Poselski projekt ustawy o postępowaniu dyscyplinarnym wobec osób wykonujących niektóre zawody prawnicze

prawniczych, w tym zmianę modelu odpowiedzialności dyscyplinarnej przedstawicieli
zawodów prawniczych. Celem proponowanych zmian jest ujednolicenie zasad i trybu
postępowania dyscyplinarnego wobec osób wykonujących niektóre zawody prawnicze,
opierając je na zasadzie rozpatrywania spraw dyscyplinarnych przez niezawisłe sądy
dyscyplinarne w miejsce krytykowanego modelu korporacyjnego orzecznictwa
dyscyplinarnego i wprowadzenie rozwiązań dających gwarancję, że zachowania naruszające
normy etyki danego zawodu zostaną, niezależnie od interesu członka danej korporacji
zawodowej, odpowiednio do stopnia zawinienia napiętnowane.

3. Wpływ na funkcjonowanie rynku pracy
Wprowadzenie w życie przedmiotowej regulacji nie wpłynie na budżety jednostek samorządu
terytorialnego, rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw, sytuację i rozwój regionalny.

4. Skutki finansowe
Wejście w życie projektowanych regulacji spowoduje skutki finansowe dla budżetu państwa.
Będą one musiały zostać zabezpieczone w budżecie państwa na rok 2007 i lata następne.
Skutki te wynikną z konieczności wzmocnienia kadrowego oraz technicznego sądów
apelacyjnych, w sposób umożliwiający funkcjonowanie zastępców Rzecznika
Dyscyplinarnego oraz sprawne rozpatrywanie spraw dyscyplinarnych, co w konsekwencji
rzutuje na przyjęty termin wejścia w życie ustawy (6 miesięcy od daty ogłoszenia). Trudno
jest przy tym właściwie ocenić rzeczywistą liczbę spraw, w których będą podjęte czynności
dyscyplinarne, gdyż w tym zakresie nie prowadzi się kompleksowej sprawozdawczości,
dotyczącej wszystkich zawodów prawniczych objętych projektem. Można zatem jedynie
określić ich zakładaną wysokość. Hipotetycznie zakłada się, że docelowo w ciągu roku liczba
spraw może osiągnąć około 3 tysięcy.
Biorąc powyższe zastrzeżenia pod uwagę i zasadnicze założenia projektu, należy stwierdzić,
że wejście zakładanych regulacji w życie spowoduje wymienione niżej skutki finansowe dla
budżetu państwa w części 15 „Sądy powszechne” oraz w części 37 „Sprawiedliwość” –
konieczność zabezpieczenia minimum 90 etatów urzędniczych, 30 etatów orzeczniczych
sędziów sądu apelacyjnego oraz 12 etatów prokuratorskich przełoży się na wydatki:
a) w części 15 „Sądy powszechne” na poziomie kwoty 9 657 164 zł,
b) w części 37 „Sprawiedliwość” na poziomie kwoty 2 410 962 zł.

Wyliczenie skutków projektowanej regulacji:
Część 37 „Sprawiedliwość” – 2 410 962 zł
Wydatki na wynagrodzenia dla Rzecznika Dyscyplinarnego oraz 11 zastępców Rzecznika
Dyscyplinarnego – zostały przyjęte na podstawie wynagrodzenia prokuratora Prokuratury
Krajowej.
wynagrodzenie wraz z dodatkiem dla Rzecznika Dyscyplinarnego = 13 197 zł (średnie
wynagrodzenie prokuratora Prokuratury Krajowej) + 140% dodatku od kwoty bazowej
(dodatek funkcyjny w stawce 9) = 13 197 zł + 2 044 zł = 15 241 zł x 13 miesięcy (12
miesięcy + dodatkowe wynagrodzenie roczne) = 198 133 zł,
wynagrodzenie wraz z dodatkiem dla zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego = 13 197 zł
(średnie wynagrodzenie prokuratora Prokuratury Krajowej) + 110% dodatku od kwoty
bazowej (dodatek funkcyjny w stawce 8) x 11 zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego) =
(13 197 zł + 1 606 zł) x 11 = 162 833 zł x 13 miesięcy (12 miesięcy + dodatkowe
wynagrodzenie roczne)= 2 116 829 zł,
wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 12 dodatkowych etatów:
12 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 96 000 zł.

Część 15 „Sądy Powszechne” – 9 657 164 zł
Wydatki na wynagrodzenia dla 60 dodatkowych etatów urzędniczych – 3 747 420 zł:
60 etatów urzędniczych (obsada 11 wydziałów w sądach apelacyjnych)

x 4 189 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne urzędnika) x 13 (12 miesięcy + dodatkowe
wynagrodzenie roczne) = 3 267 420 zł,
wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 60 dodatkowych etatów urzędniczych –
480 000 zł, 60 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 480 000 zł.
2. Wydatki na wynagrodzenia dla 30 dodatkowych etatów urzędniczych do obsługi zastępców
Rzecznika Dyscyplinarnego – 1 873 710 zł:
30 etatów urzędniczych (obsługa administracyjna zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego) x 4
189 zł (przeciętne wynagrodzenie miesięczne urzędnika) x 13 (12 miesięcy + dodatkowe
wynagrodzenie roczne) = 1 633 710 zł,
wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 30 dodatkowych etatów urzędniczych –
240 000 zł, 30 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 240 000 zł.
3. Wydatki na wynagrodzenia dla 30 dodatkowych etatów orzeczniczych – 3 743 760 zł:
30 etatów orzeczniczych (obsada 11 wydziałów w sądach apelacyjnych) x 8 984 zł
(przeciętne wynagrodzenie miesięczne sędziego sądu apelacyjnego) x 13 (12 miesięcy +
dodatkowe wynagrodzenie roczne) = 3 503 760 zł,
wydatki związane z utworzeniem stanowisk pracy dla 30 dodatkowych etatów orzeczniczych
– 240 000 zł, 30 x 8 000 zł (koszt utworzenia jednego stanowiska pracy) = 240 000 zł.
4. Wydatki na dodatki do wynagrodzeń dla przewodniczącego wydziału oraz 11 zastępców
wydziałów – 292 274 zł:
1 167,87 zł (jeden dodatek dla przewodniczącego wydziału 80% kwoty bazowej) x 11
wydziałów dyscyplinarnych w apelacjach x 13 (12 miesięcy oraz dodatkowe wynagrodzenie
roczne) = 167 006 zł,
876 zł (jeden dodatek dla zastępcy przewodniczącego wydziału 60% kwoty bazowej) x 11
wydziałów dyscyplinarnych w apelacjach x 13 (12 miesięcy oraz dodatkowe wynagrodzenie
roczne) = 125 268 zł.

