Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw

– 10 –
Art. 10. W ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U.
Nr 228, poz. 1368 oraz z 2012 r. poz. 1068) w art. 121 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Radzie SAR przewodniczy Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych.”.
Art. 11. Z dniem wejścia w życie ustawy likwiduje się Dowództwo Wojsk Lądowych,
Dowództwo Sił Powietrznych, Dowództwo Marynarki Wojennej i Dowództwo Wojsk
Specjalnych.
Art. 12. Z dniem wejścia w życie ustawy Minister Obrony Narodowej utworzy
Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.
Art. 13. Z dniem wejścia w życie ustawy Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych staje
się Dowództwem Operacyjnym Rodzajów Sił Zbrojnych.
Art. 14. Z dniem wejścia w życie ustawy Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych
wstępuje w prawa i obowiązki Dowódcy Wojsk Lądowych, Dowódcy Sił Powietrznych,
Dowódcy Marynarki Wojennej i Dowódcy Wojsk Specjalnych, a Dowódca Operacyjny
Rodzajów Sił Zbrojnych wstępuje w prawa i obowiązki Dowódcy Operacyjnego Sił
Zbrojnych.
Art. 15. Sprawy wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy
prowadzone przez:
1) Dowódcę Wojsk Lądowych, Dowódcę Sił Powietrznych, Dowódcę Marynarki Wojennej
i Dowódcę Wojsk Specjalnych przejmuje Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych;
2) Dowódcę Operacyjnego Sił Zbrojnych przejmuje Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił
Zbrojnych.
Art. 16. Z dniem wejścia w życie ustawy część Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
podporządkowana Dowódcy Operacyjnemu Sił Zbrojnych na podstawie dotychczasowych
przepisów staje się częścią Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej podporządkowaną
Dowódcy Operacyjnemu Rodzajów Sił Zbrojnych.
Art. 17. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.




08/03/EP
UZASADNIENIE
Projekt ustawy jest wynikiem analizy, która wykazała, że podstawową słabością
obecnego systemu jest skupienie w rękach jednego organu – Szefa Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego (z podległym mu Sztabem Generalnym WP) – różnych funkcji
centralnego kierowania Siłami Zbrojnymi. Tymi funkcjami są: perspektywiczne,
wieloletnie planowanie i programowanie strategiczne, dowodzenie ogólne oraz
dowodzenie operacyjne Siłami Zbrojnymi. Za zasadnością opracowania projektu
przemawia także potrzeba pełnego wdrożenia nowoczesnej idei „połączenia” (joint) do
systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi. Obecnie tylko jeden organ
dowodzenia, a mianowicie Dowództwo Operacyjne, ma charakter dowództwa
połączonego. Kolejną przesłanką projektowanej reformy jest rozdzielenie funkcji
planowania, dowodzenia ogólnego i dowodzenia operacyjnego.
Zmiany proponowane w projekcie zmierzają do uproszczenia struktury kierowania
i dowodzenia Siłami Zbrojnymi, a także wyraźnego rozdzielenia spraw polityczno-
-strategicznych i administracyjnych (wchodzących w zakres działania Ministra Obrony
Narodowej) od spraw ogólnego dowodzenia Siłami Zbrojnymi i dowodzenia
operacyjnego. Szczególnie istotne jest to, że zmiany te mają zapewnić także
odpowiednie warunki organizacyjne do przygotowania dowództw do wojennego
systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi, z uwzględnieniem potrzeb dowodzenia
w układzie narodowym, sojuszniczym i koalicyjnym.
Celem projektowanych zmian jest takie zorganizowanie systemu kierowania
i dowodzenia Siłami Zbrojnymi, aby za każdą strategiczną funkcję tego dowodzenia
odpowiadał odrębny organ podporządkowany bezpośrednio Ministrowi Obrony
Narodowej.
