Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

3) poszerzenia katalogu podmiotów mogących zatrudniać dziennych opiekunów,
4) możliwości organizowania przez instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3
wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej ze szkołami
i innymi placówkami oświatowymi,
5) umożliwienia zatrudnienia niani, za którą opłacane są składki na ubezpieczenia
społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ze środków budżetu państwa, przez osoby
prowadzące działalność rolniczą,
6) umożliwienia podmiotom tworzącym żłobki lub kluby dziecięce oraz
zatrudniającym dziennego opiekuna przetwarzania danych osobowych zbieranych
na potrzeby rekrutacji oraz zapewnienia prawidłowej opieki w tych instytucjach,
7) zebrania i ujęcia w jednym akcie prawnym wymagań sanitarnych dotyczących
żłobków i klubów dziecięcych,
8) stworzenia podmiotom organizującym opiekę nad dziećmi możliwości
przeprowadzenia procedury rejestracji żłobka i klubu dziecięcego przez platformę
ePUAP,
9) stworzenia podstawy prawnej otrzymania przez podmioty zatrudniające dziennych
opiekunów dotacji celowej z budżetu gminy,
10) skrócenie okresu działalności gospodarczej polegającej na sprawowaniu opieki nad
dziećmi jako działalności gospodarczej nieregulowanej.
Ad 1 i 2.
Zaproponowana zmiana art. 62 umożliwia uzyskanie dotacji celowej z budżetu państwa
nie tylko przez gminy, ale także przez inne podmioty – osoby fizyczne, osoby prawne
oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Dotacja celowa
z budżetu państwa, zgodnie z propozycją, może wynieść do 80% kosztów zadania.
Z jednej strony ma to ułatwić tworzenie nowych miejsc opieki dla dzieci w wieku do lat
3 (dotacja celowa na organizacje instytucji opieki nad dziećmi), z drugiej zaś kwota
dotacji przyznana na funkcjonowanie instytucji opieki obniża wysokość opłaty
wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub
u dziennego opiekuna.

2

Ad 3.
Zaproponowana zmiana brzmienia art. 36 ust. 1 prowadzi do poszerzenia katalogu
podmiotów mogących zatrudniać dziennych opiekunów. Obecnie dzienny opiekun
może być zatrudniony tylko przez gminę na umowę zlecenie. Taki stan prawny
doprowadził do takiej sytuacji, że pracę w charakterze dziennego opiekuna podjęła
niewielka liczba osób.
Poszerzenie katalogu podmiotów, które będą mogły zatrudniać dziennych opiekunów,
spowoduje powstanie realnej szansy na rozwój tej formy opieki nad dziećmi.
Ad 4.
Proponuje się wprowadzenie przepisów umożliwiających zorganizowanie wspólnej
obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej instytucji opieki nad dziećmi
w wieku do lat 3, a także stworzenie możliwości zapewnienia takiej obsługi przez
jednostki, o których mowa w art. 5 ust. 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), czyli przez jednostki obsługi
ekonomiczno-administracyjnej szkół i placówek, określonych w tej ustawie.
Wspólną obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną żłobków, klubów
dziecięcych lub ich zespołów będą mogły zorganizować zarówno podmioty publiczne
(gminy), jak i podmioty prywatne (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki
organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej). Każdy z tych podmiotów będzie
mógł samodzielnie zorganizować ww. obsługę dla prowadzonych przez siebie żłobków,
klubów dziecięcych lub ich zespołów. Możliwość wykonywania obsługi
administracyjnej, finansowej i organizacyjnej przez jednostki obsługi ekonomiczno-
-administracyjnej szkół i placówek oświatowych dotyczy zarówno podmiotów
publicznych, jak i niepublicznych.
Niniejsza zmiana pozwoli na dokonywanie wspólnych zakupów, wspólnej obsługi
finansowej, księgowej oraz kadrowej. Skutkiem tego będzie obniżenie kosztów
funkcjonowania żłobka lub klubu dziecięcego. Kwestia stworzenia podstaw prawnych
takiego działania była wielokrotnie podnoszona przez gminy.
Ad 5.
Zgodnie z art. 51 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 z możliwości
zatrudnienia niani, za którą opłacane są składki na ubezpieczenia społeczne
3

i ubezpieczenie zdrowotne ze środków budżetu państwa, mogą korzystać rodzice,
którzy są zatrudnieni, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej
stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych lub prowadzą pozarolniczą działalność.
Z takiej możliwości nie mogą skorzystać rodzice prowadzący działalność rolniczą.
Sytuacja ta budzi poważne wątpliwości i wymaga stosownej zmiany.
Ad 6.
Ustawa o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 ma na celu
umożliwienie podmiotom tworzącym żłobki lub kluby dziecięce oraz zatrudniającym
dziennego opiekuna przetwarzania danych osobowych dotyczących dzieci, mających
zostać objętych opieką w tych instytucjach, oraz ich rodziców, opiekunów prawnych,
rodziców zastępczych oraz osób prowadzących rodzinne domy dziecka.
Obecnie dane osobowe, konieczne przy naborze, zbierane są na podstawie
podejmowanych przez samorządy uchwał bądź zarządzeń poszczególnych dyrektorów
żłobków lub osób prowadzących kluby dziecięce. Takie działania, podejmowane przez
podmioty tworzące żłobki lub kluby dziecięce, budzą szereg wątpliwości natury
prawnej, ponieważ obecnie ustawa nie zawiera rozwiązań regulujących proces
rekrutacji dzieci do żłobka, a kwestia zbierania danych osobowych wymaga regulacji
rangi ustawowej.
Biorąc pod uwagę powyższe, po art. 3 dodano art. 3a, w którym w ust. 1 zawarto
katalog danych osobowych wymaganych podczas ubiegania się rodzica o objęcie
dziecka opieką w żłobku lub klubie dziecięcym albo przez dziennego opiekuna:
1) imię, nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL dziecka,
2) imiona i nazwiska oraz numery PESEL rodziców,
3) adres miejsca zamieszkania rodziców i dziecka,
4) adres poczty elektronicznej i numer telefonu rodziców – o ile je posiadają,
5) miejsce pracy rodziców lub miejsce pobierania nauki w szkole lub szkole wyższej
przez rodziców – o ile pracują lub pobierają naukę,
6) dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka,
7) dane o wysokości dochodów rodziców – w przypadku gdy wysokość opłat,
o których mowa w art. 58 ust. 1, jest uzależniona od wysokości dochodów.
4

