Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

Warszawa, 25 lipca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-125(3)/08

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
komisyjnego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o ochronie gruntów
rolnych i leśnych (druk nr 608).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk


Stanowisko Rządu wobec poselskiego projektu ustawy
- o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( druk nr 608)
przedłożonego przez Sejmową Komisję Nadzwyczajną “Przyjazne Państwo”

Przygotowany z inicjatywy Sejmowej Komisji Nadzwyczajnej “Przyjazne
Państwo”projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych
formułuje propozycje nowelizacji ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów
rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.).
Zgodnie z intencją projektodawcy zawartą w uzasadnieniu projektu ustawy,
proponowane zmiany mają na celu zdjęcie z gruntów rolnych stanowiących użytki rolne
klas IV-VI, położonych w granicach administracyjnych miast ochrony przewidzianej
dla gruntów rolnych i uwolnienie tych gruntów dla celów inwestycyjnych.
Obecnie, jeżeli są to grunty wymienione w art. 7 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy, tzn. grunty
klas IV-VI o pow. powyżej 1 ha, w przypadku planowanej realizacji inwestycji na tych
gruntach wymagane jest ustalenie przeznaczenia nierolniczego w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego. Jeśli miejscowego planu nie ma, konieczne jest jego
uchwalenie przed zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze. Ponadto po zmianie
przeznaczenia w miejscowym planie konieczne jest uzyskanie decyzji administracyjnej
zezwalającej na ich wyłączenie z produkcji rolniczej. Z powyższych względów ww.
grunty rolne na terenach miast nie mogą być w łatwy sposób zagospodarowane na cele
nierolnicze, w szczególności budowlane, które to cele na terenach miast powinny mieć
wiodący charakter.
Według projektodawcy zmiana ta wyłącza ochronę obejmującą zmianę
przeznaczenia gruntów z celów rolnych na cele nierolnicze oraz wyłączanie takich
gruntów z produkcji. Oznacza to również, iż wyłączenie powyższych gruntów
z produkcji rolniczej nie będzie się wiązać z koniecznością uiszczania opłat
przewidzianych w ustawie.
W wyniku proponowanych zmian uwolnione zostaną tereny pod inwestycje,
w szczególności pod budownictwo mieszkaniowe, przyczyniając się tym samym do
zdynamizowania jego rozwoju. Ponadto przy założeniu, wzrostu cen gruntów
przeznaczanych na cele nierolnicze – najczęściej pod budownictwo mieszkaniowe
i usługowe oraz zwiększenia sprzedaży takich gruntów, proponowana liberalizacja
2




przepisów może wpłynąć na wzrost dochodów budżetu państwa z tytułu podatku
dochodowego od osób fizycznych oraz prawnych, a także wzrost dochodów gmin
z tytułu podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilno-prawnych, opłat
adiacenckich i renty planistycznej.
Równolegle proponowane regulacje zdaniem projektodawcy spowodują spadek
dochodów Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych.
Według ustawodawcy zmiana nie zakazuje rolniczego użytkowania gruntów klas
IV-VI położonych w granicach administracyjnych miast, ani nie będzie miała wpływu
na opodatkowanie takich gruntów do czasu, kiedy będą faktycznie użytkowane na cele
rolne. Oznacza to, iż dla nowego sposobu zagospodarowania, w tym zabudowy terenu,
spełnione być muszą przesłanki wynikające z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym.
W związku z tym, z chwilą wejścia w życie ustawy, wszczęte i niezakończone
postępowania w sprawach wyrażenia zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych
klas IV-VI oraz wydania decyzji zezwalających na ich wyłączenie z produkcji rolniczej
ulegną umorzeniu z mocy prawa.

Ocena proponowanych rozwiązań.

Proponowana w poselskim projekcie ustawy zmiana ustawy z dnia 3 lutego 1995 r.
o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.)
polega na oznaczeniu dotychczasowej treści art. 1 jako ust. 1 i dodaniu ust. 2
w brzmieniu “ przepisów ustawy nie stosuje się do gruntów rolnych stanowiących
użytki rolne klas IV-VI, położonych w granicach administracyjnych miast”.
Ponadto w art. 2 omawianego projektu ustawy proponuje się, aby postępowania
w sprawach wydania zgody, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o ochronie gruntów
rolnych i leśnych, na zmianę przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne gruntów
rolnych, stanowiących użytki rolne klas IV-VI, położonych w granicach
administracyjnych miast oraz w sprawach wydania decyzji zezwalających na
wyłączenie z produkcji użytków klas IV-VI, położonych w granicach
administracyjnych miast, wszczęte i nie zakończone przed dniem wejścia w życie
ustawy uległy umorzeniu z mocy prawa.
2

