Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2015

Ministerstwo Sprawiedliwości
Minister Sprawiedliwości kieruje działem administracji rządowej Sprawiedliwość, który obejmuje sprawy
sądownictwa w zakresie spraw niezastrzeżonych odrębnymi przepisami do kompetencji innych organów
państwowych i z uwzględnieniem zasady niezawisłości sędziowskiej, wykonywania kar oraz środków
wychowawczych i środka poprawczego orzeczonego przez sądy oraz pomocy postpenitencjarnej, a także
tłumaczy przysięgłych. Minister Sprawiedliwości jako organ właściwy do spraw sprawiedliwości zapewnia
przygotowanie projektów kodyfikacji prawa cywilnego, w tym prawa rodzinnego oraz prawa karnego.
Ministrowi Sprawiedliwości podlega Centralny Zarząd Służby Więziennej. Minister Sprawiedliwości jest
dysponentem dwóch części budżetowych: 15 – Sądy powszechne oraz 37 – Sprawiedliwość, z których finansuje
realizację 12 zadań budżetowych (w tym 4 zadań jako organ wiodący) w ramach 7 funkcji państwa.
W ramach funkcji 18. Sprawiedliwość zadania Ministra Sprawiedliwości dotyczą przede wszystkim
sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy powszechne, wykonywania kary pozbawienia wolności
i tymczasowego aresztowania, przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości wśród nieletnich i stworzenia
warunków do powrotu nieletnich do normalnego życia, wsparcia wymiaru sprawiedliwości oraz obrotu
gospodarczego. Wydatki na realizację zadań Ministra Sprawiedliwości ujmowane są również m.in. w funkcji
3. Oświata i wychowanie w zakresie zapewnienia wykwalifikowanej kadry sędziowskiej i prokuratorskiej oraz
doskonalenia zawodowego pracowników sądów i prokuratury (przez Krajową Szkołę Sądownictwa
i Prokuratury), a także w funkcji 22. Planowanie strategiczne oraz obsługa administracyjna i techniczna.
Oprócz wydatków budżetowych finansowanych z części budżetowych 15 i 37 realizacja zadań Ministra
Sprawiedliwości będzie również finansowana ze środków dwóch państwowych funduszy celowych, tj. Funduszu
Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości,
a także Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy, którego
dysponentem jest Dyrektor Generalny Służby Więziennej. Zadania Ministra Sprawiedliwości będą również
realizowane przez państwową osobę prawną – Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury oraz sześć instytucji
gospodarki budżetowej (tj. Bałtycką Instytucję Gospodarki Budżetowej BALTICA, Podkarpacką Instytucję
Gospodarki Budżetowej CARPATIA, Mazowiecką Instytucję Gospodarki Budżetowej MAZOVIA, Zachodnią
Instytucję Gospodarki Budżetowej PIAST, Pomorską Instytucję Gospodarki Budżetowej POMERANIA oraz
Centrum Zakupów dla Sądownictwa Instytucję Gospodarki Budżetowej).
W ramach działalności Ministra Sprawiedliwości wyodrębniono dwa zadania priorytetowe. Zadanie
18.1. Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez sądy powszechne i wojskowe realizowane jest przez
niezależne i niezawisłe sądy. Proces sprawowania wymiaru sprawiedliwości prowadzony jest przez
wykwalifikowaną kadrę sędziowską, wspieraną przez wyspecjalizowaną kadrę poza-orzeczniczą, tj. urzędników
sądowych i asystentów sędziego. Równolegle do działalności orzeczniczej, sądy realizują również ustawowo
określone czynności z zakresu ochrony prawnej (sprawy realizowane przez referendarzy sądowych), jak również
zadania leżące we właściwości kuratorskiej służby sądowej, które związane są bezpośrednio z wykonywaniem
orzeczeń sądowych. Zadanie to wpisuje się w Strategię Rozwoju Kraju 2020 (w priorytetowy kierunek
interwencji I.3.1. Poprawa skuteczności wymiaru sprawiedliwości) oraz Strategię Sprawne Państwo 2020
(w szczególności w cel 6. Skuteczny wymiar sprawiedliwości i prokuratura: 6.1. Usprawnienie sądownictwa,
152
6.2. Zwiększenie sprawności i skuteczności egzekucji sądowej, 6.5 Rozpowszechnienie alternatywnych metod
rozwiązywania sporów).
Drugim zadaniem priorytetowym Ministra Sprawiedliwości jest zadanie 18.4. Wykonywanie kary
pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania, którego realizacja – poprzez zapewnienie odpowiednich
warunków do wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania oraz zabezpieczenie
bezpieczeństwa społecznego poprzez izolację osób tymczasowo aresztowanych i skazanych na karę pozbawienia
wolności – wiąże się ściśle z realizacją ustawowych obowiązków nałożonych na Ministra Sprawiedliwości.