Aktualne struktury kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi wyglądają następująco:
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego dowodzi w imieniu Ministra Obrony
Narodowej Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju. Do jego zadań należy perspektywiczne,
wieloletnie planowanie i programowanie strategiczne, dowodzenie ogólne oraz
dowodzenie operacyjne Siłami Zbrojnymi.
Rodzajami Sił Zbrojnych dowodzą – podporządkowani Szefowi Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego – Dowódca Wojsk Lądowych, Dowódca Sił Powietrznych, Dowódca
Marynarki Wojennej oraz Dowódca Wojsk Specjalnych.
– 2 –

Zadaniem Dowódcy Operacyjnego Sił Zbrojnych, który również jest podporządkowany
Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, jest dowodzenie operacyjne częścią Sił
Zbrojnych, wydzieloną z Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych oraz Marynarki
Wojennej, i podporządkowaną mu decyzją Ministra Obrony Narodowej w celu
przeprowadzenia operacji. W zakresie dotyczącym Wojsk Specjalnych uprawnienie to
przysługuje Dowódcy Wojsk Specjalnych.
Ponadto w strukturze Sił Zbrojnych funkcjonuje stanowisko Szefa Inspektoratu
Wsparcia Sił Zbrojnych, który odpowiada za organizowanie systemu wsparcia
logistycznego Sił Zbrojnych i kierowanie tym systemem. Podlegają mu związki
organizacyjne i jednostki wojskowe niewchodzące do struktur rodzajów Sił Zbrojnych.
Projekt przewiduje połączenie odrębnych dziś dowództw rodzajów Sił Zbrojnych
w
Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych, co ma na celu sprostanie
wyzwaniom współczesnego środowiska bezpieczeństwa (praktycznie wszystkie
współczesne operacje to operacje połączone, prowadzone z udziałem różnych rodzajów
Sił Zbrojnych).
W efekcie wprowadzonych zmian za planowanie strategicznego użycia Sił Zbrojnych,
doradztwo strategiczne oraz nadzór strategiczny odpowiadałby Szef Sztabu
Generalnego Wojska Polskiego, za dowodzenie ogólne – Dowódca Generalny
Rodzajów Sił Zbrojnych, a za dowodzenie operacyjne – Dowódca Operacyjny
Rodzajów Sił Zbrojnych.
Idea „połączenia” zakłada dowodzenie przez Dowódcę Generalnego Rodzajów Sił
Zbrojnych formacjami różnych rodzajów Sił Zbrojnych w ramach ich ogólnego
funkcjonowania, a przez Dowódcę Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych –
formacjami różnych rodzajów Sił Zbrojnych wydzielonych do jego dyspozycji do
realizacji operacji wojennych, operacji dotyczących sytuacji kryzysowych oraz misji
pokojowych.
W sensie formalnoprawnym Dowódca Generalny oraz Dowódca Operacyjny będą
dowódcami rodzajów Sił Zbrojnych. Zgodnie z art. 134 ust. 3 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej ich mianowanie, tak jak mianowanie Szefa Sztabu
Generalnego Wojska Polskiego, leży w kompetencjach Prezydenta Rzeczypospolitej
– 3 –
Polskiej. Jest to jedno z uprawnień Prezydenta wynikających z tytułu sprawowania
najwyższego zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi.
Projekt przewiduje zasadnicze zmiany w ustawie z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzędzie
Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 56, z późn. zm.) oraz ustawie
z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 461, z późn. zm.). Zmiany te obejmują:
1. Określenie organów, w tym organów dowodzenia Siłami Zbrojnymi
Rzeczypospolitej Polskiej, przy pomocy których Minister Obrony Narodowej
wykonuje swoje zadania (art. 1 pkt 3 projektu).
