eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoAkty prawneProjekty ustawRządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

projekt dotyczy ułatwień w procesie wejścia na polski rynek nowych podmiotów zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą i przywozu gazu ziemnego - w celu zwiększenia konkurencji i poprawy sytuacji odbiorców gazu poprzez spodziewany spadek cen

projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej

  • Kadencja sejmu: 6
  • Nr druku: 4531
  • Data wpłynięcia: 2011-08-08
  • Uchwalenie: Projekt uchwalony
  • tytuł: o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw
  • data uchwalenia: 2011-09-16
  • adres publikacyjny: Dz.U. Nr 234, poz. 1392

4531


na celu zagwarantowanie dostarczenia dużych ilości gazu w krótkim okresie w sytuacji
kryzysowej.
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej dysponuje dwoma środkami, które może zastosować
w sytuacji wystąpienia zaburzeń w dostawach gazu ziemnego. Są nimi: uruchomienie
zapasów obowiązkowych gazu ziemnego oraz wprowadzanie ograniczeń dla podmiotów
nieobjętych ochroną.
Korzystając z uprawnienia przyznanego przepisem art. 56 ustawy o zapasach, Rada
Ministrów, na wniosek Ministra Gospodarki, może wprowadzić na czas oznaczony, na
terytorium całego kraju lub jego części, ograniczenia w poborze gazu ziemnego przez
niektóre podmioty. Szczegółowy sposób i tryb wprowadzania ograniczeń został określony
przez Radę Ministrów w rozporządzeniu z dnia 19 września 2007 r. w sprawie sposobu
i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego (Dz. U. Nr 178, poz. 1252). Krąg
odbiorców chronionych, których nie dotyczą ograniczenia w przypadku niedoboru gazu
ziemnego w systemie gazowym lub wystąpienia skrajnie niskich temperatur, jest szeroki.
Należą do niego odbiorcy w gospodarstwach domowych oraz pobierający gaz ziemny
w punkcie wyjścia z systemu gazowego, jeżeli suma mocy umownych określonych
w umowach sprzedaży gazu ziemnego dla tego punktu wyjścia wynosi mniej niż 417 m3/h.
W konsekwencji jest możliwe wprowadzanie ograniczeń jedynie dla wąskiej grupy
odbiorców – to jest odbiorców pobierających gaz ziemny w punkcie wyjścia z systemu
gazowego, jeżeli suma mocy umownych określonych w umowach na dostarczanie gazu
ziemnego dla tego punktu wyjścia wynosi co najmniej 417 m3/h, co w praktyce dotyczy
dużego i wielkiego przemysłu.
Obowiązek utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego został nałożony
przez ustawodawcę na przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą
w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz podmioty dokonujące przywozu gazu
ziemnego.
Zgodnie z wymogami ustawy o zapasach, zapasy obowiązkowe gazu ziemnego są
utrzymywane wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w instalacjach
magazynowych przyłączonych do systemu gazowego, których parametry techniczne
zapewniają możliwość dostarczenia ich całkowitej ilości do systemu gazowego w okresie nie
dłuższym niż 40 dni. Wprowadzenie wymogu w obowiązującej formie było spowodowane
przede wszystkim brakiem wystarczającej liczby połączeń międzysystemowych
o odpowiedniej przepustowości, co stwarzało istotne ograniczenia uniemożliwiające szybkie

2

przesłanie dodatkowych ilości gazu ziemnego pochodzącego z zapasów obowiązkowych
utrzymywanych na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Od dnia 1 października 2010 r. do dnia 30 września 2012 r. przedsiębiorstwa
energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym oraz
podmioty dokonujące przywozu gazu ziemnego są obowiązane do utrzymywania zapasów
obowiązkowych gazu ziemnego w wielkości odpowiadającej co najmniej 20 dniom
realizowanego przez nie średniego dziennego przywozu.
W kolejnych latach, tj. od dnia 1 października 2012 r., wielkość ta ma odpowiadać
30 dniom średniego dziennego przywozu gazu ziemnego.
W celu obniżenia barier wejścia nowych podmiotów na rynek gazu ziemnego,
ustawodawca, w przepisie art. 24 ust. 5 ustawy o zapasach, wprowadził możliwość
wystąpienia o zwolnienie z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego. Na podstawie
ww. przepisu podmioty zobowiązane do utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu
ziemnego mogą uzyskać zwolnienie z
przedmiotowego obowiązku, jeżeli liczba ich
odbiorców nie jest większa niż 100 tys. oraz przywóz gazu ziemnego nie przekracza w ciągu
roku 50 mln m3. Zwolnienia dokonuje minister właściwy do spraw gospodarki, w drodze
decyzji wydanej na wniosek zainteresowanego podmiotu na okres do jednego roku lub do
czasu zmiany stanu faktycznego będącego podstawą do zwolnienia z tego obowiązku.
Zgodnie z utrwaloną wykładnią orzeczniczą oraz interpretacją przepisu art. 24 ust. 5
ustawy o zapasach dokonaną przez Ministra Gospodarki, o zwolnienie z obowiązku
utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego nie mogą występować
przedsiębiorstwa energetyczne planujące podjęcie działalności gospodarczej w zakresie
obrotu gazem ziemnym oraz podmioty zamierzające rozpocząć przywóz gazu ziemnego,
ponieważ nie dysponują danymi dotyczącymi przywozu gazu ziemnego za rok poprzedni, na
podstawie których można stwierdzić spełnienie przesłanek dających możliwość ubiegania się
o zwolnienie z przedmiotowego obowiązku.
Niemniej jednak obowiązujące brzmienie przepisu stwarza możliwość dokonania
odmiennej jego interpretacji. Naczelny Sąd Administracyjny dokonał w wyroku z dnia
17 lutego 2010 r. radykalnej zmiany utrwalonej wykładni orzeczniczej w kwestii wydawania
decyzji o zwolnieniu z obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego przez Ministra
Gospodarki, przyznając prawo do ubiegania się o uzyskanie zwolnienia z obowiązku

