Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw

– 35 –
Art. 69b. Przy udzielaniu małoletniemu pomocy socjalnej uwzględnia się
konieczność zabezpieczenia jego interesów, biorąc pod uwagę w szczególności:
1)
możliwość połączenia rodziny;
2)
dobro dziecka i jego rozwój społeczny;
3)
względy bezpieczeństwa i ochrony, w szczególności gdy istnieje ryzyko, że
małoletni jest ofiarą handlu ludźmi;
4)
opinię małoletniego odpowiednio do jego wieku i dojrzałości.”;
27) w dziale II po rozdziale 4 dodaje się rozdział 4a w brzmieniu:
„Rozdział 4a
Nieodpłatna informacja prawna i nieodpłatna pomoc prawna
Art. 69c. 1. Wnioskodawcy i cudzoziemcowi, wobec którego toczy się
postępowanie w sprawie pozbawienia go statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
przysługuje nieodpłatna informacja prawna w postępowaniu w pierwszej instancji.
2. Nieodpłatna informacja prawna polega na poinformowaniu wnioskodawcy lub
cudzoziemca, wobec którego toczy się postępowanie w sprawie pozbawienia go statusu
uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, o obowiązujących przepisach prawnych z zakresu
udzielania lub pozbawiania ochrony międzynarodowej i przepisach regulujących
postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości
tych organów sprawach z tego zakresu, przy uwzględnieniu szczególnej sytuacji tych
osób.
3. Nieodpłatnej informacji prawnej udzielają pracownicy urzędu obsługującego
Szefa Urzędu i funkcjonariusze, o których mowa w art. 21 ust. 2 ustawy z dnia
12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Art. 69d. 1. Nieodpłatna pomoc prawna przysługuje wnioskodawcy i
cudzoziemcowi, wobec którego została wydana decyzja o pozbawieniu go statusu
uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, zwanemu dalej „cudzoziemcem uprawnionym”,
który działa bez adwokata lub radcy prawnego.
2. Nieodpłatna pomoc prawna nie przysługuje cudzoziemcowi, wobec którego
została wydana decyzja o pozbawieniu go statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
w przypadku gdy uzyskuje dochód większy niż 100% kryteriów dochodowych
określonych w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U.
z 2015 r. poz. 163).
– 36 –
3. Adwokat albo radca prawny, którzy udzielają nieodpłatnej pomocy prawnej,
albo organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego,
uprawniona do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, informują cudzoziemca, wobec
którego została wydana decyzja o pozbawieniu go statusu uchodźcy lub ochrony
uzupełniającej, przed złożeniem przez niego oświadczenia, o wysokości dochodu,
powyżej którego nie przysługuje pomoc prawna.
4. Cudzoziemiec uprawniony przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej
składa pisemne oświadczenie zawierające deklarację cudzoziemca, że w sprawie
udzielenia ochrony międzynarodowej albo pozbawienia go statusu uchodźcy lub
ochrony uzupełniającej nie ustanowił adwokata lub radcy prawnego.
5. Cudzoziemiec, wobec którego została wydana decyzja o pozbawieniu go statusu
uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej
składa pisemne oświadczenie, że nie uzyskuje dochodu, o którym mowa w ust. 2.
6. W przypadku gdy nieodpłatnej pomocy prawnej udziela osoba, o której mowa w
art. 69f ust. 1 pkt 2, cudzoziemiec uprawniony przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy
prawnej składa organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego
uprawnionej do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, pisemne oświadczenie, że jest
świadomy uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej od osoby niebędącej adwokatem
albo radcą prawnym.
7. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 lub 5, składa się pod rygorem
odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest
obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje
pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
8. Wzór oświadczenia, o którym mowa w:
1)
ust. 4 – jest określony w załączniku nr 1 do ustawy;
2)
ust. 5 – jest określony w załączniku nr 2 do ustawy;
3)
ust. 6 – jest określony w załączniku nr 3 do ustawy.
9. Oświadczenia, o których mowa w ust. 4 lub 5, składa się adwokatowi albo radcy
prawnemu udzielającym nieodpłatnej pomocy prawnej, albo organizacji pozarządowej
prowadzącej działalność pożytku publicznego uprawnionej do udzielania nieodpłatnej
pomocy prawnej, przed przystąpieniem do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej
przez zatrudnioną w tej organizacji osobę, o której mowa w art. 69f ust. 1 pkt 2.
– 37 –
10. Oświadczenia, o których mowa w ust. 4–6, przechowuje się w warunkach
uniemożliwiających dostęp osób trzecich.
Art. 69e. 1. Nieodpłatna pomoc prawna obejmuje:
1)
sporządzenie odwołania od decyzji o:
a)
odmowie nadania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej,
b)
umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej,
c)
przekazaniu wnioskodawcy do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za
rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i umorzeniu
postępowania,
d)
uznaniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny,
e)
odmowie uwzględnienia oświadczenia wnioskodawcy o zamiarze dalszego
ubiegania się o udzielenie ochrony międzynarodowej,
f)
pozbawieniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
2)
zastępstwo prawne w postępowaniu odwoławczym w sprawie:
a)
udzielenia ochrony międzynarodowej,
b)
przekazania wnioskodawcy do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za
rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej,
c)
pozbawienia statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.
