii (m.in. ustawa Poś wraz z szeregiem rozporządzeń
wykonawczych), świadomość ich funkcjonowania wśród organów właściwych w zakresie
planowania przestrzennego jest niewielka lub znikoma. Należy przy tym również zwrócić
uwagę, że obserwuje się tendencję zbliżania się różnych form zabudowy nieprzemysłowej (w
tym obiektów użyteczności publicznej) do istniejących zakładów o dużym i zwiększonym
ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, co ma związek ze wspieraniem przez
organy właściwe w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego procesów
transformacji przestrzennej i dążeniem do zmiany dotychczasowych funkcji terenów na inne.
Zaobserwowane tendencje, przy niewłaściwym uwzględnieniu zagrożeń poważnymi
awariami, mogą skutkować powstaniem realnego zagrożenia dla osób zamieszkujących w
pobliżu zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Warto także zwrócić uwagę, że zaostrzenie unijnych regulacji w zakresie przeciwdziałania
poważnym awariom w kontekście planowania i zagospodarowania przestrzennego nastąpiło
w związku z poważną awarią przemysłową, która miała miejsce w Tuluzie (Żrancja) w
– 10 –

2001 r. W trakcie tego zdarzenia doszło do serii wybuchów w magazynie azotanu amonu,
gdzie znajdowało się około 400 Mg tego substancji. W wyniku omawianego zdarzenia
30 osób zmarło, w tym 8 spoza zakładu, ok. 2500 było rannych, w tym 30 bardzo ciężko,
straty materialne oszacowano na ok. 1,5 mld euro. Wprowadzenie omawianych przepisów
przyczyni się do zapobieżenia wystąpienia zdarzeń o podobnej skali i skutkach w kraju.
Biorąc powyższe pod uwagę, podjęcie działań mających na calu opracowanie
przedmiotowego projektu rozporządzenia było niezbędne.
Projektowany akt prawny stanowi propozycję uszczegółowienia zamieszczonych w obecnie
obowiązujących przepisach obowiązku zachowania bezpiecznej odległości, o której mowa w
art. 73 ust. 4 i 5 ustawy Poś.
W art. 1 pkt 4 projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz
niektórych innych ustaw (projekt ma na celu wdrożenie przepisów dyrektywy SźVźOS III),
dotyczącym projektowanego brzmienia nowego art. 73a zmienianej ustawy Poś, została
zawarta delegacja do wydania omawianego rozporządzenia. Zgodnie z ww. delegacją,
minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
wewnętrznych i ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania i
zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, określi, w drodze rozporządzenia,
sposób ustalania bezpiecznej odległości, o której mowa w ust. 4 i 5, kierując się potrzebą
zapewnienia wysokiego poziomu ochrony ludzi i środowiska.
W § 2 projektu wskazano okoliczności, zaistnienie których bezpieczna odległość powinna
zostać ustalona oraz jakie elementy są kluczowe dla ustalenia tej odległości, aby zapewniony
został wysoki poziom ochrony ludzi i środowiska ze względu na ryzyku wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej.
W § 3 projektu wskazano scenariusze poważnych awarii, które należy uwzględnić dla celów
planowania i zagospodarowania przestrzennego. Zaproponowany wykaz, stanowiący
referencyjne, obejmuje scenariusze, których prawdopodobieństwo wystąpienia kształtuje się
na poziomie 10–61/rok.
Rozporządzenie zawiera 3 załączniki określające rekomendowane wartości graniczne ze
wskazaniem powodowanych przez nie skutków z podziałem na poszczególne rodzaje
oddziaływaniaŚ
załącznik nr 1 – w odniesieniu do natężenia promieniowania cieplnego,
załącznik nr 2 – w odniesieniu do nadciśnienia,
załącznik nr 3 – w odniesieniu do toksyczności.
– 11 –

W załączniku nr 4 został opisany szczegółowy sposób ustalania bezpiecznej odległości od
zakładów – w przypadku lokalizacji nowych obiektów oraz od obiektów – w przypadku
lokalizacji nowych zakładów.
Zaproponowano, aby projektowane przepisy weszły w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.
Projekt rozporządzenia nie zawiera norm technicznych w rozumieniu przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania
krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Źz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn.
zm.), w związku z czym nie podlega procedurze notyfikacyjnej przed Komisją źuropejską.
Przedmiot projektowanej regulacji nie narusza prawa Unii źuropejskiej.











– 12 –

Nazwa projektu:
Źata sporządzenia:
rozporządzenie Ministra
rodowiska w sprawie sposobu ustalania 26.03.2015 r.
bezpiecznej odległości przy lokalizacji zakładów stwarzających
zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
ródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
upoważnienie ustawowe (art. 1 pkt 4