3




Zgodnie z przedłożonym projektem niewymagalne w dniu wejścia w życie ustawy
należności oraz opłaty roczne związane z uzyskaniem przed wejściem w życie ustawy
prawa do wyłączenia z produkcji użytków rolnych klas IV-VI, położonych w granicach
administracyjnych miast, ulegają umorzeniu z mocy prawa.
Proponowane zmiany mają więc na celu zdjęcie z gruntów rolnych stanowiących
użytki rolne klas IV-VI, położonych w granicach administracyjnych miast ochrony
przewidzianej dla gruntów rolnych i uwolnienie tych gruntów dla celów
inwestycyjnych.
Zgodnie z przepisem w art. 3 obowiązującej ustawy ochrona gruntów rolnych
polega na:
- ograniczaniu przeznaczania tych gruntów na inne cele,
- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz zapobieganiu
szkodom powstającym w wyniku działalności nierolniczej i ruchów masowych ziemi.
A zatem zgodnie z przedłożonym projektem zniesione zostaną dotychczasowe
wymogi:
• uzyskiwania zgód marszałków województw na zmianę przeznaczenia
gruntów rolnych klas IV-VI na cele nierolnicze w opracowywanych
projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
• uzyskiwania decyzji zezwalających na wyłączenie gruntów rolnych z
produkcji rolniczej,
• a także uzyskiwania decyzji zobowiązujących właścicieli gruntów do ich
rekultywacji w przypadku utraty albo ograniczenia wartości użytkowej
gruntów rolnych klas IV-VI, położonych w granicach administracyjnych
miast.
W tej sytuacji powstała wątpliwość, co do słuszności wyłączenia rozdziału 4
ustawy – Zapobieganie degradacji gruntów i rozdziału 5 Rekultywacja i
zagospodarowanie gruntów, w stosunku do gruntów rolnych stanowiących użytki rolne
klas IV-VI na obszarze administracyjnym miast. Należy bowiem zauważyć, że
niestosowanie dla ww. gruntów cytowanych wyżej przepisów ustawy o ochronie
gruntów rolnych i leśnych, oznacza zwolnienie właścicieli gruntów z obowiązku
przeciwdziałania degradacji i dewastacji gleb oraz ich rekultywacji.
Właściciele takich gruntów, położonych w granicach administracyjnych miasta, będą, z
mocy prawa, zwolnieni z obowiązku rekultywacji gruntów na cele rolne, zapobiegania
3

4




erozji i ruchom masowym ziemi (wyłączony art. 15 i art. 20 - 22 ustawy). Działanie
takie nie znajduje uzasadnienia, a przecież projektodawca nie wyklucza
możliwości dalszego (rolniczego) użytkowania tych gruntów.
W celu umożliwienia nałożenia na właścicieli gruntów rolnych położonych
w granicach administracyjnych miast obowiązku przeciwdziałania degradacji gleb,
a w szczegolności obowiązku rekultywacji gruntów rolnych oraz zapobiegania erozji
i ruchom masowym ziemi Rada Ministrów proponuje, aby zamiast wprowadzać
zmianę polegajacą na dodaniu w art. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych przepisu
ust. 2, zmiany tej dokonać dodając po art. 5a tej ustawy art. 5b w brzmieniu:
“Art. 5 b. Przepisów rozdziału 2 i 3 nie stosuje się do gruntów rolnych
stanowiących użytki rolne klas IV-VI, położonych w granicach administracyjnych
miast, z wyłączeniem gruntów rolnych położonych w granicach form ochrony
przyrody i ich otulin wyznaczonych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o
ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.)”.
Skoro w art. 5a ustawy są zawarte regulacje wyłączające stosowanie jej przepisów,
to kolejne przepisy o takim charakterze powinny być umieszczone bezpośrednio
po art. 5a.
Natomiast powyższa propozycja wyłączenia gruntów rolnych położonych
w granicach form ochrony przyrody i ich otulin, wyznaczonych na podstawie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, wynika również z konieczności
realizacji założeń, które znajdują się w art. 2 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody, a
mianowicie:
-
utrzymania procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
- zachowania
różnorodności biologicznej,
- zapewnienia
ciągłości istnienia gatunków zwierząt, roślin i grzybów wraz z
siedliskami,
-
ochrony walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień.
Zgodnie z art. 4 ustawy o ochronie przyrody, obowiązkiem organów administracji
publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych
jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym. Powyższa
kwestia została również uregulowana w art. 74 Konstytucji RP, zobowiązując władze
publiczne do prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne
współczesnemu i przyszłemu pokoleniu. ust. 2 powyższego artykułu zobowiązuje
władzę publiczną do ochrony środowiska.
4