Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Serbii o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej oraz innego rodzaju przestępczości, podpisanej w Warszawie dnia 7 listopada 2011 r.

o Straży Granicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1402) oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja
2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r.
Nr 29, poz. 154, z późn. zm.). Ponadto organy właściwe do wykonywania Umowy, zgodnie z
art. 2 ust. 3, będą uprawnione do wymiany oficerów łącznikowych, zawierania ze swoimi
partnerami porozumień wykonawczych do Umowy, w których to porozumieniach będą mogły
określać szczegółowe kierunki, zakres i formy współpracy, a w razie potrzeby odbywać
konsultacje w celu usprawnienia współpracy między Stronami.
Zgodnie z postanowieniami art. 3 Umowy właściwe organy będą zapewniać ochronę
przekazywanych wzajemnie informacji niejawnych, zgodnie z wymaganiami określonymi
przez właściwy organ Strony przekazującej, co zabezpieczy przekazane informacje niejawne
przed udostępnieniem Stronie trzeciej. W art. 3 zamieszczono również tabelę, w której zostały
wskazane odpowiadające sobie wzajemnie klauzule tajności w zakresie informacji
niejawnych. Umowa reguluje także kwestię udostępniania przez Strony Umowy informacji
niejawnych przekazywanych sobie wzajemnie podmiotom państw trzecich oraz właściwym
organizacjom międzynarodowym, wyłącznie za pisemną zgodą właściwego organu Strony
przekazującej. Ponadto Umowa stanowi również zasady postępowania w przypadku
ujawnienia lub narażenia przekazywanych informacji niejawnych na ujawnienie.
W art. 4 oraz art. 5 określono zasady postępowania z przekazywanymi danymi
osobowymi mające zapewnić należytą ich ochronę. Zgodnie z tymi regulacjami
przekazywanie i wykorzystywanie danych osobowych nastąpi wyłącznie w celu i na
warunkach określonych przez właściwe organy Strony przekazującej. Strony będą również
informować się, na wniosek którejkolwiek z nich, o sposobie wykorzystania przekazanych
danych osobowych, a także o wyniku sprawy. Strony zobowiązują się również do uzyskania
wzajemnej zgody na udostępnianie przekazywanych danych osobowych innym podmiotom.
Ponadto Strony odpowiadają za prawdziwość przekazywanych danych osobowych oraz
zobowiązują się do usunięcia ich ze zbiorów informatycznych, kiedy przestaną służyć celowi,
w jakim zostały przekazane. Strony zapewniają sobie również wzajemną ochronę
przekazywanych danych osobowych, w szczególności przed dostępem do nich osób
nieuprawnionych oraz przed nieuprawnionymi zmianami i ich ujawnieniem.
W art. 5 wskazano, że Strony będą przekazywać sobie wzajemnie, w uzasadnionych
przypadkach, dane osobowe sprawców przestępstw oraz inne informacje niezbędne w celu
zwalczania przestępczości zorganizowanej. Ustalono także, że w celu realizacji Umowy
właściwe organy Umawiających się Stron będą na wniosek właściwego organu drugiej
3