Zadanie to ma charakter ciągły, a jego realizacja stanowi jeden z podstawowych obowiązków państwa,
obejmujący organizację i funkcjonowanie jednostek więziennictwa. Zadanie to wpisuje się w Strategię Rozwoju
Kraju 2020 (priorytetowy kierunek interwencji I.3.1. Poprawa skuteczności wymiaru sprawiedliwości) oraz
Strategię Sprawne Państwo 2020 (w kierunek interwencji: 6.3. Nowoczesna i efektywna probacja).
Zestawienie mierników dla głównych zadań Ministra Sprawiedliwości, w tym finansowanych ze środków
jednostek nadzorowanych, zamieszczono w poniższej tabeli.
Mierniki głównych zadań Ministra Sprawiedliwości (w tym jednostek nadzorowanych)
Wartość
Nazwa zadania
Miernik
Bazowa
PW 2014 r.
2015 r.
2016 r.
2017 r.
18.1 Sprawowanie wymiaru
Wskaźnik opanowania
sprawiedliwości przez sądy
96,1
100,7
98,7
99,7
100
wpływu spraw (ogółem)
powszechne i wojskowe
18.4. Wykonywanie kary
Odsetek skazanych objętych
pozbawienia wolności i
oddziaływaniami
64,7
62,0
62,5
62,5
63,0
tymczasowego aresztowania
resocjalizacyjnymi (w %)
18.5. Przeciwdziałanie
demoralizacji i przestępczości
Powrotność wychowanków
wśród nieletnich i stworzenie
zakładów poprawczych na
48,95
48,7
48,45
48,2
48,0
warunków do powrotu
drogę przestępstwa (w %)
nieletnich do normalnego życia
Średni czas egzekucji umów
18.6. Wsparcie wymiaru
w sporach handlowych na
sprawiedliwości oraz obrotu
drodze sądowej (wg
685
685
685
650
650
gospodarczego
metodologii Banku
Światowego), (w dniach)

Powyższe mierniki mają charakter kluczowy z punktu widzenia ustawowych zadań Ministra Sprawiedliwości
oraz celów wynikających z dokumentów strategicznych w obszarze szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości.
Wskaźnik opanowania wpływu spraw został wybrany przez CEPEJ (European Commission for the Efficiency of
Justice), jako jeden z podstawowych, uniwersalnych wskaźników na potrzeby monitorowania sprawności
sądownictwa na poziomie europejskim. CEPEJ zalecił państwom członkowskim, które dotychczas nie
monitorowały wartości takiego wskaźnika, zorganizowanie systemu gromadzenia i przetwarzania informacji
statystycznych dotyczących sądownictwa w sposób pozwalający na dostarczanie informacji umożliwiających
jego wyliczanie m.in. w celu przeprowadzenia porównań międzynarodowych. Adekwatność miernika do celu,
sformułowanego jako zapewnienie obywatelom konstytucyjnego prawa do sądu, należy rozpatrywać w aspekcie
sprawnościowego funkcjonowania sądów. Zapewnienie rzeczywistego prawa do sądu może bowiem mieć
miejsce wyłącznie w ramach sprawnie działającego wymiaru sprawiedliwości, co przejawia się w rozpatrywaniu
spraw bez zbędnej zwłoki. Opanowanie bieżącego wpływu spraw jest zatem kluczowe dla realizacji celu.
Osiągnięcie wartości miernika przekraczającej 100 będzie oznaczało opanowanie większej liczby spraw niż

153
wpłynęło w danym roku do sądów, co oznacza w ujęciu statystycznym, opanowanie bieżącego wpływu spraw
i likwidację części zaległości sądowych. Miernik „Odsetek skazanych objętych oddziaływaniami
resocjalizacyjnymi” obrazuje z kolei udział skazanych w programach resocjalizacyjnych poprzez zatrudnienie,
nauczanie, terapie, itp. Ponadto wskazuje on na zaangażowanie Służby Więziennej w realizację celu, jakim jest
zapewnienie bezpieczeństwa społecznego poprzez izolację osób tymczasowo aresztowanych i skazanych na karę
pozbawienia wolności oraz resocjalizację osadzonych. Działania objęte miernikiem wynikają zarówno
z ustawodawstwa krajowego (z Kodeksu karnego wykonawczego, ustawy o Służbie Więziennej), jak i zaleceń
ujętych w Regułach Minimalnych ONZ i Europejskich Regułach Więziennych z 2006 r. Celem prowadzenia
oddziaływań resocjalizacyjnych jest umożliwienie osadzonym przezwyciężenia trudnych sytuacji, których nie są
w stanie pokonać, wykorzystując własne zasoby i możliwości. W ramach tych działań podejmowane są kroki
zmierzające do usamodzielnienia tych osób oraz integracji ze środowiskiem zewnętrznym. Wszelkie
prowadzone zajęcia resocjalizacyjne dla osadzonych mają za zadanie łagodzenie negatywnych skutków
długotrwałej izolacji i marginalizacji, umożliwiają uczestnikom odnalezienie się w nowej rzeczywistości
pełnienia akceptowanych przez środowisko zewnętrzne ról społecznych, przeciwdziałają wykluczeniu
społecznemu oraz kształtują i umacniają prospołeczne postawy. Dąży się w ten sposób do uzyskania jak
największej wartości miernika, a efektem docelowym ma być zminimalizowanie powrotu do przestępstwa, a co
za tym idzie zapewnienie spokoju i ładu społecznego. Miernik „Powrotność wychowanków zakładów
poprawczych na drogę przestępstwa” pośrednio umożliwia badanie efektów realizowanych w tych placówkach
oddziaływań wychowawczych wobec nieletnich. Na wartość miernika wpływają także w istotny sposób inne
czynniki, które są poza zakresem działalności zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, jak np.
