Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy o ustanowieniu Bałtyckiego Funkcjonalnego Bloku Przestrzeni Powietrznej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Litewską, podpisanej w Wilnie dnia 17 lipca 2012 r.

Komitet Strategiczny
PMO
Kierownik Programu
Wsparcie

Grupa Robocza 1 –
Grupa Robocza 2 –
Grupa Robocza 3 –
Grupa Robocza 4 –
operacyjno-techniczna
strategiczno-ekonomiczna
bezpieczeństwa i środowiska
prawna
Grupy Zadaniowe
(tylko w razie potrzeby)

Docelowa struktura zarządzania Bałtyckim FAB
Docelowa struktura zarządzania Bałtyckim FAB została zatwierdzona decyzją
nr 9 Komitetu Strategicznego z dnia 21 kwietnia 2010 r. oraz jest określana przez
umowę państwową o utworzeniu Bałtyckiego FAB.

Rada Bałtyckiego FAB
Zarząd Bałtyckiego
FAB
MO
Komitet Techniczno-
Komitet Przestrzeni
Komitet
Komitet Strategii
-Operacyjny
Powietrznej
Bezpieczeństwa
i Ekonomiczny

14

Przyjęta struktura jest typowa dla zarządzania projektem i sprowadza się do
ustanowienia procesów planowania, organizacji, zarządzania zasobami, kontroli
i monitoringu oraz nadzoru nad fazą wdrożeniową w celu osiągnięcia
zdefiniowanego celu w zakładanym czasie. Struktura zawarta w omawianej
Umowie odzwierciedla strukturę i przyjęte zasady pracy w ramach Komitetu
Strategicznego i Zespołu Projektowego, które rozpoczęły prace w lipcu 2010 r.
Podstawową zasadą tych struktur była optymalizacja procesów zarządczych przy
jednoczesnej minimalizacji nakładów finansowych dla realizacji tego procesu.
Przyjęty model nie odbiega od modeli zarządzania przyjętych w innych
inicjatywach FAB. Zaletą rozwiązań proponowanych w umowie polsko-
-litewskiej jest precyzyjne określenie struktur niezbędnych dla efektywnego
zarządzania i rozwoju FAB na podstawie dotychczasowych doświadczeń, przy
jednoczesnym ograniczeniu dowolności w powoływaniu organów dodatkowych
(co występuje w innych inicjatywach – doprowadzając do tworzenia bardzo
rozbudowanych struktur).
Rada Bałtyckiego FAB ma się składać z przedstawicieli wysokiego szczebla obu
państw i ma nadzorować i ustalać strategię Bałtyckiego FAB. W jej skład wejdzie
osiem osób (po cztery z każdej ze stron) w randze ministrów właściwych do
spraw lotnictwa cywilnego i obrony narodowej lub ich upoważnionych
przedstawicieli, prezesów krajowej władzy nadzorującej (NSA) i instytucji
zapewniającej służby żeglugi powietrznej (ANSP) lub ich upoważnionych
przedstawicieli. Rada będzie odpowiedzialna m.in. za:
1) zapewnienie realizacji Umowy o ustanowieniu Bałtyckiego FAB oraz
wspieranie harmonizacji odpowiednich przepisów i procedur,
2) zatwierdzanie strategii i kierunków rozwoju Bałtyckiego FAB,
3) zatwierdzanie kluczowych dokumentów opracowanych przez Zarząd
Bałtyckiego FAB,
4) podejmowanie decyzji o przyjęciu nowych członków Bałtyckiego FAB,
5) nadzór nad efektywnym zarządzaniem Bałtyckim FAB.
Praktyczny wymiar funkcjonowania Rady to około 2 jednodniowe posiedzenia
w roku. Udział w pracach Rady jest nieodpłatny – jedyne koszty ponoszone przez
instytucje to koszty delegacji służbowej na posiedzenia.
15

Zarząd Bałtyckiego FAB ma się składać z upoważnionych przedstawicieli
średniego szczebla zarządzania właściwych ministerstw i urzędów obu państw
i ma realizować strategię, cele i zadania Bałtyckiego FAB. W jego skład wejdzie
osiem osób (po cztery z każdej ze stron) – przedstawiciele upoważnieni przez
ministrów właściwych ds. lotnictwa cywilnego i obrony narodowej oraz przez
prezesów krajowej władzy nadzorującej (NSA) i instytucji zapewniającej służby
żeglugi powietrznej (ANSP).
Zarząd będzie odpowiedzialny m.in. za:
1) opracowanie wspólnych struktur i polityki zarządzania przestrzenią
powietrzną,
2) przygotowanie koncepcji rozwoju współpracy cywilnej i wojskowej,
3) opracowanie, przyjęcie i realizację polityki opłat znajdującej zastosowanie
w odnośnej przestrzeni powietrznej oraz zmierzanie do ustalenia jednej
stawki jednostkowej dla trasowego ruchu lotniczego w odnośnej przestrzeni
powietrznej po pierwszym okresie referencyjnym systemu skuteczności
działania,
4) opracowanie i zapewnienie wdrożenia wspólnego kompleksowego systemu
zarządzania bezpieczeństwem.
Praktyczny wymiar funkcjonowania Zarządu to 2 do 4 posiedzeń w roku; udział
w pracach Zarządu jest nieodpłatny – jedyne koszty ponoszone przez instytucje to
koszty delegacji służbowej na posiedzenia.
Biuro Bałtyckiego FAB (MO) ma być jednostką wspierającą prace Zarządu
w trybie ciągłym, z uwagi na szeroki zakres i różne obszary prac służących
integracji zarządzania przestrzenią powietrzną Bałtyckiego FAB. Biuro
Bałtyckiego FAB powinno być powołane przez Radę FAB-u i utworzone przez
instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej – przy czym formuła
i zaangażowanie etatowe ma być bardzo zbliżone do obecnie istniejącego PMO,
opisanego we wcześniejszych akapitach. Należy podkreślić, że finansowanie
Biura odbywać się będzie w ramach budżetu instytucji zapewniających służby
żeglugi powietrznej (ANSP) – czyli nie będzie dotyczyło/obciążało budżetu
państwa. Do Biura Bałtyckiego FAB powołani będą jedynie etatowi pracownicy
Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i litewskiej „Oro Navigacija”.
16

