Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw

Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych, ustawę z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawę z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 126,
poz. 1070, Nr 141, poz. 1178, Nr 144, poz. 1208, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1385 i 1387 i Nr 241,
poz. 2074, z 2003 r. Nr 50, poz. 424, Nr 60, poz. 535, Nr 65, poz. 594, Nr 228, poz. 2260 i Nr 229,
poz. 2276, z 2004 r. Nr 64, poz. 594, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 121,
poz. 1264, Nr 146, poz. 1546 i Nr 173, poz. 1808, z 2005 r. Nr 83, poz. 719, Nr 85, poz. 727, Nr 167,
poz. 1398 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 157, poz. 1119, Nr 190, poz. 1401
i Nr 245, poz. 1775, z 2007 r. Nr 42, poz. 272 i Nr 112, poz. 769, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, Nr 192,
poz. 1179, Nr 209, poz. 1315 i Nr 231, poz. 1546, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 42, poz. 341, Nr 65,
poz. 545, Nr 71, poz. 609, Nr 127, poz. 1045, Nr 131, poz. 1075, Nr 144, poz. 1176, Nr 165, poz. 1316,
Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323 i Nr 201, poz. 1540, z 2010 r. Nr 40, poz. 226, Nr 81, poz. 530,
Nr 126, poz. 853, Nr 182, poz. 1228 i Nr 257, poz. 1724 oraz z 2011 r. Nr 72, poz. 388.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241
i Nr 165, poz. 1316, z 2010 r. Nr 47, poz. 278 oraz z 2011 r. Nr 102, poz. 585.
4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 144, poz. 1176
oraz z 2010 r. Nr 140, poz. 943 i Nr 257, poz. 1724.
5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727,
Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031,
Nr 217, poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378
i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209,
poz. 1316, 1318 i 1320, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 44, poz. 362, Nr 57, poz. 466, Nr 131, poz. 1075,
Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676,
z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57, poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228
i Nr 197, poz. 1306 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 173, Nr 75, poz. 398 i Nr 106, poz. 622.