możliwość znalezienia pracy, mieszkania, presja środowiska, itp. Powolny spadek wartości miernika będzie
oznaczał, że stworzenie placówkom lepszych warunków do działalności wychowawczej oraz oddziaływań
w zakresie przygotowania nieletnich do samodzielnego życia wpłynęło na ograniczenie zjawiska powrotności do
przestępstwa i zwiększyło skuteczność resocjalizacji. Potwierdzi również uzyskanie przez wychowanków
kompetencji społecznych w wyniku prowadzonych oddziaływań w zakresie usamodzielniania oraz
realizowanych szkoleń i kursów zawodowych w ramach prowadzonych projektów unijnych, a także wpłynie na
zmniejszenie przestępczości w kraju i poprawę bezpieczeństwa obywateli.
154
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Minister Administracji i Cyfryzacji kieruje czterema działami administracji rządowej, tj. działami:
− Administracja publiczna, który obejmuje m.in. sprawy administracji, w tym organizacji urzędów
administracji publicznej oraz procedur administracyjnych, reform i organizacji struktur administracji
publicznej, a także sprawy zespolonej administracji rządowej w województwie, podziału administracyjnego
państwa, koordynacji działań w zakresie zarządzania kryzysowego oraz usuwania i przeciwdziałania
skutkom klęsk żywiołowych, a także sprawy dotyczące geodezji i kartografii, czy zbiórek publicznych;
− Łączność, który obejmuje sprawy poczty i telekomunikacji;
− Informatyzacja, który obejmuje sprawy dotyczące informatyzacji administracji publicznej, systemów i sieci
teleinformatycznych administracji publicznej, technologii i technik informacyjnych, standardów
informatycznych, wspierania inwestycji w dziedzinie informatyki, rozwoju społeczeństwa informacyjnego
i przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu;
− Wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne, który obejmuje sprawy dotyczące stosunków
Państwa z kościołami i związkami wyznaniowymi oraz sprawy związane z zachowaniem i rozwojem
tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych, a także zachowaniem języka regionalnego.
Minister Administracji i Cyfryzacji jest dysponentem pięciu części budżetowych: 17 – Administracja publiczna,
26 – Łączność, 27 – Informatyzacja, 43 – Wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne oraz 80 –
Regionalne Izby Obrachunkowe, z których finansuje 16 zadań budżetowych (w tym 7 zadań jako organ
wiodący) w ramach 8 funkcji państwa.