Komitety Bałtyckiego FAB – w przyszłej strukturze zakłada się oddelegowanie
ekspertów do komitetów (będących następcami grup roboczych). Komitety mają
za zadanie wsparcie Zarządu w realizacji zadań, a nadzór funkcjonalny nad ich
działaniem pełni Biuro Bałtyckiego FAB. Liczbę delegowanych określi Zarząd
(w uzgodnieniu z poszczególnymi instytucjami), kierując się zasadą optymalizacji
działania struktur zarządczych FAB-u. Należy się spodziewać, że do
poszczególnych komitetów będzie delegowany nie więcej niż jeden
przedstawiciel na szczeblu eksperckim z poszczególnych instytucji. Dodatkowo
ten sam przedstawiciel może być członkiem więcej niż jednego komitetu.
Udział w pracach komitetów jest nieodpłatny – jedyne koszty ponoszone przez
instytucje to koszty ewentualnej delegacji służbowej na posiedzenia. Zgodnie
z wcześniejszymi doświadczeniami – większość prac komitetów będzie odbywać
się w drodze korespondencyjnej, co pozwoli ograniczyć liczbę potencjalnych
spotkań.
Główne zadania na drugą połowę 2012 r.:
1) zakończenie prac nad Umową o ustanowieniu Bałtyckiego FAB, w tym
ratyfikowanie Umowy,
2) przygotowanie i podpisanie umowy polsko-litewskiej między państwowymi
władzami nadzorującymi (NSA) w zakresie wspólnego nadzoru i certyfikacji,
przygotowanie i podpisanie porozumienia między instytucjami zapewniającymi
służby żeglugi powietrznej (ANSP) w zakresie współpracy w ramach FAB,
3) przekazanie dokumentacji Bałtyckiego FAB do Komisji Europejskiej,
konsultacje, zakończenie procesu akceptacji, publikacja w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej,
4) operacyjne utworzenie Bałtyckiego FAB, rozpoczęcie operacji.
Data graniczna dla utworzenia FAB w UE – 4 grudnia 2012 r.
2. Charakterystyka treści Umowy i wskazanie różnic między dotychczasowym
i projektowanym stanem prawnym

2.1. Charakterystyka treści Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką
Litewską o ustanowieniu Bałtyckiego Funkcjonalnego Bloku Przestrzeni
Powietrznej
17

Podstawą prawną zawarcia niniejszej Umowy były zobowiązania wynikające
z pakietu legislacyjnego Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej.
Niniejsza Umowa jest umową międzypaństwową i została zawarta między
Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską w dniu 17 lipca 2012 r.
Umowa została przygotowana zgodnie z modelowym porozumieniem dotyczącym
tworzenia FAB opracowanym przez Europejską Organizację ds. Bezpieczeństwa
Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL).
Umowa zakłada model współpracy oparty przede wszystkim na porozumieniach
zawieranych na szczeblu władz państwowych, krajowych władz nadzorujących
oraz instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej. Model powyższy nie
wyklucza jednak możliwości głębszej integracji w przyszłości. Na obecnym etapie
współpracy w skład przestrzeni powietrznej Bałtyckiego FAB wejdą rejony
informacji powietrznej FIR Warszawa i FIR Wilno. Planowany jest rozwój
współpracy ze wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w zapewnienie służb
żeglugi powietrznej w przestrzeni powietrznej Bałtyckiego FAB („FIR-y”
Umawiających się Państw).
Rozdział 1 – Postanowienia ogólne
Rozdział zawiera wszelkie niezbędne definicje zgodne z nomenklaturą używaną
w lotnictwie, określenie przedmiotu Umowy (ustanowienie Bałtyckiego FAB),
zakresu jej obowiązywania, zakresu geograficznego narodowych przestrzeni
powietrznych państw sygnatariuszy tworzących Bałtycki FAB. Zgodnie z celami
pakietu legislacyjnego Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej II (SES II)
funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej
są głównymi elementami
umożliwiającymi poprawę współpracy między instytucjami zapewniającymi służby
żeglugi powietrznej, służącej zwiększeniu efektywności działania i redukcji
kosztów. Państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do utworzenia
FAB najpóźniej do dnia 4 grudnia 2012 r. Funkcjonalne bloki przestrzeni
powietrznej powinny bazować na wymogach operacyjnych, odzwierciedlać
potrzebę zapewnienia bardziej zintegrowanego zarządzania przestrzenią powietrzną
niezależnie od istniejących granic państwowych.
18