Projekt przewiduje rozdzielenie funkcji planistycznych, funkcji dowodzenia
ogólnego i funkcji dowodzenia operacyjnego Siłami Zbrojnymi. W rezultacie Sztab
Generalny Wojska Polskiego zostanie przekształcony w organ planowania,
doradztwa strategicznego i nadzoru, a obecne organy dowodzenia zostaną zastąpione
dwoma dowództwami strategicznymi: jednym odpowiedzialnym za ogólne
dowodzenie wojskami (Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych) i drugim
odpowiedzialnym za dowodzenie operacyjne w czasie wojen, sytuacji kryzysowych
i dowodzenie wojskami poszczególnych rodzajów Sił Zbrojnych wydzielonymi do
zagranicznych misji pokojowych (Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych).
Ponieważ wymienione podmioty będą odpowiedzialne za znaczny zakres zadań
Ministra Obrony Narodowej, konieczne jest właściwe ich umiejscowienie
w systemie prawnym, obok wskazanych obecnie organów, przy pomocy których
Minister Obrony Narodowej wykonuje swoje zadania.
2. Powierzenie dowodzenia Siłami Zbrojnymi dwóm organom, z uwzględnieniem
rozdzielenia ich funkcji na dowodzenie ogólne i operacyjne oraz zasady „połączenia”
(art. 1 pkt 3 oraz art. 3 pkt 1 projektu).
Minister Obrony Narodowej będzie kierował całokształtem działalności Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej przy pomocy Dowódcy Generalnego Rodzajów
Sił Zbrojnych i Dowódcy Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Funkcjonujące
obecnie dowództwa rodzajów Sił Zbrojnych zostaną zastąpione dwoma
dowództwami strategicznymi – jednym odpowiedzialnym za ogólne dowodzenie
wojskami (Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych) i drugim
odpowiedzialnym za dowodzenie operacyjne w czasie wojen, w sytuacjach
– 4 –
kryzysowych i za dowodzenie siłami wydzielonymi do zagranicznych misji
pokojowych (Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych).
Wskazani wyżej dowódcy będą faktycznie dowodzić istniejącymi rodzajami Sił
Zbrojnych, tj. Wojskami Lądowymi, Siłami Powietrznymi, Marynarką Wojenną
i Wojskami Specjalnymi. Z tego też względu konieczne jest ustawowe umocowanie
ich jako dowódców rodzajów Sił Zbrojnych.
3. Wskazanie podmiotów bezpośrednio podległych Ministrowi Obrony Narodowej
(art. 1 pkt 3 projektu).
Ministrowi Obrony Narodowej podlegaliby bezpośrednio: Szef Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódca
Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych. Ponadto wskazuje się, że podmiotami, które
podlegają Ministrowi Obrony Narodowej są Służba Kontrwywiadu Wojskowego
i Służba Wywiadu Wojskowego.
4.
Usytuowanie Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego jako organu
pomocniczego Ministra Obrony Narodowej w kierowaniu całokształtem działalności
Sił Zbrojnych. Uchylenie jego kompetencji dotyczących dowodzenia w imieniu
Ministra Obrony Narodowej w czasie pokoju Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej
Polskiej, zniesienie obowiązku opiniowania lub wnioskowania przez ten organ
decyzji w sprawach związanych ze strukturą organizacyjną i działalnością Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz określenie na nowo jego zakresu zadań
(art. 1 pkt 3 i 5 projektu).
Z uwagi na rozdzielenie funkcji planowania strategicznego, dowodzenia ogólnego
oraz dowodzenia operacyjnego, kierowanie całokształtem działalności Sił Zbrojnych
Minister Obrony Narodowej będzie realizował przy pomocy Dowódcy Generalnego
Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódcy Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych.
Natomiast Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego zostanie jego organem
pomocniczym w tych sprawach, który będzie wykonywał swoje zadania (tak jak
obecnie) przy pomocy Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
5. Określenie pozycji ustrojowej Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych
w strukturze dowodzenia Siłami Zbrojnymi (art. 3 pkt 3 projektu).
Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych będzie dowodził rodzajami Sił
Zbrojnych i odpowiadał za ich przygotowywanie do realizacji zadań operacyjnych,