05/58rch
10
UZASADNIENIE

Część ogólna
Celem planowanej nowelizacji jest wprowadzenie do obecnie obowiązującej ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawą – Prawo bankowe”, przepisów umożliwiających przekształcenie
oddziału instytucji kredytowej działającego na terytorium Polski w bank krajowy w formie
spółki akcyjnej, wraz z określeniem warunków, zasad oraz procedury ww. przekształcenia.
Należy wyraźnie podkreślić, że proponowana w projekcie formuła przekształcenia oddziału
polega w istocie na utworzeniu przez instytucję kredytową banku krajowego, będącego
spółką akcyjną, na bazie istniejącego oddziału tej instytucji (przez wniesienie tytułem
wkładu niepieniężnego składników majątkowych tego oddziału na warunkach określonych
w ustawie) i nie stanowi przekształcenia spółki w rozumieniu ustawy z dnia 15 września
2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), zwanej dalej
„k.s.h.”. Ilekroć zatem w niniejszym uzasadnieniu występuje termin „przekształcenie”,
trzeba mieć na uwadze, że posłużono się nim w celu bardziej obrazowego przedstawienia
materii przedmiotowego projektu i nie należy temu pojęciu przypisywać znaczenia, jakie
nadają mu przepisy k.s.h., przy czym warunki przekształcenia oddziału instytucji
kredytowej w bank krajowy określają przepisy niniejszego projektu.
Pojęcia instytucji kredytowej oraz oddziału instytucji kredytowej są zdefiniowane w art. 4
ust. 1 pkt 17 i 18 obowiązującej ustawy – Prawo bankowe. Zgodnie z art. 48i ustawy
– Prawo bankowe, instytucja kredytowa może prowadzić na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej działalność poprzez oddział lub w ramach działalności transgranicznej. W ramach
tej działalności instytucja kredytowa może wykonywać na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej czynności określone w art. 5 ust. 1 i 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1 – 4 i 6 – 8 ustawy
– Prawo bankowe w zakresie wynikającym z zezwolenia udzielonego przez właściwe
władze nadzorcze państwa macierzystego. Do podjęcia przez oddział instytucji kredytowej
działalności bankowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest wymagane
uzyskanie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, zwanej dalej „KNF” – warunkiem
koniecznym jest przekazanie KNF stosownego zawiadomienia przez właściwe władze
nadzorcze państwa macierzystego instytucji kredytowej. Zgodnie z art. 141c ust. 1 ustawy
– Prawo bankowe, nadzór nad działalnością instytucji kredytowej na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, co do zasady, sprawują właściwe władze nadzorcze państwa
macierzystego instytucji. W myśl art. 141c ust. 2 ustawy – Prawo bankowe, KNF jest
obowiązana do sprawowania nadzoru nad oddziałami instytucji kredytowych w zakresie
przestrzegania utrzymania przez oddział odpowiedniej płynności płatniczej. Dodatkowo
KNF dysponuje określonymi w art. 141a ustawy – Prawo bankowe środkami reagowania,
w przypadku gdy instytucja kredytowa, prowadząca działalność na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej poprzez oddział lub w ramach działalności transgranicznej, nie
przestrzega przepisów prawa polskiego.
Według stanu na dzień 31 stycznia 2011 r. działalność w Polsce prowadziło 20 oddziałów
instytucji kredytowych. W tym samym okresie wartość aktywów oddziałów instytucji
kredytowych wyniosła 55 822 mln zł, co stanowiło 4,8 % aktywów całego sektora
bankowego w Polsce. Zgromadzone przez oddziały instytucji kredytowych depozyty od
sektora niefinansowego wyniosły 17 892 mln zł, przekładając się na 2,9 % udziału
w sektorze bankowym, przy czym należy podkreślić, iż nie wszystkie oddziały instytucji
kredytowych działające w Polsce przyjmują depozyty od podmiotów niefinansowych.
Należności od sektora niefinansowego wyniosły 33 709 mln zł, w tym od gospodarstw
domowych 25 368 mln zł, stanowiąc odpowiednio 4,8 % i 5,4 % udziału w sektorze
bankowym. Jakość należności oddziałów instytucji kredytowych od gospodarstw
domowych była istotnie niższa niż w przypadku banków komercyjnych i spółdzielczych.
Udział należności zagrożonych od gospodarstw domowych w należnościach od
gospodarstw domowych ogółem wyniósł w oddziałach instytucji kredytowych 13,2 %
wobec 7,4 % w bankach komercyjnych i 4,0 % w bankach spółdzielczych. Odnotować
należy natomiast lepszą niż w bankach jakość należności od przedsiębiorstw, chociaż
należy zauważyć, że wolumen tych należności wyniósł 8 340 mln zł, co stanowiło 3,8 %
udziału w sektorze bankowym1)

1) ródło danych liczbowych:="http://www.knf.gov.pl/" na stronie internetowej KNF jest zamieszczona lista
oddziałów instytucji kredytowych działających w Polsce oraz są publikowane szczegółowe dane
miesięczne o sytuacji sektora bankowego.