Umawiającej się Strony podejmować wspólnie uzgodnione działania i czynności policyjne,
bez zbędnej zwłoki. Prowadzenie „wspólnie uzgodnionych działań i czynności policyjnych”
zostało ograniczone wyłącznie dla celu realizacji współpracy, o której mowa w art. 1, który
zawiera regulację Umowy dotyczącą zakresu współpracy, tj. katalog najpoważniejszych
przestępstw objętych współpracą Stron (ust. 1) oraz działania w zakresie poszukiwań osób
i przedmiotów, a także zapewnienia bezpieczeństwa publicznego (ust. 2). Postanowienie
art. 5 pkt 2 jest szczególnie istotne, gdyż pozwala na prowadzenie działań i czynności
policyjnych, których celem będzie zapobieganie i wykrywanie sprawców najpoważniejszych
przestępstw. Należy podkreślić, że regulacja zawarta w art. 5 pkt 2 dotycząca „wspólnych
uzgodnionych działań i czynności policyjnych” odnosi się tylko i wyłącznie do materii
określonej zakresem przedmiotowym art. 1. Przepis ten określa i jednocześnie zawęża zakres
współpracy, o którym mowa również w art. 5 pkt 2, do działań i czynności zgodnych
z własnym prawem wewnętrznym. W związku z faktem, że przedmiotem regulacji
art. 5 pkt 2 są „wspólnie uzgodnione działania i czynności policyjne”, aktem prawnym
wyznaczającym zakres i formę ww. działań i czynności będzie ustawa z dnia 6 kwietnia
1990 r. o Policji. Ustawa ta reguluje materię dotyczącą przeprowadzania czynności
operacyjno-rozpoznawczych, wśród których, w kontekście przedmiotowej Umowy,
w szczególności należy wymienić: obserwację, operacje pod przykryciem i przesyłkę
niejawnie nadzorowaną. W odniesieniu do regulacji, o której mowa w art. 5 pkt 2, istotnym
pozostają również przepisy art. 11 niniejszej Umowy, stanowiące, że jeżeli Strona uzna, że
wykonanie wniosku, o którym mowa między innymi w art. 5 pkt 2, mogłoby naruszyć
suwerenność jej Państwa, zagrażać jego bezpieczeństwu bądź innym istotnym interesom albo
też naruszałoby zasady jego porządku prawnego, może odmówić częściowo lub całkowicie
współpracy bądź uzależnić ją od spełnienia określonych warunków. Art. 11 pełni zatem
funkcję gwarancyjną i stanowi „dopełnienie” art. 1 ust. 1, którego przepis wskazuje, iż
współpraca Stron będzie zgodna z ich prawem wewnętrznym. Przedmiotem Umowy jest
przede wszystkim wymiana informacji, ale także współpraca naukowo-techniczna oraz
wymiana doświadczeń. Wspólne działania i czynności policyjne, o których mowa w art. 5
pkt 2 Umowy, podejmowane na wniosek w celu zapobiegania i wykrywania sprawców
przestępstw wskazanych w art. 1 ust. 1 i 2, mają na celu „ułatwianie” podejmowania
powyższych form współpracy oraz ich „uzupełnianie” w niezbędnym zakresie, służąc
doskonaleniu przedmiotowej współpracy. W związku z powyższym podkreślenia wymaga
fakt, że w przypadku uszczególnienia form współpracy, konsekwentnie będą miały
zastosowanie przepisy polskie, m.in. ustawa o Policji.
4

Art. 6 oraz art. 7 dotyczą wymiany informacji między Stronami. Przy czym art. 6
odnosi się do wymiany informacji w związku z działalnością terrorystyczną, aktami
terrorystycznymi, grupami terrorystycznymi, ich członkami oraz metodami, które stosują,
natomiast art. 7 dotyczy wymiany informacji o międzynarodowych grupach przestępczych,
osobach kierujących ich działaniem oraz powiązaniach z innymi grupami przestępczymi, jak
również metodach ich działania oraz środkach przez nich wykorzystywanych.
W art. 8 znajdują się regulacje odnoszące się do współpracy przy przekazywaniu
informacji służących do zwalczania i zapobiegania przestępstw, takich jak: nielegalne
przekraczanie granicy państwowej, organizowanie nielegalnej migracji, a także kwestie
generalnej wymiany informacji i doświadczeń w zakresie kontroli zjawisk migracyjnych.
Ponadto art. 9 (łącznie z art. 1 ust. 1 pkt 13) niezależnie od informacji wymienionych
w art. 5 Umowy, precyzuje wymianę informacji między Stronami w zakresie dotyczącym
obrotu środkami odurzającymi, prekursorami i substancjami psychotropowymi.
Art. 11 stanowi natomiast, że każda ze Stron jeśli uzna, że wykonanie wniosku lub
przekazywanie informacji w ramach współpracy między Stronami narusza jej suwerenność,
istotne interesy czy też zasady jej porządku prawnego, może odmówić współpracy.
W art. 10 została uregulowana współpraca naukowo-techniczna oraz szkoleniowa
między Stronami. Współpraca ta będzie dotyczyć między innymi: wymiany doświadczeń
i metod zwalczania przestępczości zorganizowanej, wymiany wyników prac badawczych
z dziedziny kryminalistyki i kryminologii oraz wymiany ekspertów i literatury fachowej.
W dalszych postanowieniach Umowy Strony ustalają, że koszty związane z realizacją
Umowy ponosi ta umawiająca się Strona, na terytorium której koszty te powstały, chyba że
Umawiające się Strony postanowią inaczej. Językiem roboczym współpracy w związku
z wykonywaniem Umowy będzie język angielski. Umawiające się Strony mogą również
porozumiewać się w swoich językach urzędowych, czyli polskim oraz serbskim.

