Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

kształcenia z zakresu nauk geologicznych. Szczególnie ubiegania się o uprawnienia
bulwersujący jest w tym przypadku fakt, i ograniczenie geologiczne osobom
absolwentom studiów wy szych obejmujących nauki geologiczne posiadającym wykształcenie inne
dostępu do mo liwo ci zdobycia uprawnień, nastąpiło z końcem ni geologia lub górnictwo i
2011 r. i było wówczas sprzeczne z polityką Rządu RP. geologia po odbyciu trzyletniej
Rozporządzenie zostało wydane bowiem po expose Premiera praktyki zawodowej i większym
przewidującym ułatwienia w dostępie do zawodów regulowanych. wymiarze ilo ci dokumentacji i
§26 rozporządzenia Ministra rodowiska z dnia 19 czerwca 2006 projektów sporządzonych z
r. w sprawie kategorii prac geologicznych, kwalifikacji do udziałem kandydata.
wykonywania, dozorowania i kierowania tymi pracami oraz
sposobu postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji (WUG) Uwagi niezasadne w
stanowił bowiem, e „przepisy rozporządzenia odnoszące się do odniesieniu do górniczych
osób posiadających dyplom ukończenia studiów wy szych na zawodów regulowanych.
kierunkach geologia, górnictwo i geologia lub geografia stosuje się
odpowiednio do osób posiadających dyplomy ukończenia studiów 1)
Art. 55 ust. 7 i 8 –
wy szych na kierunku górnictwo o specjalno ci geologicznej lub propozycja jest
studiów wy szych obejmujących nauki geologiczne, a w bezprzedmiotowa w przypadku
szczególno ci na kierunkach budownictwo i ochrona rodowiska.”. górniczych zawodów
regulowanych, poniewa nie ma
Tymczasem aktualne rozporządzenie mówi,
e „dyplom
ukończenia studiów wy szych na kierunku górnictwo o mo liwo ci jednoczesnego
specjalno ci lub specjalizacji geologicznej lub studiów wy szych podjęcia pracy i uczestniczenia
obejmujących nauki geologiczne, w szczególno ci na kierunkach w studiach dziennych. W
budownictwo i ochrona rodowiska, uzyskany przez osobę, która przypadku studiów
ukończyła co najmniej dwusemestralne studia podyplomowe z niestacjonarnych znajduje
zakresu wnioskowanej kategorii, uwa a się za równowa ny z zastosowanie art. 54 ust. 3 pkt 3
dyplomem ukończenia studiów wy szych na kierunku geologia lub projektowanego Pgg, zgodnie z
górnictwo i geologia”.
którym kwalifikacjami

zawodowymi są m.in. „odbycie,

Powy sze rozwiązania,
również przed uzyskaniem
wprowadzone w grudniu 2011 r., poza
oczywistą sprzeczno cią z polityką Rządu RP, stanowi kwalifikacji zawodowych,
nieuzasadnione obcią enie finansowe dla młodego człowieka praktyki”.
wią ące się dodatkowo z opó nieniem o co najmniej rok 2)
Art. 57 ust. 2 i 2 a Pgg –
mo liwo ci uzyskania uprawnień. Ponadto i jest merytorycznie podstawowym dokumentem
nieuzasadnione.
Przykładowo,
porównanie
programów wydawanym w wyniku