2
Wśród najistotniejszych skutków przekształcenia oddziału instytucji kredytowej w bank
krajowy należałoby wymienić utworzenie nowego banku krajowego i jednoczesne
zamknięcie oddziału instytucji kredytowej, sukcesję uniwersalną praw i obowiązków
instytucji kredytowej objętych działalnością oddziału, przejęcie nadzoru nad działalnością
nowo powstałego banku krajowego przez KNF oraz objęcie depozytów zgromadzonych
w ramach działalności oddziału, a obecnie utrzymywanych przez bank krajowy, przez
system gwarantowania depozytów (Bankowy Fundusz Gwarancyjny).
Trzeba podkreślić, że możliwość przekształcenia w bank krajowy nabiera szczególnego
znaczenia w przypadku oddziałów instytucji kredytowych, które osiągnęły znaczący udział
w polskim rynku lub relatywnie dużą skalę działalności, mierzoną wielkością aktywów lub
wielkością portfela depozytów czy kredytów, jak również prowadzą przedsiębiorstwo
bankowe, dysponując infrastrukturą umożliwiającą podjęcie samodzielnej działalności jako
bank. Tego typu oddziały mogą generować ryzyko zarówno z punktu widzenia samej
instytucji kredytowej, jak i polskiego rynku finansowego. W takich przypadkach mogą
bowiem wystąpić trudności związane z zapewnieniem efektywnego nadzoru nad
działalnością prowadzoną przez oddział instytucji kredytowej – adekwatnego do skali tej
działalności, zwłaszcza w okresie występowania zawirowań na rynkach finansowych.
W tym kontekście należy wskazać, że rozwiązania proponowane w projekcie mogą
pozytywnie przyczynić się do utrzymania stabilności finansowej na rynku krajowym,
stanowiąc instrument tzw. pakietu antykryzysowego. Przekształcenie, ze względu na
poddanie banku powstałego w wyniku przekształcenia oddziału bezpośredniemu nadzorowi
KNF, oraz objęcie gromadzonych depozytów ochroną Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego może być korzystne z punktu widzenia klientów oddziału instytucji
kredytowej, w szczególności deponentów, którzy powierzyli oddziałowi swoje środki
pieniężne. Projektowane rozwiązanie może stanowić alternatywę także z perspektywy
samej instytucji kredytowej, gdyż przekształcenie jej oddziału w bank krajowy pozwala na
zwiększenie skali działalności w Polsce, z jednej strony przez zwiększenie zaufania
lokalnego rynku i klientów, z drugiej – przez pozyskanie dodatkowych środków na rozwój
w drodze dokapitalizowania banku (objęcia nowej emisji akcji) przez partnera
strategicznego. W przypadku zbycia akcji banku po jego utworzeniu, instrument w postaci

3
przekształcenia oddziału w bank krajowy może być traktowany jako droga do wycofania
się instytucji kredytowej z działalności na rynku polskim.
Należy zauważyć, że projektowane przepisy są uzupełnieniem obowiązujących regulacji
prawnych, mających swoje źródło w prawie Unii Europejskiej, umożliwiających
przekształcenie banku krajowego w oddział instytucji kredytowej, w drodze transgranicznej
fuzji tego banku z instytucją kredytową (dyrektywa 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek
kapitałowych; Dz. Urz. UE L 310 z 25.11.2005, str. 1, z późn. zm.). W wyniku takiej fuzji
instytucja kredytowa, w drodze sukcesji uniwersalnej, wstępuje we wszystkie prawa
i obowiązki przejmowanego banku krajowego związane z prowadzoną przez ten bank
działalnością. Zatem, w sytuacji gdy bank prowadzi na terytorium RP przedsiębiorstwo
bankowe, a przejmująca instytucja kredytowa zamierza kontynuować działalność tego
przedsiębiorstwa, będzie to oznaczać utworzenie oddziału tej instytucji kredytowej na bazie
tego przedsiębiorstwa. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisów
umożliwiających proces odwrotny, tj. utworzenie banku krajowego na bazie oddziału
instytucji kredytowej, w drodze sukcesji uniwersalnej, polegającej na wstąpieniu przez
bank krajowy we wszystkie prawa i obowiązki instytucji kredytowej związane
z działalnością prowadzoną na terytorium RP przez ten oddział. Konstrukcji takiej nie
umożliwia w szczególności nabycie przez bank krajowy przedsiębiorstwa bankowego
oddziału instytucji kredytowej. Nabycie takie nie łączy się bowiem z sukcesją uniwersalną
praw i obowiązków związanych z działalnością oddziału.
Część szczegółowa
Art. 1 projektu – zmiany ustawy – Prawo bankowe
W nowelizowanym art. 22b ust. 6 proponuje się rozszerzenie dotychczasowych wyjątków
od zasady powoływania dwóch członków zarządu, w tym prezesa, za zgodą KNF. Zgodnie
z postanowieniami art. 22b ust. 6, nie stosuje się przepisu art. 22b ust. 1 w przypadku
powoływania w skład pierwszego zarządu banku osób zatwierdzonych w zezwoleniu na
utworzenie banku. Podobnie jak w obecnych przepisach nowelizowanego ust. 6,
warunkiem odstąpienia od wymogu uzyskiwania zgody KNF jest brak wystąpienia
w stosunku do tych osób przesłanek określonych w art. 22b ust. 3 i 5.

4