Najszersze spektrum spraw dotyczących zadań państwa w sferach kluczowych dla Ministra Administracji
i Cyfryzacji realizowane jest w funkcji 16. Sprawy obywatelskie, w ramach której ujęte są zadania związane
z rozwojem e-administracji i nowoczesnego społeczeństwa cyfrowego, a także zadania systemowe związane ze
sprawami administracji publicznej i samorządów (w tym np. w zakresie dotyczącym działalności wojewodów
i funkcjonowania terenowej administracji rządowej oraz koordynacji współpracy ukierunkowanej na poprawę
warunków świadczenia usług przez jednostki samorządu terytorialnego). W ramach tej funkcji Minister
Administracji i Cyfryzacji wykonuje również zadania związane z utrzymywaniem stosunków Państwa
z Kościołem Katolickim, innymi kościołami i związkami wyznaniowymi, a także z zachowaniem i rozwojem
tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz języków regionalnych. Zadania Ministra
Administracji i Cyfryzacji realizowane są również w ramach funkcji 2. Bezpieczeństwo wewnętrzne
i porządek publiczny – obejmują one planowanie i koordynację działań na poziomie krajowym w zakresie
zarządzania kryzysowego, systemu powiadamiania ratunkowego, jak również usuwanie skutków klęsk
żywiołowych oraz realizację programów mających na celu zapobieganie ich występowaniu. Z kolei w ramach
funkcji 6. Polityka gospodarcza kraju Minister Administracji i Cyfryzacji odpowiada za tworzenie ram
prawnych zapewniających właściwe funkcjonowanie rynków telekomunikacyjnego i pocztowego, a także
wsparcie rozwoju nowoczesnych technik i technologii telekomunikacyjnych, które umożliwiają dostęp do coraz
większej oferty usług telekomunikacyjnych, a w szczególności do zwiększenia szerokopasmowego dostępu do
Internetu. Ze środków publicznych udzielane jest również finansowe wsparcie dla operatora wyznaczonego do
realizacji ustawowych obowiązków świadczenia usług powszechnych w celu zapewnienia dostępu do
powszechnych usług pocztowych, a także dotowanie usług pocztowych ustawowo zwolnionych z opłat. Funkcja

155
7. Gospodarka przestrzenna, budownictwo i mieszkalnictwo obejmuje natomiast zadania Ministra
Administracji i Cyfryzacji dotyczące geodezji i kartografii, w tym w szczególności nadzór i kontrolę w zakresie
przestrzegania i stosowania przepisów w tym obszarze, a także prowadzenie, gromadzenie, aktualizację
i udostępnianie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz budowę infrastruktury informacji
przestrzennej, zapewniającej użytkownikom dostęp do zbiorów danych i usług danych przestrzennych. Ponadto,
Minister Administracji i Cyfryzacji finansuje również realizację zadań Regionalnych Izb Obrachunkowych
w zakresie nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w ramach funkcji
1. Zarządzanie państwem, a także działania systemowe, związane z koordynacją, wdrażaniem lub
zarządzaniem realizacją poszczególnymi programami operacyjnymi realizowanymi w ramach perspektyw
finansowych Unii Europejskiej 2007-2013 i 2014-2020 oraz mechanizmów finansowych – w funkcji
17. Kształtowanie rozwoju regionalnego kraju.
Oprócz wydatków budżetowych finansowanych z części budżetowych 17, 26, 27, 43 i 80 zadania Ministra
Administracji i Cyfryzacji finansowane będą również ze środków Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym
i Kartograficznym – państwowego funduszu celowego, którego dysponentem jest Główny Geodeta Kraju,
a także Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej – instytucji gospodarki budżetowej.
W 2015 r. Minister Administracji i Cyfryzacji realizować będzie 5 głównych priorytetów w zakresie zbliżenia
administracji publicznej do obywateli (uruchomiono zostanie strona internetowa www.danepubliczne.gov.pl),
komunikacji publicznej z urzędami drogą elektroniczną, zwiększenia dostępu do Internetu (dzięki rozwojowi
sieci szerokopasmowych w różnych regionach kraju), eliminacji wykluczenia cyfrowego przez rozwój
kompetencji cyfrowych Polaków („Latarnicy Polski Cyfrowej”), a także uruchomienia systemu informacyjnego
wczesnego ostrzegania o zagrożeniach kryzysowych z wykorzystaniem telewizji regionalnej oraz aplikacji
mobilnych. W ramach działalności Ministra Administracji i Cyfryzacji wyodrębniono natomiast jedno zadanie
priorytetowe – 16.7. Informatyzacja działalności i budowa społeczeństwa informacyjnego, którego
realizacja, ukierunkowana na zwiększenie poziomu informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne
oraz wzrost świadomości społeczeństwa informacyjnego, wpisuje się bezpośrednio w cztery pierwsze z w/w
priorytetów. Cel zadania realizowany będzie przez udostępnianie szerokiego zakresu usług administracji
publicznej świadczonych drogą elektroniczną, podnoszenie efektywności administracji publicznej dzięki
szerokiemu wykorzystaniu zestandaryzowanych i nieoperacyjnych rozwiązań informatycznych, udostępnianie
obywatelom oraz firmom i samorządom danych z rejestrów referencyjnych oraz innych informacji sektora
publicznego w celu ich wykorzystania na rzecz rozbudowy oferty treści i usług oraz wsparcie rozwoju usług
o zasięgu ponadeuropejskim i wzajemnego uznawania rozwiązań i narzędzi teleinformatycznych. Zadanie
obejmuje także promowanie społeczeństwa informacyjnego i upowszechnianie umiejętności informatycznych
w społeczeństwie, jak również działania organizacyjne i nadzorcze zapewniające ciągłość i terminowość
aktualizacji istniejących baz systemowych.
Zestawienie mierników dla głównych zadań Ministra Administracji i Cyfryzacji, w tym finansowanych ze
środków jednostek nadzorowanych, zamieszczono w tabeli.
156