Ministerstwo rodowiska (wiodące),
projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, ochrony środowiska oraz niektórych innych
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
ustaw).
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Prawo UE – Dyrektywa 2012/18/UE
Stanu lub Podsekretarza Stanu
(SEVESO III).
Janusz Ostapiuk, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie rodowiska
Nr w wykazie prac: ...
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Paweł Źadasiewicz, Naczelnik Wydziału Przeciwdziałania Poważn

ym
Awariom, Główny Inspektorat Ochrony rodowiska,


tel. 22 3692720, e-mail: p.dadasiewicz@gios.gov.pl
OCźNA SKUTKÓW RźGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Projektowane przepisy mają na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony ludzi i środowiska przed skutkami
poważnych awarii przemysłowych, poprzez wdrożenie odpowiedniej procedury dotyczącej sposobu uwzględnienia
zagrożeń poważnymi awariami w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Na poziomie Uź tematyka
przeciwdziałania poważnym awariom została uregulowana w przepisach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2012/18/Uź z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami
niebezpiecznymi, zmieniającej, a następnie uchylających dyrektywę Rady 96/82/Wź, a szczególności jej art. 13. Ze
względu to, że przepisy tej dyrektywy zawierają jedynie ogólne wymogi w zakresie planowania przestrzennego w
kontekście zagrożę poważnymi awariami, nakazując państwom członkowskim zachowanie bezpiecznej odległości przy
lokalizacji zakładów o dużym i o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, to uszczegółowienie
w omawianym zakresie jest niezbędne w celu praktycznego wdrożenia ww. wymogu. Ponadto proponowane zmiany
przyczynią się do ujednolicenia podejścia w omawianym zakresie w skali kraju.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
Wprowadzenie proponowanych regulacji wynika z potrzeby ujednolicenia zasad uwzględniania zagrożeń poważnymi
awariami w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Brak uregulowania omawianych kwestii skutkuje
niewłaściwym realizowaniem lub nierealizowaniem przez organy odpowiedzialne za planowanie przestrzenne
ustawowych obowiązków, dotyczących ochrony środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji
inwestycji, a w szczególności art. 73 ustawy – Prawo ochrony środowiska (Źz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.),
zawierającego wymóg ustalania tzw. bezpiecznej odległości. Ze względu na brak odpowiednich uregulowań prawnych
procedury planistyczne cechuje dobrowolność. Opracowane w 2007 r. wytyczne pn. „Metodologia ustalania
bezpiecznych lokalizacji zakładów mogących powodować poważne awarie” (zaktualizowane w 2010 r.) okazało się
niewystarczające.
Wejście w życie proponowanych przepisów zapewni właściwą realizację wymogu ustalania bezpiecznej odległości, a
także przyczyni się do pełniejszego wdrożenia dyrektywy 2012/18/Uź oraz wpłynie na ujednolicenie podejścia przy
ustalaniu bezpiecznej odległości w skali kraju.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OźCŹ/Uź?
Wejście w życie proponowanych regulacji umożliwi właściwą realizację ustawowego obowiązku ustalenia bezpiecznej
odległości, o której mowa w przepisach ustawy – Prawo ochrony środowiska. Na poziomie Uź szereg krajów opracowało
szczegółowe wytyczne, w tym jako obowiązujące normy prawne, których celem jest właściwe wdrożenie obowiązku
zachowania bezpiecznej odległości. Źo najczęściej stosowanych metod należąŚ
a) metoda oceny skutków potencjalnej poważnej awarii w oparciu o scenariusze referencyjne,
b) metoda oceny ryzyka wystąpienia poważnej awarii o określonych skutkach (Wielka Brytania),
c) metoda typowych odległości bezpiecznych (Niemcy).
– 13 –

4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
ródło danych
Oddziaływanie
Organy samorządu
314 powiatów i
Ustawa z dnia 5 czerwca
Bezpośrednio przy
terytorialnego szczebla
66 miast na prawach
1998 r. o samorządzie
uchwalaniu studium
gminnego i powiatowego
powiatu oraz
powiatowym
zagospodarowania
2478 gmin

przestrzennego czy
miejscowych planów
zagospodarowania
przestrzennego, a także przy
wydawaniu decyzji o
warunkach zabudowy.
Prowadzący zakłady o dużym i Krajowy rejestr
Rejestr prowadzony przez
Pośrednio poprzez
o zwiększonym ryzyku
obejmuje łącznie
Inspekcję Ochrony
konieczność dostarczenia
wystąpienia poważnej awarii
393 zakłady, w tymŚ
rodowiska
organom samorządu
przemysłowej
– 180 zakładów o
terytorialnego informacji
dużym ryzyku
opartych na analizie ryzyka.
wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej,
– 213 zakładów o
zwiększonym ryzyku
wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej.
Właściwe organy Państwowej 16 Komendantów
Ustawa o Państwowej Straży Pośrednio na organy
Straży Pożarnej
Wojewódzkich PSP,
Pożarnej
Państwowej Straży Pożarnej
335 Komendantów
podczas opiniowania
Powiatowych/
projektów następujących
Miejskich
dokumentówŚ
Państwowej Straży
a) studium zagospodarowania
Pożarnej
przestrzennego,
b) miejscowych planów
zagospodarowania
przestrzennego,
c) decyzji o warunkach
zabudowy.
Organy Inspekcji Ochrony
16 Wojewódzkich
Ustawa o Inspekcji Ochrony
Pośrednio na organy
rodowiska
Inspektorów Ochrony
rodowiska
Państwowej Straży Pożarnej
rodowiska
podczas opiniowania
projektów następujących
dokumentówŚ
a) studium zagospodarowania
przestrzennego,
b) miejscowych planów
zagospodarowania
przestrzennego,
c) decyzji o warunkach
zabudowy.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Zgodnie z § 36 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów, w
ramach konsultacji publicznych projekt zostanie przekazany do następujących podmiotówŚ
1) Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej,
2) Prezes Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego,
3) Centralny Instytut Ochrony Pracy,