5. Przeprowadzone konsultacje społeczne.
Projekt został przekazany do zaopiniowania Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Krajowej
Radzie Sądownictwa, Sądowi Najwyższemu, Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu,
Stowarzyszeniu Prokuratorów RP, Radzie Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym,
Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Krajowej Radzie
Notarialnej oraz Krajowej Radzie Komorniczej.
Powtarzały się zastrzeżenia co do powierzenia uprawnień oskarżycielskich w postępowaniu
dyscyplinarnym Prokuratorowi Dyscyplinarnemu i jego zastępcom przy likwidacji instytucji
rzeczników dyscyplinarnych, działających w ramach poszczególnych zawodów prawniczych,
nietrafności użycia określenia „Prokurator Dyscyplinarny” oraz zgodności projektowanych
regulacji, przede wszystkim art. 17 ust. 1 i art. 186 ust. 1 Konstytucji RP. Zastrzeżenia
dotyczyły sposobu powoływania Prokuratora Dyscyplinarnego, pomijającego całkowicie
Krajową Radę Sądownictwa – która na mocy art. 186 ust. 1 Konstytucji stoi na straży
niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz organy samorządów zawodowych, które
z mocy art. 17 ust. 1 Konstytucji sprawują pieczę nad wykonywaniem zawodów zaufania
publicznego.
Wszystkie omówione uwagi stały się przedmiotem ponownych analiz i dyskusji na etapie
prac legislacyjnych. Część z nich, zwłaszcza te, które odnosiły się do nazwy, sposobu
powoływania Prokuratora Dyscyplinarnego i jego zastępców, została uwzględniona i znalazła
swój wyraz w projektowanej regulacji.
Podnieść należy, że w projektowanej ustawie nie przewiduje się powierzenia prokuratorowi
orzekania o niezgodności zachowań członka korporacji zawodowej z zasadami etyki danego
zawodu, wypracowanymi przez poszczególne środowiska prawnicze, a jedynie
przeprowadzenie postępowania mającego na celu wstępne zbadanie okoliczności koniecznych
do ustalenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania, a następnie zebranie,
zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu dyscyplinarnego.
Natomiast decyzja o tym, czy dana norma została naruszona, pozostawiona została
niezawisłemu sądowi.
W Europie istnieje wiele odmiennych systemów odpowiedzialności dyscyplinarnej członków
korporacji prawniczych, podobnie jak różne też są organizacyjne i prawne ramy
wykonywania zawodów prawniczych. Różnice te nie pozwalają na wyłonienie
obowiązującego w tym zakresie uniwersalnego wzorca, wedle którego należy kształtować
model postępowań w sprawach odpowiedzialności za zachowania naruszające normy etyki
danego zawodu prawniczego.
Istotne natomiast jest, aby postępowanie w takich sprawach było ukształtowane
w zgodzie z zasadą praworządności, zasadą ochrony praw osób poddanych postępowaniu
dyscyplinarnemu, a także, aby gwarantowało, że każde zachowanie naruszające normy etyki
danego zawodu zostanie odpowiednio do stopnia zawinienia napiętnowane, niezależnie od
interesu członka danej korporacji zawodowej, jednocześnie zapewniając właściwy poziom
wykonywania tych zawodów, adekwatnie do wymagań związanych z ich funkcją, jako
zawodów zaufania publicznego.
Projektowane rozwiązania zostały udostępnione także za pośrednictwem Internetu na stronie
Ministerstwa Sprawiedliwości. Zainteresowania pracami nad projektem ustawy, o którym
mowa w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa, nie zgłoszono.

6. Opinia o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Proponowane zmiany nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 17 września 2012 r.
BAS-WAPEiM-2237/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna dotycząca zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o postępowaniu dyscyplinarnym wobec osób
wykonujących niektóre zawody prawnicze (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Beata Kempa)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r., poz. 32)
sporządza się następującą opinię:



I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedmiotem opiniowanego projektu ustawy jest określenie zasad i trybu
postepowania dyscyplinarnego oraz wykonywania kar dyscyplinarnych wobec
sędziów i asesorów sądów powszechnych, prokuratorów i asesorów
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, sędziów sądów
powszechnych i prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych
prokuratury w stanie spoczynku, adwokatów i aplikantów adwokackich, radców
prawnych i aplikantów radcowskich, komorników sądowych, asesorów i
aplikantów komorniczych, notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych. W
projekcie proponuje się również nowelizację następujących ustaw: ustawy z
dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz.
1188, ze zm.), ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010
r. Nr 10, poz. 65, ze zm.), ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.
U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599, ze zm.), ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo
o notariacie (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158, ze zm.), ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231,
poz. 1376, ze zm.), ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.), ustawy z dnia 17 czerwca
2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714, ze zm.).