W Umowie przewidziano tryb rozwiązywania sporów dotyczących interpretacji jej
postanowień, procedurę wejścia w życie, czas obowiązywania oraz tryb wypowiadania
przedmiotowej Umowy, jak również możliwość zawierania porozumień wykonawczych.

Wejście w życie Umowy nie spowoduje skutków finansowych dla podmiotów sektora
finansów publicznych w postaci zmniejszenia ich dochodów lub zwiększenia ich wydatków,
ani dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa w stosunku do przewidzianych
w danej części budżetowej. Z uwagi na fakt, że podstawowym celem Umowy jest
5

eliminowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa publicznego oraz porządku publicznego, a także
zwalczanie przestępczości międzynarodowej i wykrywanie przestępstw, zawarcie Umowy
spowoduje pozytywne skutki gospodarczo-społeczne, wzrośnie pewność dwustronnego
obrotu gospodarczego między zainteresowanymi podmiotami, a także zwiększy się
bezpieczeństwo stosunków gospodarczych, które są jednym z priorytetów we współpracy
dwustronnej między Stronami Umowy. Z uwagi na spodziewane w dalszej perspektywie
przystąpienie Republiki Serbii do Unii Europejskiej oraz fakt członkostwa Rzeczypospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej, wskazane jest, aby właściwe organy Stron Umowy
współpracowały w jak najszerszym zakresie określonym Umową. Współpraca organów
właściwych do wykonywania Umowy może przynieść wymierne skutki społeczne
i gospodarcze w postaci eliminowania zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego
oraz przeciwdziałania i zapobiegania zagrożeniom związanym z przestępczością.
Podejmowanie działań w tym obszarze jest szczególnie ważne z uwagi na skutki społeczne
dotyczące obywateli Rzeczypospolitej Polskiej przebywających w Republice Serbii, a także
w państwach sąsiadujących z Republiką Serbii. Z tego względu zacieśnienie współpracy służb
obu Państw, w szczególności policyjnych, jest istotnym czynnikiem w relacjach
dwustronnych.

Przedmiotowa Umowa nie zawiera postanowień sprzecznych z obowiązującymi
ustawami, a czynności mające na celu realizację jej postanowień wykonywane są w sposób
określony prawem wewnętrznym każdej z Umawiających się Stron.
Dla wykonywania Umowy nie jest konieczne przyjęcie żadnych dodatkowych
środków prawnych.
Przedmiotowa Umowa zawiera postanowienia kwalifikujące się do bezpośredniego
stosowania, które po dokonaniu ratyfikacji Umowy oraz jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej staną się częścią krajowego porządku prawnego.
Umowa podlega ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ze względu na to,
że zachodzą przesłanki przewidziane w art. 89 ust. 1 pkt 2 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, dotyczące ingerencji przepisów w sferę praw i wolności obywatelskich oraz spraw
uregulowanych w ustawie.
6