3

utrzymywania zapasów gazu ziemnego również przedsiębiorstwom, które nie dokonały
przywozu tego paliwa do kraju.
Zgromadzonymi w przedstawiony powyżej sposób zapasami obowiązkowymi gazu
ziemnego dysponuje Minister Gospodarki. Zapasy te mogą być uruchomione przez operatora
systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemów połączonych gazowych,
niezwłocznie po uzyskaniu zgody Ministra Gospodarki, wyrażonej w drodze decyzji.
W tym miejscu należy wspomnieć o nowym, w polskim systemie, rozwiązaniu, które
zostało wprowadzone przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r.
w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego, które weszło
w życie w dniu 6 sierpnia 2010 r.1)
Zgodnie z zawartymi w powyższym rozporządzeniu przepisami, w sytuacji
wystąpienia ograniczeń w systemie magazynowym, operator systemu magazynowania
zostanie zobowiązany, aby w pierwszej kolejności zaoferować pojemności magazynowe
podmiotom zobowiązanym do utrzymywania zapasów gazu ziemnego zgodnie z przepisami
ustawy o zapasach. Rozwiązanie takie jest podyktowane względami bezpieczeństwa
energetycznego, a także dążeniem do umożliwienia dostępu do usług magazynowych
wszystkim podmiotom zobowiązanym do utrzymywania zapasów obowiązkowych.
Po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych
warunków funkcjonowania systemu gazowego, operator systemu magazynowania,
dostosowując „Regulamin świadczenia usług magazynowania” do obowiązujących
przepisów, jest zobowiązany do uwzględnienia w nim stosownego przepisu o udostępnianiu
w pierwszej kolejności pojemności magazynowych podmiotom zobowiązanym do
utrzymywania zapasów obowiązkowych. Proponowane w powyższym rozporządzeniu
rozwiązanie ma na celu zagwarantowanie uczestnikom rynku dostępu do instalacji
magazynowych w wymiarze, który umożliwi spełnianie wymogów nałożonych przepisami
ustawy o zapasach.
Operator systemu magazynowania – spółka PGNiG S.A. Oddział Operator Systemu
Magazynowania zapewnia równoprawny dostęp do instalacji magazynowych na
niedyskryminacyjnych zasadach. Niemniej jednak operator dysponuje relatywnie
nieznacznymi pojemnościami magazynowymi, które może zaoferować zainteresowanym
podmiotom, co w istotny sposób wpływa na skalę świadczonych przez niego usług

1) Dz. U. z 2010 r. Nr 133, poz. 891.

4

magazynowania paliw gazowych. W efekcie zapotrzebowanie na pojemności magazynowe
przekracza obecnie dostępne pojemności. W konsekwencji nie wszyscy importerzy są
w stanie w pełni wypełnić obowiązek utrzymywania zapasów gazu ziemnego na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, co może wpływać na podejmowanie przez nich decyzji