225
podyplomowych studiów geologicznych prowadzonych na ukończenia studiów wy szych
Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (są to studia sugerowane jest dyplom, a suplement do
absolwentom kierunków pokrewnych jako sposób na uzupełnienie dyplomu, jak sama nazwa
formalnych braków) z programem studiów na kierunku in ynieria wskazuje, jest dokumentem
rodowiska AżH (specjalno ćŚ ochrona wód i geotechnika dodatkowym, wa nym tylko z
rodowiska) wskazuje na du y poziom zbie no ci potencjalnych dyplomem, do którego został
efektów kształcenia odnoszących się do wiedzy w zakresie nauk wydany.
geologicznych. Co więcej, wymiar godzin dydaktycznych z Stosownie do § 7 ust. 1 pkt 8 lit.
poszczególnych przedmiotów jest większy na studiach, których b rozporządzenia Ministra Nauki
warto ć w wietle nowych przepisów jest kwestionowana, ni na i Szkolnictwa Wy szego z dnia 1
studiach podyplomowych. źwentualne rozbie no ci z pewno cią wrze nia 2011 r. w sprawie
nie powinny dyskwalifikować absolwenta. Nie mo na więc tytułów zawodowych
tłumaczyć wprowadzenia tego obostrzenia ochroną interesu nadawanych absolwentom
publicznego.
studiów oraz niezbędnych
Źodatkowym problemem, mogącym w przyszło ci skutecznie elementów dyplomów
zablokować dostęp do zawodu absolwentom studiów z zakresu ukończenia studiów i wiadectw
geologii, ale nie nazwanych „geologia” lub „górnictwo i ukończenia studiów
geologia”, jest fakt, i studia podyplomowe z zakresu podyplomowych oraz wzoru
zdecydowanej większo ci kategorii nie są w ogóle organizowane. suplementu do dyplomu (Dz. U.
Interpretacja literalna przepisów rozporządzenia mogłaby bowiem Nr 196, poz. 1167), dyplom
doprowadzić w ogóle do zablokowania absolwentom kierunków ukończenia studiów wy szych
pokrewnych dostępu do większo ci kategorii uprawnień.
zawiera po ród niezbędnych
Aktualnie dochodzi więc do sytuacji absurdalnych, w których np. elementów „określenie kierunku
absolwent in ynierii rodowiska AżH, specjalno ć ochrona wód i studiów lub kierunku i
geotechnika lub hydrogeologia stosowana i geotechnika chcąc specjalności oraz obszaru i
zdobyć uprawnienia w zakresie V jest zmuszany do odbycia profilu kształcenia”. Informacja
kosztownych studiów podyplomowych (kosztowno ć studiów zawarta w suplemencie do
polega tak e na konieczno ci dojazdów na zjazdy w innym dyplomu ma charakter
mie cie), które programowo mają mniejszy związek z kategorią V pomocniczy, a nie decydujący.
uprawnień ni studia wy sze, które ukończył. Prowadzi to Źo wiadczenia organów nadzoru
bezpo rednio do dyskryminacji pewnych grup studentów i górniczego wskazują ponadto, e
absolwentów, tylko dlatego, e skończyli kierunek studiów o dla oceny posiadania
„niewła ciwej” nazwie, gdy tymczasem osoby, które ukończyły kwalifikacji zawodowych
„wła ciwy” kierunek mogły odbyć go w ramach specjalno ci najbardziej miarodajne

226
odbiegającej od charakteru uprawnień, o które się ubiegają. W informacje zawarte są w
związku z powy szymŚ
dyplomie (okre lenie kierunku
- Konieczne jest dostosowanie przepisów okre lających wymogi w studiów lub kierunku i
zakresie wykształcenia do przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie specjalno ci oraz obszaru i
wy szym.
profilu kształcenia), oraz
- Absolutną konieczno cią jest przywrócenie zasad dotyczących
składowych programu studiów,
dostępu absolwentów kierunków pokrewnych obejmujących nauki wykazanych w suplemencie do
geologiczne do zawodu, które obowiązywały przed wydaniem dyplomu w „Szczegółach
rozporządzenia z 2011 r.
dotyczących przebiegu studiów”.

c.d.

3.
Niestabilno ć przepisów
Uwaga nieuwzględniona.
Dokumentacja przekazana w toku konsultacji Rzecznikowi Praw
Absolwenta wskazuje na niestabilno ć przepisów w zakresie
dostępu do zawodu. Studenci i absolwenci niektórych kierunków
znale li się bowiem w sytuacji, w której rozpoczynając studia
mieli wiadomo ć, i ich ukończenie pozwala nabyć uprawnienia,
natomiast w ich trakcie, po 1 stycznia 2012 r., znale li się w
sytuacji, w której dyplom ukończenia studiów nie daje ju im
przepustki do uprawnień. Sytuacja, w której przed 1 stycznia 2012
r. absolwent okre lonych studiów spełnia wymogi kwalifikacyjne
ubiegania się o uprawnienia w zakresie wykształcenia, a następnie
jest pozbawiany prawa ubiegania się o uprawnienia (w wyniku
brzmienia §3) 2 tygodnie po wydaniu rozporządzenia, które nie
zawierało
adnych przepisów przej ciowych w zakresie
uzupełnienia kwalifikacji, rodzi powa ne wątpliwo ci w zakresie
ewentualnego naruszenia zasady ochrony praw nabytych,
wynikającej z art. 2 Konstytucji.
Analogicznie do rozwiązań proponowanych w odniesieniu do
zawodów objętych pierwszą i drugą transzą deregulacyjną, jak
równie w wietle problemu wskazanego powy ej, niezbędne jest
przeniesienie na poziom ustawy przepisów okre lających
kwalifikacje w zakresie wymaganego wykształcenia oraz wymiaru
praktyki zawodowej.
Konieczno ć wyprowadzenia przepisów reglamentujących dostęp
do zawodu geologa na poziom ustawy wynika ponadto z