2. Udzielona nieodpłatna pomoc prawna nie stanowi przychodu w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Art. 69f. 1. Nieodpłatnej pomocy prawnej udziela osobiście:
1)
adwokat, radca prawny albo
2)
osoba niebędąca adwokatem albo radcą prawnym zatrudniona w organizacji
pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, uprawnionej do
udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, spełniająca łącznie następujące warunki:
a)
posiada dyplom ukończenia wyższych studiów prawniczych potwierdzający
uzyskanie tytułu zawodowego magistra lub dyplom potwierdzający
ukończenie wyższych studiów prawniczych za granicą uznany w
Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 191a ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca
2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z późn.
zm.) albo dyplom ukończenia wyższych studiów prawniczych za granicą

4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 742 i 1544,
z 2013 r. poz. 675, 829 i 1650, z 2014 r. poz. 7, 768, 1004, 1146 i 1198 oraz z 2015 r. poz. 357.
– 38 –
uznany za równoważny z polskim dyplomem potwierdzającym uzyskanie
tytułu zawodowego magistra na podstawie umowy międzynarodowej lub w
drodze nostryfikacji,
b)
co najmniej przez okres 3 lat wykonywała czynności bezpośrednio związane
ze świadczeniem pomocy prawnej w sprawach o udzielenie ochrony
międzynarodowej na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej
w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej,
partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w
art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U.
z 2015 r. poz. 615), kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej,
partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w
art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U.
z 2015 r. poz. 507), w podmiotach świadczących pomoc prawną w państwach
członkowskich, państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o
Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej lub
w
organizacji
pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego,
c)
korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności
prawnych,
d)
nie była karana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego
lub przestępstwo skarbowe.
2. Adwokat, radca prawny albo osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2, odmawiając
udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej z ważnych powodów, informują cudzoziemca
uprawnionego o innych adwokatach, radcach prawnych lub osobach, o których mowa w
ust. 1 pkt 2, uprawnionych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej na obszarze
województwa.
3. Adwokat, radca prawny albo osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2, są obowiązani
zapewnić zastępstwo, w przypadku gdy osobiście nie będą w stanie udzielać
nieodpłatnej pomocy prawnej.
Art. 69g. Cudzoziemiec uprawniony może korzystać w postępowaniu
odwoławczym z nieodpłatnej pomocy prawnej udzielanej tylko przez jednego adwokata
albo radcę prawnego, albo osobę, o której mowa w art. 69f ust. 1 pkt 2.
– 39 –
Art. 69h. 1. Cudzoziemiec uprawniony okazuje adwokatowi, radcy prawnemu albo
osobie, o której mowa w art. 69f ust. 1 pkt 2, przed udzieleniem nieodpłatnej pomocy
prawnej, dokument potwierdzający tożsamość i oryginał decyzji, o której mowa
w art. 69e ust. 1 pkt 1.
2. Do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej konieczne jest udzielenie przez
cudzoziemca uprawnionego adwokatowi, radcy prawnemu albo osobie, o której mowa w
art. 69f ust. 1 pkt 2, pełnomocnictwa na piśmie.
3. Pełnomocnictwo, o którym mowa w ust. 2, obejmuje z samego prawa
umocowanie do udzielenia dalszego pełnomocnictwa adwokatowi, radcy prawnemu
albo osobie, o której mowa w art. 69f ust. 1 pkt 2.
4. Adwokat, radca prawny albo osoba, o której mowa w art. 69f ust. 1 pkt 2,
zamieszczają niezwłocznie na oryginale decyzji, o której mowa w art. 69e ust. 1 pkt 1,
klauzulę o podjęciu się w określonej dacie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej
cudzoziemcowi wskazanemu jako adresat decyzji.
Art. 69i. 1. Szef Urzędu zawiera z okręgowymi radami adwokackimi i radami
okręgowymi izby radców prawnych porozumienia w sprawie udzielania nieodpłatnej
pomocy prawnej, określające w szczególności:
1)
liczbę adwokatów i radców prawnych, którzy będą udzielać nieodpłatnej pomocy
prawnej na obszarze ich działania, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia
możliwie szerokiego dostępu cudzoziemców uprawnionych do nieodpłatnej
pomocy prawnej;
2)
zobowiązanie dziekanów okręgowej rady adwokackiej i rady okręgowej izby
radców prawnych do imiennego wskazywania adwokatów i radców prawnych
wyznaczonych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej.
2. Dziekani okręgowych rad adwokackich i rad okręgowych izb radców prawnych
wskazują Szefowi Urzędu corocznie, do dnia 30 listopada, adwokatów i radców
prawnych wyznaczonych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej.
Art. 69j. 1. Adwokat i radca prawny dokumentują na karcie nieodpłatnej pomocy
prawnej każdy przypadek udzielenia cudzoziemcowi uprawnionemu nieodpłatnej
pomocy prawnej przez podanie informacji dotyczących:
1)
daty i numeru decyzji, o której mowa w art. 69e ust. 1 pkt 1;
2)
okresu, w którym nieodpłatna pomoc prawna była udzielana;
3)
korzystania z usług tłumacza.