Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o języku polskim oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

3

(np. płeć, wiek, kraj zamieszkania, obywatelstwo). Informacje te zostaną zachowane w bazie
do celów statystycznych.
Źostęp do bazy danych nie będzie publiczny. Podmioty uprawnione będą miały dostęp tylko
do danych wprowadzonych przez siebie, dostęp do wszystkich danych będzie miała tylko
Komisja (i obsługujące ją Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej).
Poza dostarczeniem Komisji danych dotyczących liczby uczestników poszczególnych
egzaminów, baza dostarczy informacji pozwalających Komisji prowadzić statystyki,
a w rezultacie sprawniej koordynować i nadzorować działanie systemu certyfikacji.

Przewiduje się zobowiązanie podmiotów uprawnionych do publikacji podstawowych danych
dotyczących organizowanych przez siebie egzaminów. Poza terminami egzaminów, podmioty
powinny udostępnić informację na temat dokumentów, którymi powinna legitymować się
osoba przystępująca do egzaminu. Chociaż konieczność udostępnienia obu ww. informacji
wydaje się oczywista, to należy zwrócić uwagę na fakt, że w różnych krajach,
reprezentujących różne kultury sposób dokumentowania tożsamości i ewidencjonowania
ludności jest inny.
Podobnie, choć obecnie posiadanie strony internetowej przez podmioty prowadzące
działalność gospodarczą jest standardem, nie należy wykluczać sytuacji, w której ze względu
na uwarunkowania techniczne, ekonomiczne czy polityczne prowadzenie takiej strony, lub
dostęp do niej może być ograniczony lub niemożliwy. W związku z możliwością wystąpienia
tego rodzaju trudności, projekt rozporządzenia zobowiązuje podmioty uprawnione do
publikacji ww. informacji o terminach egzaminów i dokumentach tożsamości również
w swojej siedzibie.

W celu zapewnienia rzetelności i jednakowego standardu egzaminowania projekt
szczegółowo określa warunki jakie powinny spełniać pomieszczenia przeznaczone do
przeprowadzenia egzaminu. Regulacje dotyczące pomieszczeń mają z jednej strony
zagwarantować optymalne warunki pracy zdających (konieczność odizolowania od hałasu,
odrębne pomieszczenie do przeprowadzenia części ustnej egzaminu) z drugiej zaś umożliwić
rzetelne sprawdzenie wiedzy osób zdających (regulacja wskazuje na konieczność zapewnienia
oddzielnych stanowisk pracy, zapewniających samodzielność).
W tym miejscu należy wskazać na regulacje związane z koniecznością zapewnienia
rzetelności oceny wiedzy osób egzaminowanych:
4

– zakaz korzystania i wnoszenia urządzeń teleinformatycznych, telekomunikacyjnych
i materiałów pomocniczych – już samo wniesienie urządzenia lub materiału, dające podstawę
do domniemania chęci użycia, może skutkować sankcją w postaci zakończenia egzaminu,
– zakaz porozumiewania się z innymi uczestnikami egzaminu – również tutaj sankcjonuje się
sam fakt porozumiewania się, brak jest obowiązku udowodnienia celu w jakim nawiązano
kontakt,
– zakaz komentowania zadań i udzielania wyjaśnień dotyczących sposobu rozwiązania zadań
– projektowana regulacja zakazuje informowania tylko o sposobie rozwiązania zadań, od
którego należy odróżnić np. informacje o sposobie wprowadzania danych.

Wskazano ponadto, na konieczność zapewnienia sprzętu technicznego umożliwiającego
prawidłowe przeprowadzenie części egzaminu sprawdzającej umiejętność rozumienia ze
słuchu. Regulacja ta zobowiązuje do zapewnienia takiego sprzętu, który nie tylko będzie
służył do odtworzenia dźwięku z danego rodzaju nośnika, ale zapewni odtworzenie
stwarzające optymalne warunki egzaminowania (np. właściwa jakość i głośność dźwięku).

Komisja przekazuje podmiotom uprawnionym zestawy egzaminacyjne w liczbie zgodnej
z danymi zawartymi w bazie danych osób zamierzających przystąpić do egzaminu. Projekt
rozporządzenia zobowiązuje Komisję do opisania i opieczętowania pakietu zawierającego
zestawy egzaminacyjne co ma służyć zarówno identyfikacji zawartości pakietu jak również
weryfikacji jego nienaruszoności.
Zobowiązuje się Komisję do przekazania zestawów egzaminacyjnych, pozostawiając
jednocześnie wybór sposobu ich dostarczenia do podmiotów uprawnionych. Projekt zawiera
wskazanie możliwości współpracy w tym zakresie z polskimi placówkami dyplomatycznymi.
Rodzaj tej współpracy również nie podlega regulacji.

