Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw

podstawowych produktów żywnościowych pozwoli jednak złagodzić ogólne skutki podwyżek
w odniesieniu do mniej zamożnej części społeczeństwa, dla której wydatki na żywność
stanowią istotną część budżetu domowego.
Należy jednocześnie zauważyć, że w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata
2010 – 2013 nie przewiduje się sytuacji, w której poziom państwowego długu publicznego w
relacji do PKB przekroczy 55 %, co powinno oznaczać brak konieczności podwyższania
stawek VAT po 2011 r. Dlatego też przepisy w tym zakresie można traktować jako wyłącznie
warunkowe.

3. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa
i budżety jednostek samorządu terytorialnego

Przewiduje się, że regulacje zawarte w ww. projekcie ustawy spowodują zmiany wydatków
i dochodów sektora finansów publicznych.
Skutki finansowe określone zgodnie z art. 50 ustawy o finansach publicznych.
Zwiększenie wydatków budżetu państwa dotyczy wyłącznie wydatków z tytułu
wynagrodzenia Banku Gospodarstwa Krajowego za dokonywanie czynności związanych
z przyjmowaniem depozytów i wolnych środków w zarządzanie oraz ich zwrotem.
Co do zasady koszty wdrażania nowych mechanizmów powinny być sfinansowane w ramach
posiadanych zasobów z jednoczesnym lepszym wykorzystaniem obecnego potencjału
administracji.
Pozostałe efekty finansowe proponowanych regulacji.
1) Rozwiązania w zakresie zawieszania prawa do emerytury
Proponowane rozwiązania w zakresie zawieszania prawa do emerytury w przypadku
kontynuowania zatrudnienia, przedstawione w nowelizowanej ustawie o emeryturach
i rentach z FUS, zmniejszą wydatki na emerytury finansowane z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, jak również na okresowe emerytury kapitałowe finansowane ze środków
zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (OFE). Zmiany nie wywołają
zwiększenia wydatków ani z FUS, ani z budżetu państwa.
Można założyć, że wprowadzenie zawieszania wypłaty emerytury w przypadku
kontynuowania zatrudnienia spowoduje, że spośród ok. 300 tys. osób, którym w skali roku
przyznawane są po raz pierwszy emerytury, ok. 30 tys. osób pozostanie w zatrudnieniu.
W konsekwencji takiej decyzji wydatki FUS zmniejszą się w skali roku o ok. 700 mln zł.


31


2) Wydatkowa reguła dyscyplinująca dla tzw. wydatków elastycznych
Zmniejszenie wydatków sektora finansów publicznych dotyczy przede wszystkim szerokiego
spektrum wydatków poddanych wydatkowej regule dyscyplinującej.
Przy ocenie skutków finansowych generowanych przez przedmiotowy projekt i wpływu na
sektor finansów publicznych należy podkreślić, że regulacje pozwalają na bardziej efektywne
kształtowanie budżetu i w rezultacie osiągnięcie oszczędności w wydatkach publicznych.
Biorąc pod uwagę wyłącznie skutki finansowe wprowadzenia od 2011 r. wydatkowej reguły
dyscyplinującej dla tzw. wydatków elastycznych, oszczędności z tego tytułu, liczone
w sposób skumulowany (w cenach roku 2010)6), wyniosłyby odpowiednio na koniec: 2011 r.
– 2,8 mld zł, 2012 r. – 8,5 mld zł, 2013 r. – 17,4 mld zł, 2014 r. – 29,5 mld zł, a w przypadku
obowiązywania reguły do 2015 r. – łączne oszczędności wyniosłyby 45,1 mld zł, przy
przyjętej do analiz średniej realnej dynamice wzrostu wydatków w latach 2006 – 2008
wynoszącej 4,5 %. Kwoty te odpowiadają różnicy między poziomem wydatków elastycznych
rosnących zgodnie z ich średnim realnym tempem wzrostu w latach 2006 – 2008 (tj. przed
kryzysem) a poziomem tych wydatków rosnących zgodnie z dyscyplinującą regułą
wydatkową, tj. 1 % rocznie w ujęciu realnym.
Efektem powyższych zmian będą nie tylko skutki o charakterze finansowym i nie tylko
bezpośrednie. Oprócz nich nastąpi bowiem znacząca poprawa jakości finansów publicznych,
poprawa wieloletniego planowania budżetowego i zwiększy się przewidywalność polityki
budżetowej. Poprzez wsparcie procesu konsolidacji wzmocniona zostanie wiarygodność
polityki fiskalnej oraz fundamenty polskiej gospodarki, co równocześnie będzie sprzyjać
obniżeniu kosztów finansowania jej rozwoju, jak również pozwoli zaoszczędzić środki
z tytułu niższych kosztów obsługi długu publicznego.
3) Poprawa zarządzania płynnością w sektorze finansów publicznych
Obowiązek przekazywania wolnych środków określonych w ustawie jednostek sektora
finansów publicznych w depozyt lub zarządzanie nie powinno mieć wpływu na prawidłowe
i terminowe wykonywanie zadań publicznych przez te jednostki. Natomiast szacunkowy
wpływ ustawy na dług i deficyt sektora finansów publicznych przedstawia poniższa tabela:
6) Za punkt wyjścia dla dokonanych obliczeń przyjęto zaplanowany poziom wydatków elastycznych w ustawie
budżetowej na rok 2010, który wynosi 79,3 mld zł, tj. nieco ponad 26% wszystkich wydatków budżetu państwa
(bez części pozostającej w budżecie środków europejskich).