Powyższe dane będą zbierane w formie oświadczenia lub zaświadczenia. Nie wszystkie
dane będą musiały zostać obligatoryjnie podane przez rodziców, np. dane o wysokości
dochodów będą wymagane w sytuacji, gdy rada gminy w podjętej przez siebie uchwale
uzależni wysokość opłat ponoszonych przez rodziców od wysokości ich dochodów,
a rodzic będzie starał się o uzyskanie ulgi w ponoszeniu opłat. Celem zbierania
numerów PESEL jest identyfikacja, w sposób bezsporny, osób, które starają się
o miejsce w instytucji opieki dla swoich dzieci. Ponadto tylko numer PESEL, jako dana
osobowa, nie zmienia się przez całe życie człowieka. Natomiast zbieranie imion
i nazwisk jest oczywiście ważne z punktu widzenia personalizacji zarówno dziecka, jak
i rodziców. W powyższym art. 3a zostali uwzględnieni nie tylko pracujący, ale również
uczący się rodzice. Szybszemu kontaktowi z rodzicami dziecka w sytuacji np. wypadku
lub nagłego zachorowania dziecka może służyć telefon lub adres poczty elektronicznej.
Jednakże założono, że nie wszyscy rodzice mogą posiadać adres poczty elektronicznej
oraz numer telefonu. Natomiast zbieranie danych na temat stanu zdrowia dziecka oraz
stosowanej diety ma zapewnić prawidłową opiekę nad dzieckiem w instytucji opieki.
W projektowanym art. 3a ust. 2 został także określony cel przetwarzania danych
zebranych od rodziców.
Ad 7.
Zmiana przepisu art. 25 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 ma na celu
uregulowanie wymagań lokalowych i sanitarnych w stosunku do żłobka i klubu
dziecięcego. Co prawda wymagania te zostały określone w rozporządzeniu Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie wymagań lokalowych
i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz. U. Nr 69, poz. 367),
jednakże inspektoraty sanitarne stosują nie tylko przepisy tego rozporządzenia, ale także
inne przepisy, w tym przepisy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji
Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) i wydanych na jej
podstawie rozporządzeń.
Przepisy te są stosowane przez poszczególne inspektoraty sanitarne niejednolicie, co
powoduje liczne nieporozumienia i stanowi obecnie podstawową barierę w tworzeniu
żłobków czy klubów dziecięcych. Często też inspektorzy sanitarni posługują się
przepisami, które obowiązywały, gdy żłobki były traktowane jak zakłady opieki
zdrowotnej, nie biorąc pod uwagę przepisów obowiązujących, co w efekcie generuje
5

znacznie wyższe koszty ponoszone przez podmioty zakładające żłobki lub kluby
dziecięce oraz jest główną przyczyną powstawania w tych instytucjach nowych miejsc
opieki w znacznie ograniczonym stopniu.
Z tego powodu proponuje się, aby wymagania lokalowe i sanitarne dotyczące żłobków
i klubów dziecięcych uregulowane zostały w rozporządzeniu wydanym przez ministra
właściwego do spraw rodziny w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
zdrowia. Zarówno opinie, jak i kontrole będą odnosiły się wyłącznie do wymagań
zawartych w nowym rozporządzeniu i będą przeprowadzane na dotychczasowych
zasadach.
Ad 8.
Obecnie brak wzoru dokumentu elektronicznego uniemożliwia przeprowadzenie
procedury rejestracji żłobka, klubu dziecięcego przez platformę ePUAP. Aby taką
procedurę można było przeprowadzić, konieczne jest opublikowanie wzoru wniosku
w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych, o którym mowa
w
ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.). Dyrektywa
2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca
usług na rynku wewnętrznym nałożyła na państwa członkowskie Unii Europejskiej
obowiązek wprowadzenia do krajowego porządku prawnego przepisów
umożliwiających elektroniczne przeprowadzenie procedur administracyjnych, co jest
osiągalne jedynie w przypadku istnienia elektronicznych dokumentów stosowanych
w ramach danej procedury. Właściwie przeprowadzony proces elektronizacji musi
zostać poprzedzony standaryzacją, rozumianą jako tworzenie jednolitych pod względem
treści wzorów dokumentów. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia
14 września 2011 r. w sprawie sporządzania dokumentów elektronicznych oraz
udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych (Dz. U.
Nr 206, poz. 1216) zobowiązuje do publikacji wzorów dokumentów elektronicznych
w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych organy wskazane
w przepisach prawa do określenia wzoru lub organy właściwe do załatwiania danych
spraw.
Wobec powyższego zaproponowana zmiana w postaci dodania art. 35a ma na celu
upoważnienie ministra właściwego do spraw rodziny do zamieszczenia w centralnym
6