Prawidłowy przebieg egzaminu powinien zostać zapewniony przez komisję egzaminacyjną
pracującą pod kierownictwem przewodniczącego (zgodnie z regulacją zawartą w projekcie
ustawy – przewodniczącym może być tylko egzaminator wpisany na listę prowadzoną przez
Komisję). Jego zadaniem jest wskazanie planowanego przebiegu egzaminu, poinformowanie
o konsekwencjach niezastosowania się do, wskazanego powyżej, zakazu korzystania
z pomocy w rozwiązaniu zestawu egzaminacyjnego, określenia czasu rozpoczęcia
i zakończenia poszczególnych części egzaminu oraz sposobu wprowadzania danych do
zestawu egzaminacyjnego.
5

W projekcie wskazano, że poza możliwością przerwania egzaminu poszczególnym jego
uczestnikom (co ma charakter sankcji) przewodniczący będzie uprawniony do przerwania
egzaminu w stosunku do wszystkich zdających jeśli występujące okoliczności będą miały
wpływ na wynik pracy wszystkich zdających. Z uwagi na szeroki zakres takich okoliczności
nie wskazano na konkretne sytuacje, których wystąpienie może skutkować przerwaniem
egzaminu. W omawianym zakresie projekt wskazuje na dwie grupy zdarzeń:
– zakłócenie przebiegu egzaminu przez członków komisji egzaminacyjnej, jeżeli zdarzenie
takie ma wpływ na prawidłowe przeprowadzenie egzaminu,
–
wystąpienie
nieprzewidzianego
zdarzenia,
uniemożliwiającego
prawidłowe
przeprowadzenie egzaminu.

Jednym z przewidzianych w ustawie i rozporządzeniu środków mających na celu zapewnienie
jednakowego standardu organizowania i przebiegu egzaminu w każdym z podmiotów
uprawnionych jest szczegółowa regulacja sposobu dokonania przez komisję egzaminacyjną
sprawdzenia i oceny prac egzaminacyjnych. W związku z powyższym, w akcie
wykonawczym wskazane zostaną m. in. sposób oznaczenia wyniku zdającego, warunek
zdania egzaminu czy sposób ustalania oceny łącznej. Na tym etapie pracy komisja
egzaminacyjna posługiwać się będzie kryteriami ustalania wyników egzaminu oraz ocenami
wskazanymi i publikowanymi przez Komisję na jej stronie internetowej.

Po zakończonym egzaminie komisja egzaminacyjna sporządza protokół z jego przebiegu
zawierający, wymienione w projekcie rozporządzenia, dane szczegółowo opisujące jego
przebieg. Sporządzony protokół (wraz z załącznikami – pracami egzaminacyjnymi
i oświadczeniami członków komisji egzaminacyjnej o ich bezstronności) przekazywany jest
podmiotowi uprawnionemu, który zobowiązany jest do przekazania protokołu Komisji.
Należy zauważyć, że do przekazania elektronicznej wersji protokołu, bezpośrednio do
Komisji i to w dniu jego sporządzenia zobowiązany jest również przewodniczący komisji
egzaminacyjnej. Rozwiązanie to ma wykluczyć możliwość ingerencji podmiotu
uprawnionego w treść protokołu (ingerencja może polegać na usunięciu informacji mogących
dyskredytować podmiot uprawniony jako organizatora egzaminu np. wskazanie
nieprawidłowości w zakresie współpracy członków komisji egzaminacyjnej, wskazanie
zakłóceń w przebiegu egzaminu itp.).

6

Projekt rozporządzenia wyodrębnia dwa sposoby dostarczenia zainteresowanym certyfikatów
poświadczających znajomość języka polskiego jako obcego:
– osobom, które pomyślnie zdały egzamin certyfikat przekazywany jest przez podmiot
uprawniony, po wcześniejszym otrzymaniu go od Komisji. Źane na temat liczby certyfikatów
oraz poziomu, na którym należy je wydać Komisja otrzymuje wraz z protokołem z egzaminu,
– osobom, które zostały zwolnione z konieczności złożenia egzaminu certyfikat przekazuje
bezpośrednio Komisja na wniosek tych osób. W tym przypadku żaden z podmiotów
uprawnionych nie jest zaangażowany w proces uzyskania uprawnienia do uzyskania
certyfikatu dlatego nie przewiduje się pośredniczenia żadnego z tych podmiotów.

Rozporządzenie określi wzór certyfikatu.