32

Tabela: Wpływ regulacji dotyczących zarządzania płynnością na wysokość długu publicznego
i wynik sektora finansów publicznych w 2011 r. (w mln zł)
rodki
rodki przekazane
przekazane w
w zarządzanie
depozyt
Razem
Lp. Wyszczególnienie (fundusze SP bez
(Agencje, NFZ
osobowości
(3+4)
i fundusze z
prawnej i Lasy
osobowością
Państwowe)
prawną)
1 2
3
4
5
1. Wpływ na obniżenie państwowego długu publicznego
(PDP)*, w tym:
- mln zł
14 190
5 496
19 686

- % PKB
0,95
0,37
1,32
1.1. Wzrost PDP z tytułu zbycia SPW przez jednostki
sektora finansów publicznych (zmniejszenie wartości
900
900
konsolidacji wzajemnych zobowiązań jednostek
sektora).
1.2. Obniżenie długu Skarbu Państwa w związku
14 190
6 396
20 586
z niższymi potrzebami pożyczkowymi budżetu.
2. Wpływ na wynik sektora finansów publicznych,
w tym:
- mln zł 25
11
37

- % PKB
0,00
0,00
0,00
2.1. Zmniejszenie kosztów obsługi długu Skarbu Państwa. 39
18
56
2.2. Wpływ na dochody jednostek sektora finansów
publicznych. -14
-6
-20
*) Obniżenie długu w nominale w wyniku zmniejszenia potrzeb pożyczkowych budżetu państwa o 19.800 mln zł.
Szacunek skonsolidowanych efektów regulacji, tylko z tytułu poprawy zarządzania
płynnością, na poziom państwowego długu publicznego w 2011 r. wskazuje na możliwość
obniżenia długu o ok. 1,3% w relacji do PKB. Natomiast wpływ poprawy zarządzania
płynnością na wynik sektora finansów publicznych powinien być w 2011 r. zbliżony do
neutralnego.
Dodatkowo wolne środki pozostałych jednostek sektora finansów publicznych, w tym
jednostek samorządu terytorialnego, wyniosły na koniec 2009 r. ok. 23,7 mld zł, co stanowiło
1,8 % PKB. Jednostkom tym przyznano prawo, a nie obowiązek lokowania środków
u Ministra Finansów, co oznacza autonomiczność decyzji tych podmiotów w zakresie wyboru
instrumentów inwestycyjnych.
4) Rozwiązania w zakresie dotacji celowej z budżetu państwa dla PFRON z przeznaczeniem
na dofinansowanie pracodawcom do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
w wysokości do 30 % środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok,
w przypadku przekroczenia relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu

33

krajowego brutto ponad 55 %, w roku budżetowym następującym po roku, w którym
nastąpiło ogłoszenie tej relacji
Takie rozwiązanie pozwala na osiągnięcie oszczędności w warunkach 2011 r. w kwocie
ok. 225 mln zł.
5) Rozwiązania w zakresie warunkowych wzrostów stawek VAT
Projektowane rozwiązania w zakresie warunkowych wzrostów stawek VAT, wpłynęłyby na
wzrost dochodów budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług.
Ewentualne uruchomienie mechanizmu zabezpieczającego finanse publiczne, polegającego na
warunkowych zmianach stawek rozpoczynających się od 1 lipca 2012 r. powodowałoby
w skali roku skutki w dochodach budżetu państwa z podatku VAT (obliczone w warunkach
roku 2011) w wysokości ok. 7 mld zł (przy czym w zakresie zmian w ostatnim roku
o ok. – 6,2 mld zł). Dla poszczególnych lat skutki te kształtowałyby się następująco:
1) w 2012 r. wzrost dochodów o 2,9 mld zł i w 2013 r. o 7 mld zł oraz w 2014 r. (skutki
przechodzące) – o 4,1 mld zł,
2) w 2015 r. obniżenie dochodów o 6, 4 mld zł, w 2016 r. – o 7 mld zł, w 2017 r. – o 6,3 mld
zł i w 2018 r. (skutki przechodzące) – o 0,5 mld zł.
Uruchomienie tego mechanizmu, polegającego na zmianach stawek podatku VAT
rozpoczynających się od 1 lipca 2013 r. powodowałoby, że ww. skutki przesunęłyby się
o 1 rok, a od 1 lipca 2014 r. o kolejny rok.
Skutki z tytułu podwyższenia stawki zryczałtowanego zwrotu podatku co do zasady
zrekompensują skutki podwyższenia stawek na środki produkcji dla rolnictwa. W szacunkach
przyjęto, że powinny się one zbilansować.
Trudno jest oszacować wpływ podwyżek stawek VAT na budżety jednostek samorządu
terytorialnego z uwagi na okoliczność, że wzrost stawki podatku nie musi przekładać się
automatycznie na wzrost cen.

4. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy
Ze względu na wprowadzenie niniejszą nowelizacją wiążących reguł wydatkowych w celu
osiągnięcia trwałej stabilności finansów publicznych, ich implementacja powinna korzystnie
wpłynąć pośrednio na wzrost gospodarczy i tym samym w sposób pozytywny na rynek pracy.
Ponadto wprowadzenie wydatkowej reguły dyscyplinującej zmniejsza ryzyko podjęcia
działań zmierzających do podwyższenia tzw. „klina podatkowego”.
W zakresie pozostałych zmian objętych niniejszą ustawą, ich wejście w życie nie będzie
miało wpływu na rynek pracy.

34

5. Wpływ aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Wejście w życie przedkładanego projektu ustawy powinno wpłynąć na zwiększenie
konkurencyjności gospodarki i przedsiębiorczość. Powyższe działania powinny wzmocnić
proces konsolidacji finansów publicznych, a tym samym sprzyjać stabilizacji
makroekonomicznej kraju i utrwaleniu wiarygodnego wizerunku Polski u naszych partnerów
gospodarczych. Działania te będą równocześnie wspierać proces obniżenia deficytu sektora
instytucji rządowych i samorządowych poniżej poziomu 3 % PKB, co pozwoli na zdjęcie
z Polski procedury nadmiernego deficytu, a tym samym spełnienie przez nasz kraj kryterium
fiskalnego z Maastricht, które jest głównym warunkiem uzyskania członkostwa w strefie
euro. Nastąpi także poprawa wieloletniego planowania budżetowego, zwiększy się
przewidywalność polityki budżetowej, a tym samym jej wiarygodność.
Ponadto jednym ze skutków będzie ubytek źródła finansowania przez banki przyjmujące
lokaty jednostek sektora finansów publicznych, których dotyczy ustawa. Wpływ tego faktu na
gospodarkę powinien być ograniczony ze względu na strukturalną nadpłynność sektora
bankowego.
Natomiast podwyższenie stawek od podatku od towarów i usług może wpływać na
przedsiębiorczość w sytuacji, gdy przedsiębiorcy nie będą w stanie przerzucić podwyżki
stawek (w całości lub w części) na konsumentów. Należy jednak zwrócić uwagę, że podwyżki
mają charakter warunkowy i wyłącznie tymczasowy.

6. Wpływ aktu normatywnego na sytuację i rozwój regionalny
Wejście w życie nowelizacji ustawy powinno pozytywnie wpłynąć na sytuację i rozwój
regionalny. Regulacje zawarte w niniejszej ustawie pozwalają m.in. uwiarygodnić planowanie
wieloletnie, na bazie którego podejmować się będzie bardziej racjonalne i skuteczniejsze
decyzje odnoszące się do rozwoju poszczególnych regionów w horyzoncie dłuższym niż rok.

7. Konsultacje społeczne
Mając na względzie wagę przedkładanych uregulowań, koniecznością staje się potrzeba
dotarcia do możliwie szerokiego audytorium. Dlatego przepisy w zakresie obniżenia poziomu
długu publicznego oraz kosztów jego obsługi poprzez zmniejszenie potrzeb pożyczkowych
Skarbu Państwa, wynikające z wykorzystania aktywów finansowych jednostek sektora
finansów publicznych, będących w zarządzaniu płynnością budżetu państwa oraz
wprowadzenia wydatkowej reguły dyscyplinującej mającej na celu obniżenie deficytu sektora
finansów publicznych były przekazane do opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu

35