227
dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia
2007 r. (sygn. akt K 36/06) „okre lenie warunków wykonywania
zawodu lub czynno ci zawodowych nale y do spraw o
fundamentalnym
znaczeniu z punktu widzenia wolno ci
wykonywania zawodu. Sprawy te muszą być unormowane w
ustawie i nie mogą być przekazywane do unormowania w drodze
rozporządzenia. Ustawa, uzale niając wykonywanie okre lonych
czynno ci zawodowych od wymogu posiadania odpowiednich
kwalifikacji, musi sprecyzować bli ej wymagania dotyczące tych
kwalifikacji, tak aby jej adresaci mogli ustalić na podstawie jej
przepisów, czy mogą dokonywać takich czynno ci.”


c.d.

4.
Egzamin
Osoby kierownictwa i dozoru
W porównaniu do mających charakter fundamentalny barier ruchu zakładu górniczego lub
związanych z praktyką zawodową oraz profilem wykształcenia, zakładu prowadzącego
egzamin nie jest postrzegany jako istotna bariera w dostępie do działalno ć okre loną w art. 2
zawodu. Wątpliwo ci budzi jedynie czę ć ustna egzaminu, która ust. 1 muszą mieć umiejętno ć
pozwala na uznaniowo ć w ocenie kandydata. Tymczasem formułowania jasnych i
przeprowadzanie egzaminu w formie ustnej z pewno cią nie jest precyzyjnych poleceń ustnych (i
niezbędne. Profil zawodowy geologa nie jest związany z egzekwowania tych poleceń).
konieczno cią
posiadania
szczególnych
umiejętno ci W tym przypadku egzamin ustny
formułowania wypowiedzi ustnych. źgzaminy ustne nie są jest konieczny.
organizowane chocia by przy okazji egzaminu adwokackiego, 1)
Art. 65 ust. 3 – w
mimo tego, e tego typu umiejętno ci są przy tym zawodzie du o przypadku geologa górniczego
bardziej konieczne.
nie sposób zgodzić się z tezą, e

„(…) przeprowadzanie egzaminu
w formie ustnej z pewno cią nie
jest niezbędne. Profil zawodowy
geologa nie jest związany z
konieczno cią posiadania
szczególnych umiejętno ci
formułowania wypowiedzi
ustnych.”. Przede wszystkim

228
nale y wskazać, e dwuetapowy
egzamin pisemny i ustny, o
którym mowa w art. 65 ust. 3
Pgg, dotyczy tak e kwalifikacji
stwierdzanych przez Prezesa
Wy szego Urzędu żórniczego,
w tym np. kierowników ruchu
podziemnych zakładów
górniczych i geologów
górniczych. Stosownie do
projektowanego brzmienia art.
59 ust. 3 Pgg, stwierdzenie
kwalifikacji do wykonywania
czynno ci geologa górniczego
stanowi równocze nie
stwierdzenie kwalifikacji do
wykonywania czynno ci:
a)
kierownika oraz zastępcy
kierownika ruchu w:
—
odkrywkowych
zakładach górniczych
wydobywających kopaliny bez
u ycia rodków strzałowych,
—
zakładach górniczych
wydobywających wody
lecznicze, wody termalne i
solanki,
b)
kierownika oraz zastępcy
kierownika działu geologicznego
w zakładach górniczych oraz
zakładach prowadzących
działalno ć okre loną w art. 2
ust. 1,
c)
w wy szym dozorze

229