Źata sporządzenia
Nazwa projektu
Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 9.03.2015 r.

w sprawie egzaminów z języka polskiego jako obcego
ródło: ustawa o zmianie ustawy o języku
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
polskim
oraz
ustawy
o
organizacji
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza
Stanu lub Podsekretarza Stanu
Zalecenia ALTE wydane w ramach audytu
Źr hab. Źaria Lipińska-Nałęcz
z 2008 r.
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Nr w wykazie prac legislacyjnych Rady
Marek Korowajczyk, Zastępca Źyrektora Źepartamentu Współpracy Ministrów:
Międzynarodowej, tel: 22 52 92 266,

e-mail: marek.korowajczyk@nauka.gov.pl

OCźNA SKUTKÓW RźżULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Celem wydania projektowanego rozporządzenia jest w szczególności:

1. Zapewnienie sposobu ustalenia zapotrzebowania na egzamin.
2. Konieczność zapewnienia jednolitego standardu organizowania egzaminów.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
1. Ustalenie zapotrzebowania na egzamin zostanie zapewnione przez skoordynowania działań Komisji do Spraw
Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, podmiotów uprawnionych do organizowania egzaminu oraz
osób zainteresowanych przystąpieniem do egzaminu. Przewiduje się, że osoby zainteresowane wolę przystąpienia przekażą
wybranemu podmiotowi uprawnionemu. Ponadto osoba ta udzieli podmiotowi informacji dotyczących na temat swoich
danych osobowych, a także uiści opłatę za przystąpienie do egzaminu (w wysokości wskazanej przez podmiot uprawniony)
i opłatę za wydanie certyfikatu. Pozyskane środki podmiot uprawniony przeznaczy na pokrycie kosztów związanych ze
zorganizowaniem egzaminu, natomiast dane osobowe przekazane przez osoby zainteresowane zostaną wprowadzone do
elektronicznej bazy. Podmioty uprawnione będą miały możliwość zdalnego wprowadzenia danych, do których bezpośredni
dostęp uzyska Komisja. Celem prowadzonej przez Komisję bazy (obsługiwana będzie przez Biuro Uznawalności
Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej) będzie sprawne dostarczenie Komisji informacji dotyczących liczby osób
zamierzających przystąpić do egzaminów na poszczególnych poziomach, danych osobowych niezbędnych do wydania
certyfikatu oraz informacji niezbędnych do prowadzenia statystyk. Na podstawie danych przekazanych przez podmioty
uprawnione Komisja przekaże tym podmiotom zestawy zadań egzaminacyjnych niezbędne do przeprowadzenia egzaminu
na poszczególnych poziomach.
2. Zapewnienie jednolitego standardu organizacyjnego zapewnione będzie przez określenie jednolitych i szczegółowych
zadań podmiotów uprawnionych w tym zakresie. Projekt rozporządzenia wskazuje na obowiązki informacyjne podmiotów
(publikacja informacji dotyczących terminów egzaminów, dokumentów, których okazanie będzie niezbędne przed
przystąpieniem do egzaminu). Wskazuje się na sposób zapewnienia warunków lokalowych i technicznych, które umożliwią
prawidłowe przeprowadzenie egzaminu. Określone zostaną jednolite reguły dotyczące sposobu przeprowadzenia egzaminu
(m. in. ilość części egzaminu i ich długość), zadania komisji egzaminacyjnej, sposób dokonania oceny prac
egzaminacyjnych, standardy wymagań dla poszczególnych poziomów biegłości językowej (skala przyjęta przez Radę
źuropy), jednolity wzór certyfikatu. Szczegółowa regulacja tak wielu aspektów związanych z organizowaniem
i przeprowadzaniem egzaminów ma zapewnić łatwiejszą kontrolę prawidłowości działań podmiotów zaangażowanych
w proces, ułatwią wprowadzanie usprawnień, zwiększą zaufanie do polskich certyfikatów wydawanych w wyniku jasno
i szczegółowo określonej procedury.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OźCŹ/Uź?
Analizie procesu certyfikacji znajomości języka poddane zostały systemy prawne: Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii,
Włoch i Szwecji.
System centrów egzaminacyjnych ma charakter zdecentralizowany – egzaminy są przeprowadzane zarówno przez oficjalne
przedstawicielstwa instytucji publicznych jak i przez licencjonowane centra egzaminacyjne; odnosząc się w tym zakresie do
instytucji działających w Polsce można stwierdzić, że centra funkcjonują najczęściej przy uczelniach oraz szkołach
językowych; rolą instytucji publicznej jest natomiast koordynowanie procesu certyfikacji, w tym dostarczanie materiałów
oraz nadzorowanie procesu prowadzenia egzaminów;
Certyfikaty można uzyskiwać zazwyczaj na wszystkich poziomach biegłości w skali przyjętej przez Radę źuropy (tj. od A1
do C2), ewentualnie z wyjątkiem poziomu najniższego lub najwyższego; w części krajów dodatkowo istnieją
specjalistyczne egzaminy dla kandydatów na studia (Niemcy, Szwecja), a w przypadku największych krajów są także
dostępne równoważne certyfikaty w wersji „junior”, w których tematy egzaminacyjne są dopasowane do wieku zdających;
Opłaty egzaminacyjne za egzaminy na tym samym poziomie biegłości językowej są zróżnicowane w zależności od kraju,
w którym przeprowadzany jest egzamin, niemniej różnice te są niewielkie i zazwyczaj niższe stawki obowiązują w mniej