o rozpoczęciu lub skali prowadzonej działalności w tym zakresie na rynku polskim.
Komisja Europejska zakwestionowała zgodność obowiązujących przepisów ustawy
o zapasach z prawem Unii Europejskiej. Komisja wszczęła postępowanie formalne w sprawie
naruszenia przepisów dyrektywy 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
26 czerwca 2003 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego
i uchylającej dyrektywę 98/30/WE oraz dyrektywy Rady 2004/67/WE dotyczącej środków
zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego (naruszenie nr 2006/4918) w dniu
28 listopada 2007 r.
W opinii Komisji przepisy prawa polskiego wykraczają poza środki, które są
konieczne do zabezpieczenia dostaw gazu ziemnego, a zatem są nieproporcjonalne.
Zniechęcają one importerów, w szczególności małe i nowe podmioty, do aktywności na
polskim rynku, co w rezultacie utrudnia osiągnięcie pożądanego zróżnicowania wśród
dostawców gazu i źródeł dostaw. Ponadto według przedstawionego przez Komisję Europejską
stanowiska, obowiązujący w Polsce stan prawny uniemożliwia efektywne działanie zasady
dostępu stron trzecich (TPA – Third Party Access). W opinii Komisji przepisy ustawy
o zapasach w obowiązującym brzmieniu powodują dyskryminację niektórych przedsiębiorstw
i nie są zgodne z celem, jakim jest osiągnięcie konkurencyjnego rynku gazu ziemnego, ze
względu na fakt, iż stanowią podstawę innego traktowania importerów mających dostęp do
instalacji magazynowych w Rzeczypospolitej Polskiej niż importerów mających dostęp do
instalacji magazynowych w innych państwach członkowskich. W opinii Komisji
wprowadzenie wymogu utrzymywania zapasów na terenie Polski nie ma wystarczającego
uzasadnienia.
Należy podkreślić, że Komisja Europejska nie kwestionuje celowości przyjęcia
samego obowiązku utrzymywania zapasów gazu ziemnego jako środka służącego
zabezpieczeniu dostaw gazu czy też określenia jego rozmiarów. Wątpliwości Komisji budzi
natomiast ustanowienie nakazu utrzymywania zapasów wyłącznie na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. W opinii Komisji przepis ten ma negatywny wpływ na
funkcjonowanie europejskiego rynku gazu i powoduje, że zasada TPA nie jest realizowana,
ze względu na fakt, iż utrudnia wchodzenie na rynek nowych podmiotów.

5

Niezależnie od postępowania formalnego w sprawie naruszenia przed Komisją trwa
procedura w sprawie przyznania pomocy publicznej na inwestycje w podziemne magazyny
gazu ziemnego dla PGNiG S.A. W dniu 23 czerwca 2010 r. Komisja Europejska
zaakceptowała pomoc publiczną dla PGNiG S.A. (nr N660/2009) na inwestycje w zakresie
budowy i rozbudowy podziemnych magazynów gazu ziemnego w Polsce.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca
2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności możliwe jest
dokonywanie certyfikacji płatności na rzecz beneficjenta, jak również podpisywanie umów
o dofinansowanie przed wydaniem przez Komisję Europejską decyzji o potwierdzeniu
dofinansowania konkretnych projektów. Łączna kwota możliwego do otrzymania przez
spółkę dofinansowania wynosi 673,5 mln zł.
Niemniej jednak pozytywna decyzja KE w sprawie uznania części wydatków za
kwalifikowane będzie w dużym stopniu uzależniona od wdrożenia dyrektyw UE do prawa
polskiego. W przypadku kontynuowania postępowania w sprawie naruszenia nr 2006/4918
należy liczyć się z koniecznością zwrotu przez beneficjenta środków przekazanych w ramach
pomocy publicznej udzielonej mu w celu rozbudowy instalacji magazynowych. Zgodnie
z przepisem art. 86 ww. rozporządzenia, każda płatność okresowa dokonywana przez
Komisję jest uzależniona od faktu, czy nie została wydana uzasadniona opinia na mocy
art. 226 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecnie art. 258 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) w sprawie naruszenia odnoszącego się do jednej lub
kilku operacji, dla których zadeklarowano wydatki w odnośnym wniosku o płatność.
W związku z prowadzonym przez Komisję Europejską postępowaniem formalnym
oraz w celu zwiększenia stopnia liberalizacji polskiego rynku gazu ziemnego, Minister
Gospodarki zainicjował działania zmierzające do przyjęcia rozwiązań prawnych, które
ułatwiałyby wchodzenie na polski rynek gazu ziemnego nowych podmiotów oraz
w większym stopniu niż obecnie ułatwiałyby funkcjonowanie już działających na rynku
przedsiębiorstw prowadzących działalność na niewielką skalę.
Należy podkreślić, że podjęcie działań zmierzających do zmiany ustawy o zapasach
w tym zakresie stało się możliwe dopiero w wyniku zmiany sytuacji faktycznej, która
stanowiła podstawę przyjęcia ustawy, tj. rozwoju infrastruktury, w szczególności dzięki
podjęciu przez operatora systemu przesyłowego prac i inwestycji, które zapewnią
w niedalekiej przyszłości odpowiedni stopień połączenia polskiego rynku gazu ziemnego

6
strony : 1 ... 3 . [ 4 ] . 5 ... 9

Dokumenty związane z tym projektem:



Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Akty prawne

Rok NR Pozycja

Najnowsze akty prawne

Dziennik Ustaw z 2017 r. pozycja:
1900, 1899, 1898, 1897, 1896, 1895, 1894, 1893, 1892

Monitor Polski z 2017 r. pozycja:
938, 937, 936, 935, 934, 933, 932, 931, 930

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: